Μεγάλος ντόρος έγινε με το πρόσφατο πόρισμα της ανεξάρτητης υπηρεσίας αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων σχετικά με το δυστύχημα στα Τέμπη, μια υπόθεση που θα ταλανίζει και δοκιμάζει την κοινωνία μας ίσως για πολύ.
Μεταξύ των συμπερασμάτων του πορίσματος ήταν και η διαπίστωση του χάους διαχείρισης επί του πεδίου από την εμπλοκή πολλών υπηρεσιών με διαφορετικό αντικείμενο όπως η πυροσβεστική, η αστυνομία, ο στρατός, οι υγειονομικές υπηρεσίες, οι τοπικές δημοτικές τεχνικές υπηρεσίες, οι γερανοί κλπ.
Όπως αναφέρεται κάθε υπηρεσία έδρασε σύμφωνα με τα υπηρεσιακά καθήκοντα εφαρμόζοντας τα οικεία πρωτόκολλα βάζοντας ουσιαστικά στεγανά μεταξύ τους. Η απουσία ενός διοικητικού και συντονιστικού οργάνου ήταν εμφανέστατα και τραγικά φανερή. Τα αποτελέσματα ήταν κατώτερα των περιστάσεων στη διαχείριση επί του πεδίου της επικοινωνιακής περιλαμβανομένης. Τα επακόλουθα που ζούμε είναι επίπονα.
Έπρεπε να υπάρχει ένα κεντρικό διοικητικό και συντονιστικό όργανο να επιληφθεί;
Προφανώς.
Υπάρχει τέτοιο όργανο για την περίπτωση των Τεμπών;
Προβλέπεται. Είναι η Πολιτική Προστασία.
Παλαιότερα όταν λειτουργούσε η στρατιωτική υπηρεσία ΠΣΕΑ (Πολιτικός Σχεδιασμός Εκτάκτων Αναγκών) τις καταστροφές μεγάλης κλίμακας από μεταφορικά μέσα (οχήματα, σιδηρόδρομοι, αεροπλάνα, ναυάγια) αντιμετώπιζε σε κάθε περίπτωση με ιδιαίτερο Σχέδιο. Το Σχέδιο αυτό περιλάμβανε τις αρμοδιότητες και δράσεις όλων των προαναφερθέντων υπηρεσιών επακριβώς και με λεπτομέρειες. Κάθε υπηρεσία με βάση το Σχέδιο της υπηρεσίας ΠΣΕΑ έκανε ή επικαιροποιούσε το δικό της. Ενημερώσεις και ασκήσεις επί χάρτου και πεδίου υλοποιούσαν και άλλαζαν ή βελτίωναν τα υπάρχοντα σχέδια. Και βέβαια με αστραπιαία ενέργεια προβλέπονταν το στήσιμο στρατηγείου αντιμετώπισης για δράση και συντονισμό. Ο υπεύθυνος ΠΣΕΑ ήταν ο αρμόδιος συντονιστής των υπηρεσιών.
Με την υποβάθμιση του ΠΣΕΑ, και την σχεδόν ουσιαστικά εξαφάνιση οι αρμοδιότητες υποτίθεται πέρασαν στην πολιτική προστασία.
Ποια είναι τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις της πολιτικής προστασίας;
Αναφέρονται στην νομική δομή της υπηρεσίας. Εύκολα μπορεί κανείς να τις διαβάσει στις σχετικές ιστοσελίδες. Είναι λοιπόν όχι μόνο οι φυσικές καταστροφές (φωτιές, πλημύρες, έντονα καιρικά φαινόμενα) αλλά και οι κάθε μορφής καταστροφές και απειλές όπως τα τεχνικά - βιομηχανικά ατυχήματα, οι επιδημίες, τα τροχαία μεγάλης κλίμακας κ.α. Ηγείται και συντονίζει συγκεντρωτικά όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες τις αρμόδιες να δράσουν.
Έγινε έτσι και αν όχι γιατί;
Δεν έγινε έτσι διότι προφανώς υποβαθμίστηκε το γεγονός σε απλό σιδηροτροχαίο δυστύχημα. Ποιο, εκείνο με 57 νεκρά νεαρά άτομα και δεκάδες τραυματίες.
Με τις πρώτες πληροφορίες περί της σιδηροδρομικής καταστροφής έπρεπε αμέσως να στηθεί κλιμάκιο της πολιτικής προστασίας και να εφαρμόσει το ανάλογο σχέδιο (υπάρχει άραγε ;) Σε δεύτερη φάση ο πολιτικός προϊστάμενος της πολιτικής προστασίας έπρεπε να είναι παρών για όσο πρέπει και να επιλαμβάνεται συντονιστικά. Οι παρουσίες πολιτικών προσώπων εν είδη επισκέψεων είναι καλές μεν αλλά χρειάζονταν οι ειδικοί και υπεύθυνοι από κοντά.
Η άποψη του παρόντος σημειώματος έχει τεχνοκρατικό σκοπό που θέλει να κοιτά πάντα στο μέλλον. Γνωρίζουμε τι έπρεπε να γίνει τουλάχιστον επί του πεδίου. Είναι κρίμα πάντως ενώ υπήρχε η τεχνογνωσία και η μέθοδος αφέθηκαν τα πράγματα στον αυτόματο και στον από μηχανής θεό. Βρεθήκαμε χαμένοι για άλλη μια φορά. Ίσως να είναι γραμμένο στο DNA μας η κακοδαιμονία και η ανευθυνότητα.
Πρέπει επιτέλους να σοβαρευτούμε.
Γιώργος Ανδρουλάκης
