ΤΟΠΙΚΑ

Κάποτε οι πλατείες γέμιζαν με φωνές, οι δημόσιοι χώροι αποτελούσαν σημεία συνάντησης και η συμμετοχή στα κοινά θεωρούνταν πολιτικό χρέος. Σήμερα, όμως, παρατηρούμε ένα αυξανόμενο κύμα αποστροφής και απομάκρυνσης της κοινωνίας από τα κοινά – έναν συλλογικό εγκλεισμό στην ιδιωτική σφαίρα που αφήνει ερωτήματα για το μέλλον της δημόσιας ζωής.Η αποστροφή από τα κοινά δεν είναι τυχαία. Προέρχεται από μια βαθιά διάβρωση της εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, την πολιτική τάξη και την ίδια την έννοια του συλλογικού αγαθού. Οι πολίτες αισθάνονται ότι η φωνή τους δεν ακούγεται, ότι η συμμετοχή τους δεν έχει αντίκρισμα, ότι το «δημόσιο» έχει καταντήσει συνώνυμο της ανεπάρκειας και της διαφθοράς.Στην Ελλάδα, αυτό το αίσθημα τροφοδοτήθηκε από τα διαδοχικά σκάνδαλα, την εμπειρία της κρίσης, τα μνημόνια που υπογράφηκαν χωρίς πραγματική λαϊκή συναίνεση, την κατάρρευση του συνδικαλιστικού κινήματος από τον πελατειασμό. Όταν οι ουρές στα νοσοκομεία μεγαλώνουν, όταν τα σχολεία λειτουργούν με ελλείψεις, όταν η γραφειοκρατία καθιστά το κράτος εχθρό και όχι σύμμαχο, η απομάκρυνση γίνεται αμυντική στρατηγική επιβίωσης.Αυτή η απώλεια εμπιστοσύνης τροφοδοτεί έναν φαύλο κύκλο: όσο λιγότερο συμμετέχουμε, τόσο λιγότερο ελέγχουμε και βελτιώνουμε τα κοινά, και τόσο περισσότερο επιβεβαιώνεται η πεποίθηση ότι δεν αξίζει τον κόπο.Η σύγχρονη εποχή προάγει την ατομική ευημερία ως υπέρτατο στόχο. Σε έναν κόσμο όπου το «εγώ» επισκιάζει το «εμείς», η επένδυση στο ιδιωτικό – το σπίτι, η οικογένεια, η προσωπική καριέρα – φαντάζει πιο ασφαλής και απτή από την αβέβαιη προοπτική του συλλογικού οφέλους.Στην Ελλάδα, το φαινόμενο έχει συγκεκριμένες εκφάνσεις: όσοι μπορούν στρέφονται σε ιδιωτικά σχολεία και φροντιστήρια αντί να διεκδικήσουν καλύτερη δημόσια παιδεία. Προτιμούν τις ιδιωτικές κλινικές από τα υποστελεχωμένα δημόσια νοσοκομεία. Εγκαταλείπουν τις κεντρικές πλατείες που έχουν υποβαθμιστεί και αναζητούν προαστιακές περιοχές με ιδιωτικούς χώρους αναψυχής. Το ιδιωτικό αυτοκίνητο υπερισχύει των δημόσιων μέσων μεταφοράς που λειτουργούν ανεπαρκώς.Ακόμα και στον πολιτισμό, η ατομική κατανάλωση στο σπίτι αντικαθιστά τη συλλογική εμπειρία. Τα θέατρα αδειάζουν, οι κινηματογράφοι κλείνουν, οι πολιτιστικοί σύλλογοι στις γειτονιές σβήνουν. Η απομόνωση μεταμορφώνεται σε προνόμιο για όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα, ενώ η επαφή με το «κοινό» γίνεται κάτι που πρέπει να αποφεύγεται.Η ψηφιακή εποχή υποσχόταν άνευ προηγουμένου σύνδεση και δημοκρατικοποίηση της συμμετοχής. Αντίθετα, έχει συμβάλει στην απομόνωση πίσω από οθόνες, όπου η δημόσια συζήτηση γίνεται ολοένα πιο πολωμένη και επιθετική. Η ψηφιακή «πλατεία» δεν ενώνει – κατακερματίζει σε φούσκες φίλτρων και εχθρικά στρατόπεδα.Στην Ελλάδα, το Twitter και το Facebook έχουν γίνει πεδία μάχης όπου η πολιτική αντιπαράθεση αναπαράγει τη λογική των «εμείς εναντίον αυτών» σε τοξικά επίπεδα. Τα σχόλια κάτω από άρθρα και αναρτήσεις δείχνουν μια κοινωνία που δεν συνομιλεί αλλά φωνάζει, που δεν ακούει αλλά επιτίθεται. Οι τοπικές ομάδες και κοινότητες που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη συλλογικότητα πνίγονται σε παράπονα και προσωπικές επιθέσεις.Η ψευδαίσθηση της συμμετοχής μέσω ενός like ή ενός σχολίου αντικαθιστά τη γνήσια δέσμευση. Ο διαδικτυακός ακτιβισμός σπάνια μετατρέπεται σε πράξη, ενώ η αλγοριθμική λογική των πλατφορμών προτιμά τη διχόνοια από τον εποικοδομητικό διάλογο. Παράλληλα, η μετανάστευση των νέων στο εξωτερικό – πραγματική και συναισθηματική – αποστερεί τη χώρα από δυνάμεις που θα μπορούσαν να αγωνιστούν για τα κοινά.Η απουσία από τα κοινά δεν είναι άμοιρη συνεπειών. Όταν οι πολίτες εγκαταλείπουν τον δημόσιο χώρο – κυριολεκτικά και μεταφορικά – αυτός περνά στα χέρια όσων έχουν ισχύ και συμφέροντα. Η δημοκρατία αδυνατίζει όταν οι πολλοί την παραιτούνται υπέρ των λίγων.Στην Ελλάδα το βλέπουμε καθημερινά: οι πλατείες που εγκαταλείπονται μετατρέπονται σε χώρους στάθμευσης ή εμπορευματοποιούνται από μεγάλες αλυσίδες. Οι αιγιαλοί παραδίδονται σε ιδιώτες όταν δεν υπάρχει κοινωνική επαγρύπνηση. Τα πάρκα και τα δάση υποβαθμίζονται από την έλλειψη φροντίδας, ενώ παράλληλα τα κονδύλια για τα δημόσια αγαθά μειώνονται χωρίς αντίσταση.Η χαμηλή εκλογική συμμετοχή, η κατάρρευση της συνδικαλιστικής και συλλογικής οργάνωσης, η απουσία από τα κοινοτικά δρώμενα δημιουργούν ένα κενό εξουσίας που γεμίζεται από λίγους και ισχυρούς. Η υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, η ιδιωτικοποίηση κάθε πτυχής της ζωής δεν είναι αναπόφευκτες εξελίξεις – είναι το αποτέλεσμα της συλλογικής μας παραίτησης.Η επιστροφή στα κοινά δεν θα είναι εύκολη, ούτε αυθόρμητη. Απαιτεί συνειδητή προσπάθεια και θεσμικές αλλαγές που θα επαναφέρουν την εμπιστοσύνη και θα δώσουν νόημα στη συμμετοχή. Απαιτεί νέες μορφές οργάνωσης που θα ξεπερνούν τα αδιέξοδα των παραδοσιακών δομών.Πάνω απ' όλα, απαιτεί να αναγνωρίσουμε ότι η ατομική ευημερία δεν μπορεί να υπάρξει σε μια κοινωνία που καταρρέει, και ότι η ποιότητα της ζωής μας εξαρτάται βαθύτατα από την ποιότητα του κοινού μας χώρου – του φυσικού, του πολιτικού και του συμβολικού.Η αποστροφή από τα κοινά είναι ίσως φυσιολογική αντίδραση σε μια εποχή απογοήτευσης. Αλλά αν καταστεί μόνιμη, το τίμημα θα το πληρώσουμε όλοι – ακόμα και όσοι πιστεύουν ότι μπορούν να κλειστούν στον ιδιωτικό τους παράδεισο.H.E. Vasileios GiaourdimosActing Delegate EUROPE Linggacala

Ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου με πρωταγωνιστή τον περιφερειάρχη πρόλαβε να μοιράσει στα νησιά της Ρόδου, Κω και Καλύμνου οικιακούς κομποστοποιητές, με προσχηματικό κεντρικό αφήγημα την καλλιέργειαοικολογικής συνείδησης στους κατοίκους των νησιών της ΠΝΑΙ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο αρχικά, το 2022, είχε απορρίψειτη σύμβαση μεταξύ της ΠΝΑΙ και της μοναδικής εταιρείας που δήλωσε ενδιαφέρον, προτάσσοντας δύο σημαντικούς λόγους:Την αδικαιολόγητη προκήρυξη τόσο μεγάλου αριθμού οικιακών κάδωνκομποστοποίησης (35.825 τεμάχια σύνολο) που βασίστηκε σεεθνικά και όχι σε πραγματικά στοιχεία για τα αστικά απόβλητα της ΠΝΑΙ, με αντίστοιχα ΥΠΕΡΟΓΚΟ προϋπολογισμό(11.516.624 €)Σε μη επαρκώς τεκμηριωμένη αναγκαιότητα της προμήθειας, χωρίς ναδιασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα της.Βέβαια μετά από προσφυγή της εταιρείας… εγκρίθηκε η σύμβαση! Αν κάνει κάποιος μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο ή στο λιανικό εμπόριο (ούτε καν σε τιμοκαταλόγους για μαζικές προμήθειες) θα διαπιστώσει ότι σήμερα ένας οικιακός μηχανικός κάδος κοστίζει από 136,42 ή 240,51€ (χωρίς ΦΠΑ), ενώ η συγκεκριμένη προμήθεια προϋπολογίστηκε με τιμή 700€ (χωρίς ΦΠΑ). Για τους δε κάδους κομποστοποίησης κήπου οι τιμές κυμαίνονται από 32,17 ή 43,14 € (χωρίς ΦΠΑ), ενώ η μελέτη κοστολογεί τους πολύ ευτελούς ποιότητας που δόθηκαν στου πολίτες 82,00€ (χωρίς ΦΠΑ). Μια μικρή απόκλιση στην τιμή δικαιολογείται στο πέρασμα των 2-3 χρόνων, αλλά όχι ο ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ της.Στα παραπάνω  έρχεται να προστεθεί και η απαιτούμενη παρατεταμένηκατανάλωση ρεύματος για τη χρήση των ηλεκτρικών Κομποστοποιητών,που αναιρείτο αρχικό αφήγημα της οικολογικής συμπεριφοράς.Άραγε, γιατί «ένας σημαντικός φορέας όπως ο ΦΟΔΣΑ» δεν προτίμησε να προτάξει έναν μακροπρόθεσμοσχεδιασμό ανακύκλωσης στο σύνολο της ΠΝΑΙ, που θα κινητοποιήσει μεν τους πολίτες, αλλά θα δημιουργήσει και μόνιμες υποδομές (σύγχρονες μονάδες συλλογής-επεξεργασίας), δραστηριοποιώντας όχι μόνο νοικοκυριά, αλλά και σχολεία, επιχειρήσεις κ.α.;Αντ’αυτού επέλεξεέναενεργοβόροκαι κοστοβόροέργο 11.5 εκατομμυρίων €, σε περίοδο ακρίβειας και χρηματοδοτικής στενότητας, όπου η  σύγκριση κόστους-οφέλους είναι αρνητική και η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα του αμφίβολη. Αν η δράση πραγματικά στόχευε στην καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης, θα αρκούσε ένας μικρότερος προϋπολογισμός. Εύλογα ερωτήματα προέκυψαν και από τη διαδικασία δημοπράτησης. Όπως συνήθως συμβαίνει σε έργα και προμήθειες της ΠΝΑΙ, τέθηκαν όροι στη διακήρυξη του διαγωνισμού, που οδήγησαν στη συμμετοχή μίας και μοναδικής εταιρείας, η οποία προσέφερε έκπτωση μόλις 2.2%. Για κακή της τύχη όμως το έργο απεντάχθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΠΠ 2014-2020), στο τέλος Νοεμβρίου. Έτσι μέσα από απόλυτη ανατροπή,δημιουργούνται συναισθήματα συμπόνιας προς την εταιρεία! Μήπως είχε ήδη προμηθευτεί τους πανάκριβους κομποστοποιητές,χωρίς να τους πληρωθεί; Αυτό που όμως περισσότερο προκύπτει, είναι συμπόνια για όποιον είχε ονειρευτεί ότι μέσα από τέτοια δράση θα επιτύγχανε …(;) εντυπωσιασμόκαι δημοφιλία σε όλα τα νησιά του Νότιου Αιγαίου, αλλά ταυτόχρονα και μια ανακούφιση για τον συμπαθή «Άγιο Βασίλη», που δε μπόρεσεκαι φέτος κάποιος να του πάρει τα πρωτεία ! Ανοιχτοί Ορίζοντες στο Νότιο Αιγαίο 

Το Κέντρο Κοινότητας Κω με παράρτημα Ρομά, σε συνεργασία με την Μ.Κ.Ο. “Μαζί για το Παιδί”, στο πλαίσιο των εορταστικών ημερών, μοίρασε δώρα σε 10 παιδιά, κατοίκων του Δήμου Κω, υλοποιώντας το πρόγραμμα«υποστήριξης ευάλωτων οικογενειών».Το πρόγραμμα στοχεύει στη βελτίωση των συνθηκών ζωής οικογενειών με ανήλικα παιδιά, που βρίσκονται σε οικονομική δυσχέρεια και σε κοινωνικό αποκλεισμό.