Τα τελευταία δύο 24ωρα (Δευτέρα 23/05/22 και Τρίτη 24/05/2022) το πλήρωμα του σκάφους «Ναυτίλος» του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» κατέγραψε εκατοντάδες ισχυρές εκρήξεις στη θαλάσσια ζώνη του βορειοανατολικού Αιγαίου, οι οποίες εκτιμάμε ότι προέρχονται από ασκήσεις του Τουρκικού πολεμικού ναυτικού, νότια της Σμύρνης.Η ευρύτερη περιοχή του ΒΑ Αιγαίου στηρίζει σημαντικό μέρος της παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς καθώς εκεί επιβιώνουν κάποιοι από τους σημαντικότερους εναπομείναντες πληθυσμούς θαλάσσιων θηλαστικών στη Μεσόγειο. Κατά τη διάρκεια των ερευνών μας τα τελευταία 24 χρόνια καταγράφουμε σχεδόν καθημερινά, σημαντικούς πληθυσμούς θαλάσσιων θηλαστικών όπως φυσητήρες, ζιφιούς και 4 είδη δελφινιών. Καταγράφουμε, όμως, και δεκάδες εκβρασμούς νεκρών κητωδών στις ακτές της περιοχής.Τις ημέρες των εκρήξεων έως και σήμερα, παρατηρούμε την πλήρη απουσία κητωδών σε μια περιοχή που συνήθως σφύζει από ζωή. Ευτυχώς, μέχρι στιγμής δεν έχουμε εντοπίσει νεκρά ή τραυματισμένα θαλάσσια ζώα.Από πλευράς του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», οφείλουμε να τονίσουμε ότι το ζήτημα δεν είναι ποιά χώρα προκαλεί τις θαλάσσιες εκρήξεις, αλλά οι δραματικές επιπτώσεις που προξενούνται στα οικοσυστήματα. Ο δικός μας στόχος είναι η προστασία της θαλάσσιας ζωής, ιδίως σε αυτή την περιοχή διεθνούς ενδιαφέροντος για τα θαλάσσια θηλαστικά και το ζήτημα δεν μπορεί να εκλαμβάνεται με εθνικιστικούς όρους.
Το αποτύπωμα των στρατιωτικών ασκήσεων στα θαλάσσια οικοσυστήματαΑν και πριν μερικά χρόνια το αποτύπωμα των ασκήσεων του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού ήταν ιδιαίτερα έντονο, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα εφαρμόζεται συγκεκριμένο επιχειρησιακό πρωτόκολλο και διαδικασίες για τον περιορισμό των επιπτώσεων των ασκήσεων στη θάλασσα. Οι θετικές αλλαγές είναι εμφανείς καθώς πλέον δεν παρατηρούμε θανατώσεις ή εμφανείς μετακινήσεις πληθυσμών κατά τη διάρκεια των ασκήσεων, τουλάχιστον στον βαθμό που μπορούμε να έχουμε άμεση εικόνα. Σίγουρα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων μπορεί και πρέπει να περιοριστεί περαιτέρω. Ωστόσο, στις θάλασσες διεθνούς σημασίας για τη βιοποικιλότητα, όπως η ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου, η αποτελεσματική προστασία αυτής εξαρτάται από την εφαρμογή ομοιόμορφων, ουσιαστικών σχετικών διαδικασιών από όλα τα κράτη, είτε πρόκειται για τα παράκτια, είτε για αυτά που κάνουν χρήση αυτών των θαλασσών.Το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» παραμένει στην ευρύτερη περιοχή, όπου άλλωστε βρίσκεται εδώ και 24 χρόνια και σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και τα παραπλέοντα αλιευτικά σκάφη, συνεχίζει την προσπάθεια εντοπισμού τυχόν τραυματισμένων ή νεκρών θαλάσσιων ζώων.
Για το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος»
Θοδωρής Τσιμπίδης t.tsimpidis@archipelago.gr
