Αρχές Ιουνίου, Πέμπτη βράδυ, στη λεωφόρο Φοινίκων στην Κω. Μπροστά ένα νεαρό ζευγάρι σουλατσάρει αγκαζέ χαμογελαστό, δεξιά στον ποδηλατόδρομο τα πηγαινέλα δεν έχουν σταματημό. Η νύχτα έχει κέφια, μια αίσθηση πρώιμου καλοκαιριού πλανάται στην ατμόσφαιρα, βοηθάει και το αεράκι. Προσπαθώ να καταλάβω τι έχει αλλάξει σε αυτή τη διαδρομή που περπατώ από μικρός και φαίνεται τόσο φρέσκια λες και τη βλέπω για πρώτη φορά. Και όμως, όλα είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με έναν χρόνο πριν, που το συγκεκριμένο σημείο της πόλης μαράζωνε από εγκατάλειψη.
Το κάστρο της Νερατζιάς έχει φωταγωγηθεί, όπως και τα τείχη κατά μήκος του. Οι εξασθενημένοι από το κόκκινο σκαθάρι φοίνικες αντικαταστάθηκαν από καινούργιους και η δημοτική αρχή συνεργάστηκε με τοπικούς επιχειρηματίες για την τοποθέτηση 23 νέων. Οι σπασμένες πλάκες αλλάχτηκαν, τα παρτέρια γέμισαν με 2.300 λουλούδια, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι κόκκινος ιβίσκος, το σύμβολο του νησιού, και προστέθηκαν γουστόζικα πέτρινα παγκάκια. Πλέον, η λεωφόρος Φοινίκων, ένα από τα σημαντικότερα τοπόσημα της Κω, θυμίζει την παλιά της αίγλη. Αλλά κυρίως σε προσκαλεί για ατελείωτες θερινές βόλτες.
«Θέλουμε να φτιάξουμε έναν τόπο τον οποίο πρώτα θα αγαπούν και θα χαίρονται οι πολίτες και μετά οι επισκέπτες. Το σύνολο των παρεμβάσεών μας στοχεύει στην ανάδειξη και στον εξωραϊσμό του δημόσιου χώρου, γι’ αυτό άλλωστε έχουμε επενδύσει στην καθαριότητα και στην αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων σημείων που προκαλούσαν αποκλεισμούς», εξηγεί ο Θεοδόσης Νικηταράς, δήμαρχος Κω. Πέρα όμως από τις μικρές «χειρουργικές» παρεμβάσεις, αυτό που έχει αλλάξει το πρόσωπο του νησιού είναι η ολοκλήρωση τριών βασικών υποδομών, του αεροδρομίου, του λιμανιού –που υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τον σεισμό του 2017– και της μαρίνας.
Ι LOVE KOS
Η κατασκευή του νέου αεροσταθμού, συνολικής έκτασης 24.000 τ.μ., ο οποίος περιλαμβάνει έναν σύγχρονο χώρο για αγορές λιανικής, μοντέρνο σύστημα ελέγχου και διαχείρισης αποσκευών, ειδικό σημείο για περιποίηση βρεφών και ανανεωμένους περιβάλλοντες χώρους, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια ευχάριστη ταξιδιωτική εμπειρία. Αντίστοιχα, στο Μανδράκι, το φυσικό λιμάνι στην πλάτη της Ακτής Μιαούλη και της κύριας προβλήτας, μπορείς πια να περπατήσεις απρόσκοπτα, δίχως να σκοντάφτεις στο σαγρέ από βουναλάκια έδαφος. Έχεις δε τη δυνατότητα να ξαποστάσεις σε ένα από τα τρία «έξυπνα» ηλιακά παγκάκια που έχουν τοποθετηθεί περιμετρικά με θέα στη θάλασσα. Διαθέτουν ειδική θύρα ταχείας φόρτισης και προσφέρουν δωρεάν πρόσβαση στο ίντερνετ. Να ένα ωραίο εξαγώγιμο προϊόν, Κώοι το έχουν σχεδιάσει!
Βέβαια, η πιο μεγάλη ατραξιόν εδώ είναι η τεράστια, φωτεινή κατασκευή «I LOVE KOS», που τοποθέτησε τον Μάιο το Λιμενικό Ταμείο, ακριβώς απέναντι από το Δημαρχείο. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται κιτς – μια παλαιάς κοπής απόπειρα τουριστικής προβολής. Ωστόσο, όταν βλέπεις τουρίστες και ντόπιους να φωτογραφίζονται μανιωδώς μπροστά της, καταλαβαίνεις ότι επιτελεί τον σκοπό της: να «μοιραστεί» σε χιλιάδες μάτια στο Instagram. Μια αντίστοιχη κατασκευή, αρκετά μικρότερη, κοσμεί και τη μαρίνα της Κω, περίπου 2 χλμ. ανατολικότερα από το φυσικό λιμάνι. Η αναγεννημένη μαρίνα, με 250 θέσεις ελλιμενισμού, οι οποίες διαθέτουν ρεμέντζα, παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος, εκτός από το γεγονός ότι πρόκειται για μία από τις 16 μαρίνες της χώρας που βραβεύτηκαν με γαλάζια σημαία, τα βράδια, με τα εκατοντάδες λαμπιόνια των σκαφών, αποπνέει έναν γνήσιο κοσμοπολιτισμό.
ΑΛΛΑΓΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
Πέραν της ολοκλήρωσης μερικών βασικών υποδομών, οι οποίες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να συστηθεί εκ νέου το νησί στην τουριστική αγορά, η Κως την τελευταία επταετία βρίσκεται σε μια σιωπηρή αλλαγή ταυτότητας. Κόντρα στο μεταναστευτικό και τον σεισμό, που της στραπατσάρισαν προσωρινά την εικόνα, συντελείται μια σταδιακή μετατόπιση από τον μαζικό τουρισμό του all-inclusive, του οποίου αρκούσε ο ήλιος και η θάλασσα, σε ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο, που στον πυρήνα του έχει την ολοκληρωμένη εμπειρία. Είναι εύκολο να το καταλάβεις αν μετρήσεις πόσες επιτυχημένες μονάδες πρωτογενούς παραγωγής έχουν ανοίξει – πρόκειται κυριολεκτικά για άλμα στο μέλλον, με το δεδομένο ότι μεσουρανούσε για δεκαετίες η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού.
«H Κως αποτελεί από τους πρώτους προορισμούς στη χώρα όπου αναπτύχθηκε με γεωμετρική πρόοδο ο τουρισμός, κυρίως μέσα από ιδιωτικές επενδύσεις. Η ωρίμανση του προϊόντος μάς επιτρέπει σήμερα να προχωρήσουμε προς την ποιοτική και όχι την ποσοτική παροχή υπηρεσιών. Έχουμε να παρουσιάσουμε υψηλής ποιότητας προϊόντα, εξαιρετικά εστιατόρια και εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως η ευεξία, οι θαλάσσιες δραστηριότητες και η ποδηλασία», εξηγεί η Κωνσταντίνα Σβύνου, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω. Πράγματι, με σχεδόν 13 χλμ. υφιστάμενο ποδηλατόδρομο, με την επέκταση 4 χλμ. να έχει ήδη εγκριθεί από την Περιφέρεια και με τη χάραξη ορεινών ποδηλατικών μονοπατιών, το νησί βάζει σοβαρή υποψηφιότητα για την ένταξή του στο ευρωπαϊκό ποδηλατικό δίκτυο Eurovelo.
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Η προσθήκη παραγωγών στον χάρτη και το δειλό πλην σταθερό άνοιγμα νέων στεκιών φαγητού και ποτού εμπλουτίζουν με ενδιαφέροντα τρόπο τη για πολλά χρόνια «βαρετή» γαστρονομία του νησιού. Το σημαντικότερο είναι η γέφυρα που στήνεται με πείσμα ανάμεσα στον πρωτογενή και τον τριτογενή τομέα για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Έτσι, στο Barbouni (ilovebarbouni.com, τηλ. 22420-20170), το διάσημο εστιατόριο θαλασσινών της οικογένειας Εδιάρογλου, πάνω στα τραπέζια ξεχωρίζει ένα αντισηπτικό με αλόη βέρα της εταιρείας Pandrosia (pandrosia.gr, τηλ. 22420-42477), η οποία διατηρεί στο Μαρμάρι, σε μια έκταση 120 στρεμμάτων, εργοστάσιο καλλυντικών και ροφημάτων. Στο ανανεωμένο του μενού με τις ευφάνταστες επιλογές για ορεκτικά, όπως οι κροκέτες θαλασσινών με μους ταραμά και κρέμα φουντούκι-αντζούγια, ο επισκέπτης βρίσκει από μέλι και ελαιόλαδο ντόπιο μέχρι τα πληθωρικά σε γεύση τυριά της Κωακής Γης (koakigi.gr, τηλ. 22420-42455). Αγελαδινό γάλα της ίδιας εταιρείας χρησιμοποιεί στις συνταγές του και ο Αρμένιος Βαρούζ Βαρουζάν. Το μικρό μαγαζάκι που ανοίγει αυτές τις ημέρες στο κέντρο από τις 7.30 το πρωί θα σερβίρει σιροπιαστά γλυκά, πασά μακαρόνια (αλμυρό μπουρεκάκι) και διαφόρων ειδών πίτες με ιδιαίτερη γέμιση. Λίγο παρακάτω, ο Αντώνης Κοπανέζος, βραβευμένος από τον Γαστρονόμο για το θυμαρίσιο μέλι που παράγει στη γειτονική Κάλυμνο, στήνει ένα σύγχρονο μαγειρείο-deli με μαμαδίστικες γεύσεις και εκλεκτά προϊόντα από όλη την Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης και της Κω. Όταν τον επισκεφτήκαμε, το κατάστημα ήταν ακόμη στα σκαριά – ούτε όνομα δεν είχε προλάβει να του δώσει.
Αντίστοιχης φιλοσοφίας μαγαζί, όσον αφορά την προβολή των ελληνικών προϊόντων, ετοιμάζει και ο Θανάσης Χατζησάββας πάνω στη Ζια, το ορεινό χωριό που προσελκύει κόσμο για τα «γεμάτα» ηλιοβασιλέματά του. Το Roots που θα ανοίξει στα τέλη Ιουνίου, με λευκή διακόσμηση και γήινα χρώματα, θα προσφέρει μια ψαγμένη λίστα κρασιών, η οποία συμπεριλαμβάνει και ετικέτες από την Κω. Άλλωστε, το κρασί ήταν αυτό που τράβηξε πρώτο τον χορό της τοπικής παραγωγής. Αυτή τη χρονιά, ο πάντα δραστήριος Βασίλης Χατζηεμμανουήλ (hatziemmanouil.gr, τηλ. 22420-68888) κυκλοφορεί για πρώτη φορά «Κυδωνίτσα», η οποία βγαίνει με πιο δυνατό σώμα από ό,τι οι συνηθισμένες, ενώ η οικογένεια Τριανταφυλλοπούλου (ktimakrani.gr, τηλ. 22420-69860) έχει προχωρήσει σε συνολική αλλαγή της εμπορικής εικόνας του κτήματος. Το νέο όνομα, Αkrani, παραπέμπει στη λέξη «Ακράνης», που ακούγεται μόνο στα ακριτικά τραγούδια των νησιών και σημαίνει «σύντροφος». Και τα δύο οινοποιεία, στην ευρύτερη περιοχή του Ασφενδιού, είναι επισκέψιμα.
Στο νησί υπάρχουν και άλλες γαστρονομικές «σημαδούρες», και άλλες ασυνήθιστες προσθήκες που επιβεβαιώνουν ότι η Κως δύναται να ενσωματώσει αρμονικά τις νέες επιταγές. Κλασικό αγαπημένο το Broadway (broadway-kos.gr, τηλ. 22420-27052), που κρατάει ψηλά τη σημαία της δημιουργικής κουζίνας από το 1990. Εδώ, ο Γιάννης Παπακωνσταντίνου σερβίρει φρέσκο μπακαλιάρο με πατάτα και αμύγδαλα, τηγανητό πάνκο, ζωμό σκόρδου, σάλτσα ψαριού και καρύδια. Ελαφρώς πειραγμένη είναι και η κουζίνα του Kantina street food & more (τηλ. 22420-29923), ενός ολοκαίνουργιου εγχειρήματος στο Ψαλίδι. Η καντίνα, που διαθέτει και ξαπλώστρες μπροστά στη θάλασσα, έχει ένα πολύ περιορισμένο μενού που παντρεύει την ελληνική κουζίνα με κλασικές αμερικανιές, όπως τα λαχταριστά μπιφτέκια με λιωμένο τσένταρ. Είναι τόσο θετική η ανταπόκριση του κόσμου, που το συγκεκριμένο concept θα μεταφερθεί με τη μορφή franchise σε Πάτμο και Λέρο. Την αυξανόμενη τάση του street food επιβεβαιώνει και το κοκτεϊλάδικο Depbar (@DepBar kos) στη Βασιλέως Γεωργίου, το οποίο έχει στηθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να δουλεύει κυρίως delivery και take away.
ΟΙ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ
Οι νέες αφίξεις έχουν επηρεάσει και την κατάταξη των παραλιών. Φέρ’ ειπείν το ολοκαίνουργιο Misirlu (@misirlukos, τηλ. 6947-029468), που με τη λιτή και λευκή διακόσμησή του φέρνει έναν αέρα φινέτσας στην Κω, έχει κατορθώσει να «τραβήξει» τους ντόπιους στο Τιγκάκι. Από το πρωί ανοιχτό για καφέ και πρωινό, το βράδυ είναι προορισμός για ένα ατμοσφαιρικό δείπνο και ποτό δίπλα στη θάλασσα. Φυσικά, οι καλύτερες ακτές παραμένουν στην Κέφαλο, στο νοτιότερο μέρος του νησιού, εκεί όπου οι παχιές αμμουδιές κάνουν το τοπίο πάλι τροπικό. Τι κι αν η παραλία του Αγίου Στεφάνου, με τα ερείπια της ομώνυμης παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, εξακολουθεί να είναι πρωταθλήτρια στις προτιμήσεις των επισκεπτών; Υπάρχουν δύο μυστικές παραλίες που εξελίσσονται σε σταρ. Η πρώτη είναι η Κάτα, μια προστατευμένη από έναν μακρόστενο βράχο αμμουδιά, που στα δεξιά της έχει χαλικάκι μικρό και στα αριστερά της στρογγυλεμένες από τα κύματα κοτρόνες. Το πιο περίεργο σημείο αυτού του μυστηριώδους μέρους είναι το κουφάρι ενός ναυαγίου, που προσθέτει μια γοητευτική αγριάδα στο τοπίο, ειδικά όταν σκάνε τα κύματα πάνω του. Η δεύτερη παραλία είναι τα Βολκάνια με το ηφαιστειογενές έδαφος – πολύ κοντά υπάρχει ένας κρατήρας. Ησυχία, απέραντη αμμουδιά και ξαπλώστρες πολύ μακριά η μία από την άλλη. Μια φυσική καρτ ποστάλ, που την παίρνεις ως μοναδική ανάμνηση μαζί σου. Και ακριβώς αυτό είναι το μοναδικό που συμβαίνει με την Κω. Δεν έχει κυκλαδίτικο αέρα, δεν είναι λιλιπούτεια, δεν σε προσκαλεί σε κοσμικά πάρτι, ούτε ποντάρει στο lifestyle. Σε σαγηνεύει με την απαράμιλλη διαφορετικότητά της. Καλώς να έρθετε, λοιπόν, στη λεωφόρο των Φοινίκων.
Πηγή kathimerini.gr
Γιάννης Παπαδημητρίου
