Ένα ακόμη σκάνδαλο κακοδιαχείρισης ευρωπαϊκών κονδυλίων φέρνει στη Βουλή το ΠΑΣΟΚ, με ερώτηση που συνυπογράφει ο Βουλευτής Δωδεκανήσου και τ. Υφυπ. Πολιτισμού -Τουρισμού, Γιώργος Νικητιάδης, μαζί με δεκαπέντε ακόμη βουλευτές του Κόμματος. Η Ερώτηση, που απευθύνεται στους Υπουργούς Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών και Εσωτερικών, και υπογράφεται από 16 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, αφορά την υπόθεση των λεγόμενων «σπιτιών ανακύκλωσης», τα οποία προμηθεύτηκαν οι φορείς διαχείρισης απορριμμάτων (ΕΔΣΝΑ, ΕΣΔΑΚ, ΦοΔΣΑ Πελοποννήσου) την περίοδο 2019–2023, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014–2020.
Συμφώνως με το κείμενο της Ερώτησης, το πόρισμα της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ), που ολοκληρώθηκε το 2023 διαπιστώνει πως οι διαδικασίες προμήθειας των πολυκέντρων ανακύκλωσης ήταν διάτρητες:
· Κατατέθηκαν δήθεν ανταγωνιστικές προσφορές για να δικαιολογηθεί το υπερκοστολογημένο κόστος των 300.000 ευρώ ανά μονάδα, όταν αντίστοιχες εγκαταστάσεις στην αγορά κόστιζαν έως και το 1/5, περίπου 66.000 ευρώ.
· Οι τεχνικές προδιαγραφές απέκλειαν την ισότιμη συμμετοχή υποψηφίων και περιόριζαν τον ανταγωνισμό.
· Δεν τεκμηριώθηκε επαρκώς ο προϋπολογισμός των συμβάσεων ούτε έγιναν αξιόπιστοι έλεγχοι για τις ποσότητες των ανακυκλώσιμων υλικών.
· Παραδόθηκε φυσικό αντικείμενο διαφορετικό από το προκηρυγμένο, ενώ τα ίδια τα «σπιτάκια» χρησιμοποιήθηκαν για είδη που έπρεπε να διαχειρίζονται από τα συστήματα ευθύνης παραγωγού (όπως οι μπλε κάδοι).
Η ΕΔΕΛ επέβαλε ήδη δημοσιονομική διόρθωση ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ στον ΕΔΣΝΑ, ενώ στους άλλους δύο φορείς, ΕΣΔΑΚ και ΦοΔΣΑ Πελοποννήσου, αναμένονται περαιτέρω ενέργειες καθώς δεν υπήρξαν ακόμη εκταμιεύσεις για τις επίμαχες προμήθειες.
Παρά τα ευρήματα, δύο χρόνια μετά, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών επανήλθε απαιτώντας την επιστροφή περίπου 40 εκατομμυρίων ευρώ, συγκεκριμένα:
· 18,1 εκατ. ευρώ από τον ΕΔΣΝΑ,
· 10,9 εκατ. ευρώ από τον ΕΣΔΑΚ,
· 10,5 εκατ. ευρώ από τον ΦοΔΣΑ Πελοποννήσου.
Τα ποσά αυτά πρέπει να επιστραφούν εντός 15 ημερών, διαφορετικά προβλέπεται παρακράτηση από τις εισφορές των δήμων, σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων - γεγονός που ουσιαστικά απειλεί να μετακυλίσει το βάρος στους δημότες και τους φορολογούμενους.
Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) έχει ξεκινήσει προκαταρκτική εξέταση για πιθανή κακοδιαχείριση κονδυλίων ύψους περίπου 11,9 εκατομμυρίων ευρώ σε έργα των συγκεκριμένων ΦοΔΣΑ. Η διερεύνηση αφορά καταγγελίες για υπερκοστολόγηση έως και τέσσερις φορές πάνω από το ευρωπαϊκό κόστος και αδιαφάνεια στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Οι 16 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ζητούν από τους αρμόδιους Υπουργούς να απαντήσουν στα εξής ερωτήματα:
· Προτίθεται η Κυβέρνηση να διερευνήσει πλήρως την υπόθεση που αφορά στα «σπιτάκια ανακύκλωσης», ώστε να εντοπιστούν και να αποδοθούν ευθύνες σε όσους έλαβαν αποφάσεις ή συμμετείχαν σε διαδικασίες που οδήγησαν σε δόλο ή βαριά αμέλεια;
· Ποιο είναι το σχέδιο για την αποτροπή μετακύλισης του κόστους επιστροφής των 40 εκατομμυρίων ευρώ στους δήμους και στους πολίτες, και ποιες εγγυήσεις υπάρχουν ότι δεν θα θιγούν οι υπηρεσίες διαχείρισης απορριμμάτων; Με απλά λόγια, πώς θα διασφαλίσετε ότι το κόστος δεν θα επιβαρύνει και πάλι τον Έλληνα φορολογούμενο;
· Ποια μέτρα προτίθεται να λάβει το Υπουργείο για τη διασφάλιση πλήρους διαφάνειας, ελέγχου και τεκμηρίωσης όλων των προμηθειών που χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους;
· Υπάρχει συνεργασία και συντονισμός με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και ποια είναι η στάση της Κυβέρνησης απέναντι στις ευρωπαϊκές διαδικασίες διερεύνησης των παρατυπιών;
· Προβλέπονται θεσμικές αλλαγές ώστε να αποτραπούν ανάλογες περιπτώσεις κακοδιαχείρισης σε ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης στο μέλλον, μετά και από το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ;
Μετά την κατάθεση της Ερώτησης ο Γιώργος Νικητιάδης έκανε την εξής δήλωση:
«Τα “σπιτάκια ανακύκλωσης” και ο ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελούν δύο όψεις του ίδιου προβλήματος: της κακοδιαχείρισης ευρωπαϊκών κονδυλίων και της απουσίας ουσιαστικών μηχανισμών διαφάνειας και λογοδοσίας. Όταν έργα που χρηματοδοτούνται από την Ευρώπη καταλήγουν υπερκοστολογημένα, αδιαφανή ή ανενεργά, πλήττεται η οικονομία και η αξιοπιστία της χώρας μας. Η διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων οφείλει να υπηρετεί την ανάπτυξη και την κοινωνία, όχι τους “ημετέρους”.
Η Κυβέρνηση δεν μπορεί να αδιαφορεί. Οφείλει να διασφαλίσει ότι το κόστος θα καλυφθεί από εκείνους που ευθύνονται και όχι από την κοινωνία, τους Δήμους και τους φορολογουμένους. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν πώς αξιοποιείται κάθε ευρώ που προέρχεται από το υστέρημά τους και από τη συνεισφορά των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Το ΠΑΣΟΚ θα επιμείνει στη διαλεύκανση κάθε υπόθεσης και στην απόδοση ευθυνών»
