Εικόνα καταστροφής έπειτα από θεομηνία παρουσιάζουν οι αγορές εργασίας ανά τον κόσμο. Και μόνο τα τελευταία στοιχεία για την ανεργία στις ΗΠΑ και στη Βρετανία επιβεβαιώνουν ήδη τις δυσοίωνες εκτιμήσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) για τις επιπτώσεις της πανδημίας, υπερβαίνοντας και την πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη.
Σαρωτικός ο αντίκτυπος της πανδημίας στην αμερικανική οικονομία, που γνωρίζει «μια αιμορραγία θέσεων εργασίας», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε στο Reuters ο Σκοτ Αντερσον, οικονομολόγος της Bank of the West στο Σαν Φρανσίσκο. Μέσα στις τελευταίες πέντε εβδομάδες περισσότεροι από 26 εκατ. Αμερικανοί, για την ακρίβεια 26,2 εκατ., υπέβαλαν αίτηση για επίδομα ανεργίας. Πρόκειται για έναν αριθμό απολυθέντων αδιανόητο μέχρι πριν από δύο μήνες, που αντιπροσωπεύει το 16% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ.
Οπως υπογραμμίζει το Reuters, ο αριθμός των απολυθέντων προδίδει ότι χάνονται όσες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, δηλαδή στη διάρκεια της πλέον μακροσκελούς περιόδου αύξησης της απασχόλησης στην υπερδύναμη. «Χάνονται όσες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν από το 2010 και μέχρι τον Φεβρουάριο», τονίζει ο Τζόζεφ Μπρουσουέλας, οικονομολόγος της RSM στη Νέα Υόρκη, που με περισσή ειλικρίνεια προειδοποιεί τους Αμερικανούς ότι «δεν θα ανακτήσουν όλοι οι απολυθέντες τη δουλειά τους».
Επιχειρώντας μια αισιόδοξη ματιά στο τοπίο της καταστροφής, το Reuters πιθανολογεί πως έχουν παρέλθει τα χειρότερα, αν κρίνει κανείς από τις εξελίξεις εβδομάδα προς εβδομάδα. Την περασμένη εβδομάδα οι αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας έφθασαν στα 4,2 εκατ., ένας αριθμός ανησυχητικά υψηλός, αλλά πάντως αισθητά μικρότερος από τα 5,245 εκατ. αιτήσεις τής αμέσως προηγούμενης εβδομάδας. Ο μεγαλύτερος αριθμός αιτήσεων σημειώθηκε, άλλωστε, την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου, όταν έφθασε στα 6,867 εκατ. Η πτωτική πορεία των αριθμών ενδέχεται να υποδηλώνει πως τα χειρότερα έχουν παρέλθει για την αμερικανική οικονομία.
Μεταξύ των αισιόδοξων ο Αντριου Χόλενχορστ, οικονομολόγος της Citigroup στη Νέα Υόρκη, που προεξοφλεί ότι «τις επόμενες εβδομάδες θα συνεχιστούν μεν οι απολύσεις και οι αναγκαστικές άδειες σε πολλούς κλάδους, αλλά αισιοδοξούμε ότι βρίσκεται πίσω μας η κορύφωση των απολύσεων».
Η μείωση του αριθμού των αιτήσεων για επίδομα ανεργίας μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στην πρωτοφανή δέσμη μέτρων ύψους 2,3 τρισ. δολαρίων που αποφάσισε να διαθέσει η Ουάσιγκτον, με ιδιαίτερη πρόβλεψη για τις μικρές επιχειρήσεις και την πρόσβασή τους σε πιστώσεις με ευνοϊκούς όρους.
Βρετανία
Την ίδια στιγμή, στη Βρετανία πάνω από το 25% του εργατικού δυναμικού βρίσκεται εκτός εργασίας, αν συνεκτιμηθούν όσοι έχουν απολυθεί με όσους βρίσκονται σε αναγκαστική άδεια ή επιδοτούνται από την κυβέρνηση επειδή έχει ανασταλεί η λειτουργία της επιχείρησης στην οποία εργάζονταν. Και βέβαια το πρόγραμμα διάσωσης που εφαρμόζει η κυβέρνηση αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση του χρέους.
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών, η ανεργία στη Βρετανία έχει ήδη εκτιναχθεί πάνω από το 20%. Οι συντάκτες της σχετικής έκθεσης, Ντέιβιντ Μπλαντσφλάουερ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Ντάρμουθ και πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, και Ντέιβιντ Μπελ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Στίρλινγκ, αναφέρουν πως «αυτό που έρχεται στην αγορά εργασίας φαίνεται τρομακτικό». Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να καλύψει το 80% των μισθών όσων εργαζομένων χάσουν τη θέση τους εξαιτίας της πανδημίας.
Προβλέψεις
Τα στοιχεία δείχνουν να επιβεβαιώνουν τις πλέον απαισιόδοξες από τις εκτιμήσεις της ILO, ότι τα μέτρα για την αναχαίτιση της πανδημίας πλήττουν κατά το μάλλον ή ήττον 2,7 δισ. εργαζομένους, που αντιπροσωπεύουν το 81% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, το ποσοστό αυτό φθάνει στο 87% όταν πρόκειται για τις χώρες μεσαίου εισοδήματος και περιορίζεται στο 70% στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Το πρόβλημα είναι, όμως, οξύτατο για τις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, που δεν έχουν παρά πολύ περιορισμένες δυνατότητες και πόρους για να αντιμετωπίσουν την υγειονομική κρίση και τον οικονομικό αντίκτυπό της.
Οσον αφορά το πού μπορεί να φθάσει η ανεργία παγκοσμίως για το σύνολο του τρέχοντος έτους, η ILO υπογραμμίζει πως θα εξαρτηθεί από το μέχρι πότε θα παραμείνουν κλειστές οι επιχειρήσεις κάθε είδους καθώς και από το πόσο αποτελεσματικά θα είναι τα μέτρα των κυβερνήσεων. Σημειωτέον ότι στις 29 Μαρτίου, όταν δηλαδή η πανδημία βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, η αρχική εκτίμηση της ILO ήταν πως η αναγκαστική αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας θα προσθέσει 25 εκατ. νέους ανέργους στα 188 εκατ. ανθρώπων που στα τέλη του περασμένου έτους ήταν άνεργοι σε όλον τον κόσμο. Σύντομα, όμως, άρχισε να αναθεωρεί τις εκτιμήσεις της διαπιστώνοντας την κλίμακα της καταστροφής. Και μόνον ο αριθμός των ανθρώπων που απολύθηκαν στις ΗΠΑ τις τελευταίες πέντε εβδομάδες υπερβαίνει την αρχική αυτή εκτίμησή της, που δυστυχώς αποδεικνύεται υπερβολικά αισιόδοξη.
