Ειδική «μέριμνα» για στην ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων καθώς και της δημιουργίας θέσεων εργασίας από αυτές, σε συνδυασμό με την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων, περιέχει το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα Έρευνα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ), το οποίο έχει αποσταλεί προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αναμένεται να τη λάβει εντός του Σεπτεμβρίου.
Στο προσχέδιο που έχει αποσταλεί στις κοινοτικές αρχές, γίνεται εκτενής αναφορά σε αυτή την πρωτοβουλία, η οποία μάλιστα αποτελεί «ειδικό στόχο» εντός του ΕΠΑνΕΚ, ο οποίος θα αποσπάσει σημαντικό μέρος των κονδυλίων του Προγράμματος, που ανέρχονται συνολικά στα 3,9 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, το οποίο θα διαχειριστεί το ΕΠΑνΕΚ, βασικοί στόχοι της εθνικής αναπτυξιακής πολιτικής είναι η αναβάθμιση και διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, η μεγέθυνση του τομέα της μεταποίησης, η διασύνδεση με τις διεθνείς αγορές καθώς και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, καθώς στόχος είναι να αυξηθούν οι συνολικές επενδύσεις και εξαγωγές ως ποσοστά του ΑΕΠ στο 24% και 68% μέχρι το 2030 από τις σημερινές τιμές, που ανέρχονται στο 12% και 37%, αντίστοιχα.
Μέσα από τον ειδικό στόχο επιδιώκεται η συνεχής προσαρμογή των ελληνικών επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες επιχειρηματικότητας, παραγωγής και ανταγωνιστικότητας που διαμορφώνονται σε διεθνές επίπεδο.
Στο πλαίσιο του ειδικού στόχου, εκτιμάται ότι θα αντιμετωπιστούν βασικά θέματα που εμποδίζουν την παραγωγικότητα και την εξωστρεφεια των επιχειρήσεων, αφενός, προωθώντας νέα επιχειρηματικά και οργανωτικά πρότυπα και συνεργασίες που δημιουργούν κρίσιμα μεγάθη και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και αφετέρου, αναπτύσσοντας μηχανισμούς που συντονίζουν την πρόσβαση των επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές.
Θα υποστηριχθεί, επίσης, ο μετασχηματισμός των επιχειρήσεων προς περισσότερο βιώσιμα και αποδοτικά ως προς τους πόρους επιχειρηματικά μοντέλα, που αφενός συντελεί στην προστασία του περιβάλλοντος και δημιουργεί σημαντική εξοικονόμηση κόστους και αφετέρου, μπορεί να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και να εξασφαλίζει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και λόγω της θετικής εικόνας που προβάλλεται προς τους καταναλωτές.
Οι πρωτοβουλίες θα σχεδιαστούν με έμφαση στην περιβαλλοντολογική, κοινωνική και εταιρική διακυβέρνηση, αποτυπώνοντας συγκεκριμένους στόχους της βιωσιμότητας και του κοινωνικού αντίκτυπου (ESG: Environmental/Social/Governance) των επενδύσεων.
Στο πλαίσιο του ειδικού στόχου, προβλέπονται οι παρακάτω κατηγορίες δράσεων:
- Επιχειρηματικότητα - Παραγωγικότητα
- Συνεργατικά σχήματα - Εξωστρέφεια
- Μηχανισμοί και δομές στήριξης ΜμΕ
Επιχειρηματικότητα - Παραγωγικότητα
Οι δράσεις που θα περιέχει το ΕΠΑνΕΚ εστιάζουν στην ενίσχυση οικονομικών δραστηριοτήτων με περιθώρια ανάπτυξης σε τομείς που εντοπίζονται ως προτεραιότητες μέσα από τις διαδικασίες της Εθνική Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης (ΕΣΕΕ), ιδίως αυτές που συνδέονται με ευκαιρίες ανάπτυξης εξειδικευμένων αγορών (niche markets).
Στο πλαίσιο αυτό, θα υποστηριχθούν πρωτοβουλίες που αναβαθμίζουν την παραγωγική δυνατότητα των επιχειρήσεων με έμφαση στη μεταποίηση, καθώς και αυτές που αφορούν στην αξιοποίηση καινοτομιών από υφιστάμενες ή νέες επιχειρήσεις. Ιδιαίτερης σημασίας είναι αναπτυξιακά σχέδια και έργα που προωθούν την πράσινη μετάβαση των επιχειρήσεων και αναπτύσσουν την κυκλική οικονομία, ιδίως σε τομείς που έχουν υψηλό περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα.
Ειδικότερα, οι δράσεις που θα ενισχυθούν στο πλαίσιο αυτής της κατηγορίας εστιάζουν στις παρακάτω κατευθύνσεις:
- Στήριξη Παραγωγικών επενδύσεων με έμφαση στην καινοτομία, τεχνολογική προσαρμογή, τον ψηφιακό μετασχηματισμό (Industry 4.0) και τη στροφή σε φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες και προϊόντα (πράσινος μετασχηματισμός των επιχειρήσεων)
- Παροχή κινήτρων για α) την εφαρμογή συστημάτων και σημάτων ποιότητας, β) δράσεις δημιουργίας ενιαίου πλαισίου βιομηχανικών προτύπων και τυποποίησης με πιστοποίηση
- Ανάπτυξη της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών και συμμετοχή των επιχειρήσεων σε διεθνείς αλυσίδες αξίας και Β2Β αγορές
- Ενίσχυση της νέας/νεοφυούς επιχειρηματικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας
- Αναβάθμιση και ποιοτικός εκσυγχρονισμός του τουριστικού προϊόντος μέσω ολοκληρωμένων επιχειρηματικών σχεδίων
- Υποστήριξη της ανάπτυξης/υιοθέτησης καινοτομιών (συμπεριλαμβανομένων και μη τεχνολογικών καινοτομιών)
- Υπηρεσίες στήριξης της επιχειρηματικότητας (μέσω θερμοκοιτίδων, μεντόρων, κοινωνικών εταίρων κ.λπ.) και δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος
Συνεργατικά σχήματα - Εξωστρέφεια
Βασική επιδίωξη είναι η αύξηση του μεγέθους των επιχειρηματικών σχημάτων που ενισχύει την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα. Οι δράσεις θα συμβάλουν στην ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών, με στόχο τη δημιουργία κρίσιμης μάζας, που θα ενισχύσει τη διεθνή παρουσία των εγχειρημάτων.
Οι τομείς που θα ενισχυθούν, θα συμβαδίζουν με τις προτεραιότητες της ΕΣΕΕ. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί σε συνεργασίες που παρουσιάζουν ολοκληρωμένα σχέδια εξαγωγικής δραστηριότητας καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών και δημιουργούν παράλληλα νέες θέσεις εργασίας.
Θα προωθηθούν, επίσης, σχήματα συνεργασιών ανάμεσα σε νεοφυείς και καθιερωμένες επιχειρήσεις, που εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι οι νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν να αξιοποιούν τις νέες απαιτήσεις της αγοράς και να σχεδιάζουν νέα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, και ότι η συνεργασία μπορεί να διαχειριστεί την κλιμάκωση των απαιτούμενων εργασιών για μαζική παραγωγή και διάθεση των προϊόντων και υπηρεσιών.
Οι δράσεις περιλαμβάνουν:
- Ενθάρρυνση cluster ή/και συνεργασιών ΜΜΕ μεταξύ τους ή και με μεγαλύτερες επιχειρήσεις, με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας (διεθνοποίηση).
Μηχανισμοί και δομές στήριξης ΜμΕ
Οι δράσεις του συγκεκριμένου πυλώνα στοχεύουν στη δημιουργία ενός φιλικού οικοσυστήματος για τις επιχειρήσεις μέσω μηχανισμών και δομών που στηρίζουν την επιχειρηματική ανάπτυξη των ΜμΕ και βελτιώνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Στις πρωτοβουλίες θα συμμετέχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς στήριξης της επιχειρηματικότητας, συμπεριλαμβανόμενων των κοινωνικών εταίρων, επιμελητηρίων και επαγγελματικών ενώσεων.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην ενίσχυση πρωτοβουλιών που συνοδεύονται από βιώσιμα σχέδια μεσο-μακροπρόθεσμης λειτουργίας και συστήματα ελέγχου και μέτρησης της απόδοσης /ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται.
Οι δράσεις περιλαμβάνουν:
- Ανάπτυξη / Αναβάθμιση δομών / μηχανισμών στήριξης επιχειρηματικότητας, όπως και παροχής εργαστηριακών και άλλων υποδομών ποιότητας και διαχείρισης διανοητικής / βιομηχανικής ιδιοκτησίας και ενίσχυση της προσφοράς αντίστοιχων υπηρεσιών
- Αναβάθμιση και αξιοποίηση υποδομών υποβαθμισμένων βιομηχανικών περιοχών και εγκαταλειμμένων βιομηχανικών κτηρίων
- Βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση με την αξιοποίηση χρηματοδοτικών μέσων.
Επισημαίνεται ότι θα υποστηριχθούν ώριμα σχέδια ανάπτυξης και υλοποίησης δράσεων από υφιστάμενες και νέες επιχειρήσεις, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στήριξης της επιχειρηματικότητας, συμπεριλαμβανόμενων των κοινωνικών εταίρων, επιμελητηρίων και επαγγελματικών ενώσεων.
Σε κάθε περίπτωση, θα δοθεί προτεραιότητα σε εξωστρεφείς τομείς. όπου υπάρχει ευκαιρία αύξησης της παραγωγής σε κλίμακα/ μέγεθος μέσω της συνεργασίας των εμπλεκόμενων μερών.
Επίσης, η επιλογή των δράσεων θα λαμβάνει υπόψη την οικονομική προοπτική/ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των συνεργατικών/υποστηρικτικών σχημάτων, το προσδοκώμενο αποτέλεσμα από την εξαγωγική δραστηριότητα τη στόχευση σε εξειδικευμένες διεθνείς αγορές την καινοτομία/δημιουργικότητα σε διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά/υπηρεσίες.
