«Ο μόνος τρόπος για να αντιληφθεί ο κόσμος την αξία της δημοσιογραφίας, είναι να φανταστεί έναν κόσμο στον οποίο δεν θα υπήρχε». O Terry Egger, πρώην εκδότης της εφημερίδας Philadelphia Enquirer, επαναλαμβάνει πολλές φορές αυτή τη φράση στην κουβέντα μας.
Ο μέχρι πρότινος διευθύνων σύμβουλος και εκδότης στον Όμιλο, Philadelphia Media Network Inc., παρότι έχει συνταξιοδοτηθεί εδώ και δύο χρόνια εξακολουθεί να ασχολείται με τη δημοσιογραφία- και δη την τοπική. Καλεσμένος του iMEdD βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, σε μία εκδήλωση για τη σημασία του περιφερειακού Τύπου, όπου και είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε μαζί του.
Το κόστος ενός καφέ και η αξία της ενημέρωσης
«Αν ρωτήσουμε σε μία παρέα ποιος πληρώνει καθημερινά 1-2 ευρώ για καφέ θα απαντήσουν καταφατικά σχεδόν όλοι. Γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο με την ενημέρωση;» τον ρωτώ, δανειζόμενη μία αναλογία που ο ίδιος χρησιμοποίησε σε παλαιότερη εκδήλωση του iMEdD. «Είναι μία καθημερινή συνήθεια, μία συναλλαγή η οποία πιστεύουν ότι αξίζει: πληρώνω το αντίτιμο, έχω τον καφέ μου. Στα ΜΜΕ δεν καθιερώσαμε στη συνείδηση του κόσμου την αξία που προσφέρει η ενημέρωσης. Όμως πλέον η δημοσιογραφία είναι σε κίνδυνο, το οικονομικό μοντέλο καταρρέει και δεν υπάρχουν επαρκείς πηγές χρηματοδότησης για να παράγουν ποιοτικό περιεχόμενο. Ο μέσος άνθρωπος πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται πώς θα ήταν η ζωή του αν η δημοσιογραφία δεν υπήρχε καθόλου».
«Πιστεύετε ότι τα ΜΜΕ όπως είναι σήμερα θα έλειπαν στους ανθρώπους, αν ξαφνικά έπαυαν να λειτουργούν;» τον ρωτώ, με μία μεγάλη δόση απογοήτευσης.
«Αν ρωτήσεις τον κόσμο σήμερα, μπορεί η απάντηση να είναι αρνητική, επειδή δεν κάναμε καλή δουλειά για να εξηγήσουμε ξεκάθαρα την επίδραση που έχει η δημοσιογραφία στη ζωή τους. Ο πιο απλός τρόπος να το διαπιστώσουμε είναι ότι μεταξύ χωρών και κοινοτήτων όπου οι άνθρωποι έχουν ελευθερία και δημοκρατία υπάρχει και ελεύθερος Τύπος για να την υποστηρίξει. Υπάρχει ευθεία συσχέτιση. Όπου απουσιάζει η ελευθερία του τοπικού Τύπου, απουσιάζει και η ελευθερία. Αυτό νομίζω ότι πρέπει να αρχίσουμε να το εξηγούμε περισσότερο, θυμίζοντας τα ρεπορτάζ μας, τις πληροφορίες που παρείχαμε στην κοινότητα και τι επίδραση είχαν ή τι αρνητικές εξελίξεις απέτρεψαν. Θυμίζοντας στη χώρα που γεννήθηκε η δημοκρατία, ότι αν αποτύχει ο τοπικός τύπος το διακύβευμα θα είναι η ίδια η δημοκρατία».
Να βλέπουμε τι συμβαίνει εκεί όπου δεν υπάρχει ελευθερία
«Στις κατατάξεις αναφορικά με την ελευθερία του Τύπου η Ελλάδα κάθε χρόνο κατατάσσεται σε χειρότερη θέση» του υπενθυμίζω, αλλά ο ίδιος αποφεύγει ευγενικά να τοποθετηθεί για την κατάσταση του Τύπου στη χώρα μας, κάνοντας ένα γενικό σχόλιο: «Αν ακουμπήσουμε έναν καυτό φούρνο ή κόψουμε το δάχτυλό μας νιώθουμε τον πόνο άμεσα, επειδή έχουμε απολήξεις νεύρων στα άκρα μας που μας προειδοποιούν για τον κίνδυνο. Το πρόβλημα είναι ότι στην προκειμένη περίπτωση έχουμε μια αργή διαδικασία, την αποκαλώ ‘άμβλυνση των νευρικών απολήξεων’. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται την πτώση της δημοσιογραφίας και το τι σημαίνει αυτή η απώλεια της ελευθερίας του Τύπου. Νομίζω ότι είναι χρήσιμο να βλέπουμε το τι συμβαίνει εκεί όπου δεν υπάρχει ελευθερία του Τύπου π.χ. στην Κίνα. Όπου δεν υπάρχει ισχυρός τοπικός Τύπος, οι άνθρωποι δεν απολαμβάνουν ελευθερία. Δεν πρόκειται μόνο για συσχέτιση αλλά για γεγονός. Οι άνθρωποι πρέπει να φοβούνται ότι μπορεί να έρθει αυτή η μέρα και στη δική τους κοινωνία, και το τι επίδραση θα είχε αυτό στις ελευθερίες που οι ίδιοι απολαμβάνουν. Έτσι θα καταδείξουμε ποιο είναι το διακύβευμα».
Κρίση εμπιστοσύνης
Πρόσφατα δόθηκε στη δημοσιότητα η ετήσια Έκθεση για την Ενημέρωση στο Διαδίκτυο (Digital News Report) του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, στην οποία η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση (μαζί με την Ουγγαρία) σε ό,τι αφορά την εμπιστοσύνη στις ειδήσεις. «Είναι μία ανησυχία των ανθρώπων, ότι οι δημοσιογράφοι εργάζονται για αυτούς που θα έπρεπε να ελέγχουν. Εάν θεωρούν ότι είμαστε προκατειλημμένοι, ότι χρηματοδοτούμαστε και δουλεύουμε για την κυβέρνηση ή τα συμφέροντα επιχειρήσεων, τότε δεν αξίζουμε την εμπιστοσύνη τους. Νομίζω ότι ο μόνος τρόπος να το αντιμετωπίσουμε είναι να είμαστε ειλικρινείς και να διασφαλίσουμε ότι οι αληθινά ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι λογοδοτούν στο κοινό με υπεύθυνο τρόπο. Δεν θα έπρεπε να φοβόμαστε να διαφοροποιηθούμε από όσους παριστάνουν τους δημοσιογράφους, αλλά είναι στην πραγματικότητα μαριονέτες για τα κόμματα τις κυβερνήσεις ή τις επιχειρήσεις. Υπάρχουμε για να δουλεύουμε για το κοινό, έτσι ο κόσμος θα εκτιμήσει τη δουλειά μας».
Η συζήτηση έρχεται στον λαϊκισμό που αποδομεί τα πάντα, και βαθαίνει την κρίση εμπιστοσύνης στα ΜΜΕ και ο κ. Egger θυμίζει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ αποκάλεσε τους δημοσιογράφους «εχθρούς του λαού». «Το χειρότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε όταν κάποιος λέει ‘δεν σε εμπιστεύομαι’ ή ‘είσαι ο εχθρός του λαού’ είναι να μένουμε σιωπηλοί. Ως δημοσιογραφικοί οργανισμοί έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι δεν είναι πρέπον να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας και νομίζουμε ότι η δουλειά μας μιλά από μόνη της. Όχι, αυτό δεν είναι αρκετό γιατί η πόλωση και η δαιμονοποίηση των τοπικών νέων θα συνεχίζεται και χρειάζεται μια φωνή υπεράσπισής τους. Πρέπει να εντάξουμε και άλλους ανθρώπους που μοιράζονται τις ίδιες αξίες, για να μας βοηθήσουν. Να δημιουργήσουμε ‘Απόστολους’ της τοπικής δημοσιογραφίας».
Πάτρονες της ελευθερίας του Τύπου
Ένας τέτοιος «Απόστολος» βρέθηκε στο δρόμο της εφημερίδας Philadelphia Enquirer, μία τοπική εφημερίδα της Φιλαδέλφεια, η οποία είχε πτωχεύσει μερικές φορές, μέχρι να περάσει στην ιδιοκτησία του μη κερδοσκοπικού ιδρύματος του Jerry Lenfest. «Δεν ήταν μια υγιής επιχείρηση αλλά ήταν έναν πολύ σημαντικός δημοσιογραφικός οργανισμός στις ΗΠΑ .Ο Jerry κατάλαβε ότι τα έσοδα από την διαφήμιση μειώνονταν συνεχώς. Μου ζήτησε να κρατήσω ζωντανή τη δημοσιογραφία στην πόλη του την Φιλαδέλφεια. Αυτό που έλεγε ως μάντρα ήταν: ‘Πρέπει το μουσείο τέχνης και η ορχήστρα της πόλης να υποστηρίζονται από τον κόσμο; Φυσικά. Τα νοσοκομεία, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα; Όλοι συμφωνούν ότι είναι σημαντικά για την κοινωνία. Είναι κάτι από αυτά πιο σημαντικό από την ελεύθερη, ανεξάρτητη δημοσιογραφία που προστατεύει τη δημοκρατία μας και μας υπηρετεί; Όχι! Άρα η δημοσιογραφία πρέπει να υποστηρίζεται από τους ανθρώπους με όποιο τρόπο μπορούν’. Οι άνθρωποι δεν είχαν σκεφτεί τι θα συνέβαινε αν έκλεινε ο Ιnquirer, αν τα φώτα έσβηναν για τα τοπικά νέα και το τι θα σήμαινε αυτό για την τοπική μας κοινότητα. Και αποκτήσαμε αυτούς που αποκαλώ «πάτρονες της ελευθερίας του Τύπου», ανθρώπους που ήθελαν να συνεισφέρουν και να βοηθήσουν τη δουλειά μας ακόμα και με μικρό ποσό».
https://www.makthes.gr/
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 10.07.2022
