Η πανδημία, ανάμεσα στα άλλα, ανέδειξε την ανάγκη ενίσχυσης του δημοσίου συστήματος Υγείας, του κράτους πρόνοιας, διαφύλαξης των κοινών αγαθών, της στέγης, του νερού, του ρεύματος, την αλληλεγγύη, τη συλλογικότητα και όλες τις αξίες της Αριστεράς.
Ανέδειξε όμως και τη «νησιωτικότητα», σαν στοιχείο ιδιαιτερότητας των νησιών, που χρειάζεται ιδιαίτερη νησιωτική πολιτική για άρση των ανισοτήτων σε σχέση με την ενδοχώρα, που δημιουργούνται λόγω της απομόνωσής τους.
Νησιά σε θάλαμο απομόνωσης
Περίκλειστα τα νησιά μας από θάλασσα, αντιμετωπίζονται σχεδόν σαν θάλαμος απομόνωσης στην περίοδο της πανδημίας. Αλλά και χωρίς παροχές Υγείας. Χωρίς δυνατότητα μεταφοράς στα κεντρικά νοσοκομεία. Χωρίς συγκοινωνία. Χωρίς υπηρεσίες. Χωρίς Παιδεία.
Τουλάχιστον όσοι ασκούν πολιτική θα καταλάβουν μετά την πανδημία ότι χρειάζεται ιδιαίτερη νησιωτική πολιτική και όχι οριζόντια μέτρα όπως σε όλη τη χώρα;
Καταλαβαίνουν ότι τα μέτρα για να μείνουμε όρθιοι μετά από αυτή την κρίση πρέπει να έχουν και νησιωτικότητα;
Το σύστημα Υγείας θα είναι ίδιο;
Οι συγκοινωνίες ίδιες;
Οι προκηρύξεις για γιατρούς και νοσηλευτές, για εκπαιδευτικούς και υπαλλήλους ίδιες;
Τα περιφερειακά προγράμματα ίδια;
Γιατί η κρίση θα είναι ίδια για όλους;
Η εξάρτηση από τον τουρισμό
Ξέρουμε όλοι ότι η άναρχη ανάπτυξη που έγινε στα νησιά, χωρίς σχέδιο, αφήνοντας να την ρυθμίσει και αυτήν η αγορά, δημιούργησε τη μονόπλευρη εξάρτηση από τον τουρισμό. Αν λοιπόν η κρίση χτύπησε μία φορά τη χώρα μας, τα νησιά μας θα τα χτυπήσει τρεις και πέρα. Ξενοδοχεία, καταστήματα, επιχειρήσεις δεν θα λειτουργήσουν, ενώ περίμεναν λίγων μηνών δουλειά για να βγάλουν τη χρονιά.
Χιλιάδες εργαζόμενοι έχουν μείνει σπίτι και αύριο στον δρόμο.
Η λύση θα είναι το 800άρι; Ή η καθυστέρηση των δόσεων και οι ρυθμίσεις;
Έτσι θα αντιμετωπιστεί η κρίση στα νησιά;
Μήπως είναι ευκαιρία να εφαρμοστεί επιτέλους μια νησιωτική πολιτική και με σχέδιο να επαναπροσδιοριστεί η ανάπτυξη των νησιών;
Ολοκληρωμένο σχέδιο από τον ΣΥΡΙΖΑ
Στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχαμε επεξεργαστεί ολοκληρωμένο σχέδιο που άρχισε να εφαρμόζεται, όχι όμως με τους ρυθμούς που θα θέλαμε, λόγω των δεσμεύσεων από τους θεσμούς.
Ιδρύθηκε υφυπουργείο Νησιωτικής Πολιτικής, εφαρμόστηκε το μεταφορικό ισοδύναμο, ενισχύθηκαν οι μονάδες Υγείας, το εκπαιδευτικό προσωπικό και άλλα.
Δεν φτάσαμε όμως να κάνουμε τις τομές που χρειάζονται.
Ετοιμάσαμε νομοσχέδιο για την κατηγοριοποίηση των νησιών, απαραίτητο εργαλείο για την άσκηση οποιασδήποτε πολιτικής, γιατί όλα τα νησιά δεν είναι ίδια (μεγάλα, απομακρυσμένα, εξαρτώμενα, παράκτια).
Είναι ευκαιρία πάνω σε αυτή τη βάση να παρθούν μέτρα ΤΩΡΑ, ώστε, μετά την πανδημία, όχι μόνο τα νησιά μας να σταθούν όρθια, αλλά και να μπουν σε μια νέα τροχιά.
Τι πρέπει να γίνει
Σε περιόδους κρίσης οι επενδύσεις που μπορούν να ανατάξουν την οικονομία είναι κυρίως οι δημόσιες.
Δημόσιες επενδύσεις λοιπόν σε έργα και δράσεις που θα έχουν διπλό στόχο:
* Να αναπροσανατολίσουν την ανάπτυξη των νησιών, μειώνοντας τη μονόπλευρη τουριστική ανάπτυξη και αξιοποιώντας τον πλούτο του κάθε νησιού. Ακόμα όμως και ο τουρισμός να αναβαθμιστεί ποιοτικά, να γίνει εναλλακτικός και να διευρυνθεί χρονικά.
* Να αντιμετωπιστούν η ανεργία και οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων.
Συγκεκριμένα:
1. Έργα υποδομών για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των νησιωτών και των επισκεπτών, όπως λιμάνια, οδοποιία, ενέργεια, απορρίμματα, ελικοδρόμια, έργα άρδευσης, ύδρευσης και άλλα.
2. Δημιουργία δικτύου δομών Υγείας διαφορετικού από την ενδοχώρα, με ενισχυμένες αυτόνομες δομές σε μεγάλα νησιά, που θα στηρίζουν τα γειτονικά και θα τα καλύπτουν όχι μόνο με μόνιμους αγροτικούς γιατρούς αλλά και με σταθερές περιοδικές επισκέψεις γιατρών όλων των ειδικοτήτων.
3. Κίνητρα για τον πρωτογενή τομέα και για νέες μεθόδους και βιολογικά προϊόντα, καθώς και στην τυποποίηση και μεταποίηση, αξιοποιώντας τον πλούτο του κάθε νησιού.
4. Προγράμματα ενίσχυσης για την αναβάθμιση μικρών επιχειρήσεων.
5. Αναδιάρθρωση ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών με δημιουργία δημόσιου ρυθμιστικού φορέα (όπως π.χ. στο μετρό) και ενίσχυση των τοπικών, ιδιαίτερα δημοτικών ακτοπλοϊκών εταιρειών, για εξασφάλιση ενδονησιωτικών συγκοινωνιών.
6. Προγράμματα απασχόλησης και επιμόρφωσης σε τομείς κοινωνικής πρόνοιας, προστασίας περιβάλλοντος.
7. Ειδικά κίνητρα για προσλήψεις γιατρών, νοσηλευτών, υπαλλήλων με προτεραιότητα στην εντοπιότητα.
8. Ενίσχυση ΚΕΠ σε κάθε μικρό νησί με προσωπικό και υπηρεσίες ώστε να εξυπηρετούνται οι νησιώτες.
9. Διακοπή κάθε ενίσχυσης νέων μονάδων ή επέκτασης σε κορεσμένες περιοχές (Ρόδος, Κως, Μύκονος, Σαντορίνη)
10. Έγκριση ειδικού χωροταξικού σχεδίου και διαφοροποίηση των κριτηρίων για περιφερειακά προγράμματα.
11. Φορολογικές και άλλες ελαφρύνσεις για τα μέτρα για τα μικρά νησιά.
12. Κάλυψη του μισθολογικού κόστους εργαζομένων, ενίσχυση και επέκταση του επιδόματος ανεργίας σε όλους. Κάλυψη του εισοδήματος μικρών επιχειρήσεων.
Βιώσιμη ανάπτυξη - ποιότητα ζωής
Όλα αυτά μπορούν να δώσουν απασχόληση στους νησιώτες αλλά και βιώσιμη ανάπτυξη με αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Είναι εγκληματική η πολιτική της κυβέρνησης να σταματά εν μέσω κρίσης έργα, όπως η αποκατάσταση του λιμανιού της Κω από τον σεισμό του Ιουλίου 2017, για να εξοικονομήσει, όπως κυνικά δηλώνει ο κύριος Γεωργιάδης, τα 800άρια.
Στο όνομα της πανδημίας σταματούν και τις λίγες παραγωγικές δραστηριότητες που υπάρχουν ακόμα. Με καταστροφικά φυσικά αποτελέσματα μετά.
* Ο Ηλίας Καματερός είναι αρχιτέκτονας, πρώην βουλευτής Δωδεκανήσου του ΣΥΡΙΖΑ
