Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της υγειονομικής περίθαλψης στη χώρα. Σε μια περίοδο έντονης ανασφάλειας και προκλήσεων, η αναγέννηση και ενίσχυση των δημόσιων νοσοκομείων αποτελεί προτεραιότητα για το υπουργείο Υγείας. Απαιτείται να αντιμετωπιστούν σοβαρά προβλήματα και χρειάζονται ριζικές τομές για να είναι βιώσιμο και να μπορεί να ανταποκριθεί στις κοινωνικές ανάγκες.
Ο υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, έχει αναλάβει αυτό το κρίσιμο έργο, με στόχο την ουσιαστική μεταρρύθμιση του ΕΣΥ και τη δημιουργία ενός περισσότερο λειτουργικού, ανθρώπινου και ανθεκτικού συστήματος υγείας.
Με συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ αναδεικνύει τις προκλήσεις, αλλά και τις προοπτικές για ένα καλύτερο αύριο στη δημόσια υγεία. «Αναγνωρίζουμε πού πάσχει το σύστημα και τι πρέπει να βελτιωθεί», τονίζει. Υπερασπίζεται το ΕΣΥ με πάθος απέναντι σε όποιους το απαξιώνουν και θεωρούν ότι υποβαθμίζεται η αξιοπιστία του, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει.
Σημειώνει ότι σήμερα το ΕΣΥ έχει το περισσότερο προσωπικό που είχε ποτέ. Βρίσκεται σε εξέλιξη ένα μεγάλο έργο ανακαινίσεων των ΤΕΠ και παρεμβάσεων για να μειωθεί ο χρόνο αναμονής στις εφημερίες. Ψηφιακά εργαλεία μπαίνουν σε εφαρμογή για να διευκολύνουν τον πολίτη στην επαφή του με το σύστημα, «οι ασθενείς αποκτούν φωνή» μέσω της αξιολόγησης των υπηρεσιών υγείας. Τα απογευματινά χειρουργεία έχουν συρρικνώσει τη λίστα χειρουργείων κατά 14% στον συνολικό αριθμό των περιστατικών και 40,9% στα περιστατικά που περίμεναν για πάνω από έξι μήνες. «Στόχος μας είναι να μην υπάρχει καμία αναμονή για τακτική χειρουργική επέμβαση μεγαλύτερη των τεσσάρων μηνών».
Σχετικά με τις ελλείψεις σε δομές υγείας των νησιών ο υφυπουργός Υγείας αναφέρει ότι τα κίνητρα απέδωσαν, και έτσι, καλύφθηκαν τα 2/3 των άγονων θέσεων, που επί σειρά ετών έβγαιναν άγονες.
Ακολουθεί η συνέντευξη του υφυπουργού Υγείας Μάριου Θεμιστοκλέους στη δημοσιογράφο του ΑΠΕ-ΜΠΕ Έφη Φουσέκη
Ερ: Με βάση τον σχεδιασμό σας, πόσος χρόνος απαιτείται για να φτάσει το δημόσιο σύστημα υγείας στο επίπεδο που θα μπορεί να ανταποκρίνεται πλήρως στο ρόλο του, με αξιοπρέπεια, ποιότητα και καθολική προσβασιμότητα;
Απ: Το Εθνικό Σύστημα Υγείας αλλάζει στην πράξη, σταδιακά και μεθοδικά, ενώ παραμένει πλήρως ενεργό. Ξέρετε καλά και εσείς, ότι όταν ήρθε η πανδημία φέραμε έναν χρόνο πιο μπροστά τις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε και τις αυξήσεις που θέλουμε να δώσουμε. Περισσότερες υποδομές, περισσότερα κρεβάτια εντατικής θεραπείας, περισσότεροι εξασφαλισμένοι πόροι για αυτά τα οποία θέλουμε να κάνουμε την επόμενη μέρα.
Το ΕΣΥ είναι κάθε μέρα εδώ — για να φροντίζει, να στηρίζει, να σώζει. Η ευθύνη μας είναι να το ενισχύουμε με συνέπεια, διαμορφώνοντας ένα σύστημα υγείας που σέβεται τον πολίτη, τιμά τον χρόνο του, ανταποδίδει σε ποιοτική υπηρεσία τα χρήματά του και εγγυάται την παρουσία του κράτους με αμεσότητα και αξιοπρέπεια.
Ερ: Είναι σε εξέλιξη μια εντατική προσπάθεια να βελτιωθεί η επαφή του πολίτη με το σύστημα υγείας. Αν όμως, δεν υπάρχει επαρκές ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, πόσο μπορεί να βοηθήσουν αυτές οι παρεμβάσεις, όπως για παράδειγμα το «βραχιολάκι» στα επείγοντα;
Απ: Οι ακολουθούμενες μεταρρυθμίσεις δεν αποσκοπούν στο να υποκαταστήσουν ή να επιχειρήσουν να «κρύψουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί». Το αντίθετο. Είναι μεταρρυθμίσεις που σχεδιάστηκαν και υλοποιούνται επειδή ακριβώς με αυτογνωσία αναγνωρίζουμε πού πάσχει το σύστημα και τι πρέπει να βελτιωθεί. Η βελτίωση της εμπειρίας του πολίτη όταν έρχεται σε επαφή με το σύστημα υγείας προϋποθέτει σύνθετες και πολλαπλές παρεμβάσεις. Τα πολυπαραγοντικά χαρακτηριστικά του συστήματος απαιτούν στοχευμένες λύσεις σε όλα τα επίπεδα: από την πρωτοβάθμια φροντίδα και τη νοσοκομειακή περίθαλψη, μέχρι τη διαχείριση των ραντεβού και την ψηφιακή εξυπηρέτηση. Είναι ένας συνολικός μετασχηματισμός που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, με στόχο ένα σύστημα υγείας πιο λειτουργικό, πιο προσβάσιμο και πιο ανθρώπινο.
Αξίζει όμως να μιλήσουμε με στοιχεία. Σήμερα, το ΕΣΥ έχει το περισσότερο προσωπικό που είχε ποτέ, με 7% περισσότερους γιατρούς, 11% περισσότερους νοσηλευτές και 10,5% περισσότερο λοιπό προσωπικό σε σχέση με το 2019. Από τον Φεβρουάριο μέχρι σήμερα έχουν ήδη προσληφθεί 1.000 άτομα επικουρικό προσωπικό και άλλα 1.000 πρόκειται να προσληφθούν στο αμέσως επόμενο διάστημα.
Ερ: Για τη μείωση του χρόνου αναμονής στα ΤΕΠ έχετε ανακοινώσει σειρά μέτρων. Ποια είναι τα πρώτα αποτελέσματα από την εφαρμογή αυτών των παρεμβάσεων;
Απ: Σωστά μιλάτε για μέτρα , ή πρωτοβουλίες όπως οι ανακαινίσεις των ΤΕΠ, οι προσλήψεις προσωπικού, η αλλαγή στο σύστημα εφημέρευσης και η εισαγωγή του συστήματος ηλεκτρονικής ιχνηλάτησης. Τα πρώτα αποτελέσματα που μας έρχονται, δείχνουν ότι στα νοσοκομεία όπου έχουν ξεκινήσει τα μέτρα αυτά, καταγράφεται μείωση του χρόνου αναμονής και βελτίωση στη διαχείριση των ασθενών.
Ερ: Η εφαρμογή «myHealth» έχει τεθεί σε λειτουργία. Πώς ανταποκρίνεται το κοινό; Ποια είναι τα βασικά της οφέλη;
Απ: Η εφαρμογή «myHealth», δηλαδή ο Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας, είναι ένα ψηφιακό εργαλείο που επιτρέπει στους πολίτες να έχουν άμεση, ασφαλή και εύκολη πρόσβαση στα ιατρικά τους δεδομένα, από όπου κι αν βρίσκονται. Κάθε πολίτης μπορεί να βλέπει ιατρικές συνταγές, παραπεμπτικά, εξετάσεις, διαγνώσεις, εμβολιασμούς, ραντεβού, ακόμα και νοσηλείες, χωρίς να κρατά χειρόγραφα αρχεία. Από την άλλη, ο γιατρός έχει πλήρη εικόνα του ιατρικού ιστορικού, με αποτέλεσμα να προχωρά σε ακριβέστερες διαγνώσεις και στοχευμένες θεραπείες. Η εφαρμογή είναι απλή και φιλική προς τον χρήστη και η ανταπόκριση των πολιτών είναι θα έλεγα ιδιαίτερα θετική.
Ερ: Η νέα ψηφιακή πλατφόρμα για την αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, πότε θα είναι διαθέσιμη και πώς θα αξιοποιούνται τα δεδομένα που θα προκύπτουν;
Απ: Για πρώτη φορά, οι ασθενείς στα δημόσια νοσοκομεία αποκτούν φωνή στην αξιολόγηση της φροντίδας που λαμβάνουν. Μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας, θα μπορούν άμεσα, με ένα SMS λίγες ημέρες μετά το εξιτήριο, να αξιολογούν την εμπειρία τους. Η παρέμβαση αυτή δεν είναι απλώς τεχνολογική – είναι θεσμική. Εισάγει μηχανισμούς λογοδοσίας, ενισχύει τη διαφάνεια και δημιουργεί ένα πλαίσιο συνεχούς βελτίωσης. Διότι μόνο όταν μετράς κάτι, μπορείς πραγματικά να το αλλάξεις.
Ερ: Απογευματινά χειρουργεία. Πόσο έχει μειωθεί ο χρόνος αναμονής για μια χειρουργική επέμβαση; Πότε θα είναι έτοιμη η ενιαία λίστα χειρουργείων;
Απ: Τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς από τον Νοέμβριο του 2024 μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 6.426 απογευματινά χειρουργεία. Ξεκινήσαμε από τα επί πληρωμή απογευματινά, συνεχίσαμε με τα δωρεάν εντός του ΕΣΥ και πλέον δίνουμε τη δυνατότητα για δωρεάν επεμβάσεις σε ιδιωτικές κλινικές, με 7.000 εξασφαλισμένα χειρουργεία.
Το σημαντικότερο όμως, είναι ότι η λίστα χειρουργείων συρρικνώνεται με μείωση 14% στον συνολικό αριθμό των περιστατικών και 40,9% στα περιστατικά που περίμεναν για πάνω από έξι μήνες. Στόχος μας, είναι να μην υπάρχει καμία αναμονή για τακτική χειρουργική επέμβαση μεγαλύτερη των τεσσάρων μηνών. Η εφαρμογή των απογευματινών χειρουργείων αποτελεί μια από τις πιο ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις για τη μείωση των αναμονών για μια χειρουργική επέμβαση.
Παράλληλα, βρίσκεται στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης και η ενιαία λίστα χειρουργείων. Με την μεταρρύθμιση αυτή διασφαλίζεται, μεταξύ άλλων, το αδιάβλητο της σειράς προτεραιότητας για την πρόσβαση στο χειρουργείο του κάθε ασθενούς. Το ΕΣΥ χρηματοδοτείται από όλους. Πρέπει, επομένως, να είναι το ίδιο προσβάσιμο σε όλους.
Ερ: Τα μέτρα που έχετε λάβει, ώστε για να ανακοπεί το κύμα φυγής του επιστημονικού προσωπικού στο εξωτερικό και το ΕΣΥ να γίνει ελκυστικό τι έχουν αποδώσει έως σήμερα;
Απ: Τα τελευταία χρόνια έχουμε κάνει ουσιαστικά βήματα για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας — και ήδη παρατηρούμε θετικά αποτελέσματα: γιατροί που εργάζονταν στο εξωτερικό επιστρέφουν, ενώ το ενδιαφέρον για θέσεις στο ΕΣΥ έχει αυξηθεί. Με το νέο μισθολόγιο και την αυτοτελή φορολόγηση των εφημεριών με συντελεστή 22%, οι καθαρές αποδοχές των γιατρών ενισχύονται ουσιαστικά. Παράλληλα, η δυνατότητα άσκησης ιδιωτικού έργου εκτός ωραρίου, αλλά και η συμμετοχή στα απογευματινά χειρουργεία, δημιουργούν πρόσθετες πηγές εισοδήματος.
Σημαντικό είναι επίσης ότι προχωρήσαμε στην αυτόματη αναγνώριση των τίτλων ιατρικής ειδικότητας και εξειδίκευσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες — μια μεταρρύθμιση που διευκολύνει την επαγγελματική αποκατάσταση Ελλήνων γιατρών με διεθνή εμπειρία.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στους γιατρούς που επιλέγουν να υπηρετήσουν σε απομακρυσμένες περιοχές: παρέχεται αυξημένη μοριοδότηση και ένα ενισχυμένο πλέγμα κινήτρων — με επιδόματα που φτάνουν τα 600 ευρώ, παροχές στέγασης και κάλυψη μετακίνησης. Αντίστοιχη πολιτική υλοποιούμε και με το νοσηλευτικό προσωπικό, ξεκινώντας με την ένταξή του στα βαρέα και ανθυγιεινά από 1.1.26. Γνωρίζουμε πως οι ανάγκες παραμένουν. Το ΕΣΥ δεν αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη. Αλλάζει με σχέδιο, συνέπεια και καθημερινή δουλειά — και αυτή η προσπάθεια συνεχίζεται.
Ερ: Ένα θέμα που έρχεται κάθε καλοκαίρι στο προσκήνιο αφορά τις ελλείψεις προσωπικού σε δομές υγείας των νησιών. Υπάρχει στρατηγική αντιμετώπισης του;
Απ: Φέτος, το ΕΣΥ είναι πιο προετοιμασμένο από ποτέ για τις αυξημένες ανάγκες των νησιών μας. Τα κίνητρα απέδωσαν, και έτσι, καταφέραμε να καλύψουμε τα 2/3 των άγονων θέσεων, που επί σειρά ετών έβγαιναν άγονες. Είναι επίσης σημαντικό, ότι η εικόνα των υγειονομικών μονάδων στα νησιά είναι πολύ βελτιωμένη. Όπως σας είπα το ΕΣΥ έχει το περισσότερο προσωπικό που είχε ποτέ τόσο στα νησιά όσο και στην ηπειρωτική χώρα. Εφαρμόζουμε συντονισμένη στρατηγική για την αύξηση και ενίσχυση του προσωπικού, ειδικά στα νησιά, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Παράλληλα, ενισχύουμε και το ΕΚΑΒ στα νησιά με στόχο την κάλυψη των αυξημένων αναγκών στις τουριστικές περιοχές.
Από πέρυσι εφαρμόζουμε επιχειρησιακό σχέδιο του ΕΚΑΒ που περιλαμβάνει προσλήψεις επικουρικού προσωπικού, μετακινήσεις προσωπικού στα νησιά, εξασφάλιση στέγης στις τουριστικές περιοχές, ενίσχυση με μηχανές για πιο γρήγορη ανταπόκριση και συνδρομή στελεχών των ένοπλων δυνάμεων.
Σε νησιά όπως για παράδειγμα η Πάρος, η Νάξος, η Κως, η Ρόδος κ.α. έχουμε και δεύτερο ασθενοφόρο και μηχανές ταχείας επέμβασης, ενώ τα προηγούμενα χρόνια επιχειρούσε μόνο ένα ασθενοφόρο ανά βάρδια την καλοκαιρινή περίοδο.
Επίσης, και στα νησιά, όπως και σε άλλες περιοχές, διασφαλίσαμε στέγη για τους διασώστες που μετακινήθηκαν για την κάλυψη των αναγκών. Η ενίσχυση των νησιωτικών δομών είναι ζήτημα ισοτιμίας, ασφάλειας και αξιοπρέπειας για κάθε πολίτη. Ακόμα και στο πιο μακρινό νησί, το ΕΣΥ θα είναι εκεί, αυτός είναι ο στόχος μας.
Ερ: Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες των προβλημάτων του ΕΣΥ; Τι απαντάτε σε όσους υποστηρίζουν ότι αυτά υποβαθμίζουν την αξιοπιστία του και σχετίζονται με την αύξηση των ιδιωτικών δαπανών υγείας;
Απ: «Θα μου επιτρέψετε, ως γιατρός που έχω υπηρετήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας για περισσότερα από 15 έτη, αλλά και ως πολιτικός που ασχολείται με τον τομέα της Υγείας από διάφορες θέσεις τα τελευταία 6 χρόνια να διαφωνήσω με τον χαρακτηρισμό του ως «αναξιόπιστου». Η πανδημία ανέδειξε τη δυναμική και την ανθεκτικότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αποδεικνύοντας ότι, όταν υποστηρίζεται με σχέδιο και επαρκείς πόρους, μπορεί να ανταποκριθεί ακόμα και στις πιο απαιτητικές συνθήκες. Με αυτήν την παρακαταθήκη, η κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας προχωρά στην υλοποίηση ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων: στην αναβάθμιση των υποδομών, στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και στην αξιοποίηση των δεδομένων για καλύτερη πρόληψη και φροντίδα.
Το ποσοστό της ιδιωτικής δαπάνης ήταν ευθύς εξαρχής σε αυτά τα υψηλά επίπεδα από τη δημιουργία του ΕΣΥ και έχουμε πετύχει τα τελευταία χρόνια, μια σταδιακή -έστω και μικρή αποκλιμάκωση στις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, γεγονός που αποτυπώνει την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο δημόσιο σύστημα.
Σε αυτήν την κατεύθυνση, η κυβέρνηση βάζει τέλος σε πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού, διασφαλίζοντας ίσους όρους για όλους και ενισχύοντας την ποιότητα και τη διαφάνεια στην παροχή υπηρεσιών υγείας. Προφανώς τα προβλήματα του ΕΣΥ -όπως και στο σύστημα υγείας κάθε χώρας- έρχονται από πολύ παλιά, είναι σύνθετα και οφείλονται στην πολυπλοκότητα της λειτουργίας του.
AΠΕ
