Οι Κώοι επιστήμονες συνεχίζουν να μας κάνουν υπερήφανους με τις επιτυχίες τους είτε εντός, είτε εκτός νησιού. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Σταυρούλα Παραδείση η οποία είναι ψυχίατρος και τα τελευταία χρόνια μένει μόνιμα στην Ελβετία όπου και εργάζεται.
Με αφορμή τα όσα συμβαίνουν με την πανδημία και το πως διαχειρίζεται την κατάσταση η κάθε χώρα, συνομιλήσαμε με την γιατρό , η οποία αφού μας εξήγησε τις διαφορές που υπάρχουν στο σύστημα υγείας της Ελβετίας, επικεντρώθηκε στα ψυχικά νοσήματα που δυστυχώς αυξήθηκαν διότι ο κορονοϊός δημιουργεί φόβο και η κοινωνική αποστασιοποίηση ψυχολογικές και ψυχικές μεταβολές. Επιπροσθέτως ανέλυσε τον υψηλό αριθμό κρουσμάτων που είχε η χώρα λόγω τον οδικών συνόρων και τις οικονομικές επιπτώσεις.
Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι οι Ελβετοί εμφανίζονται έτοιμοι να ταξιδέψουν για διακοπές όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες. Επίσης η γιατρός μιλά για τη νέα καθημερινότητα και πραγματικότητα στην μετά – κορονοϊό εποχή, όπου όλα όπως δείχνουν , δεν θα είναι πια ίδια και γνώριμα.
ΒτΚ: Σταυρούλα είσαι ψυχίατρος στην Ελβετία. Θα θέλαμε να μας πεις καταρχήν πως η χώρα διαχειρίστηκε τον κορονοϊό ;
Σ.Π.: " Ήδη από αρχές Μαρτίου, ύστερα από τις πρώτες αναφορές σε κρούσματα στη χώρα ξεκίνησαν τα πρώτα μέτρα. Επιβλήθηκε περιορισμός αριθμού ατόμων σε δημόσιους χώρους και επιχειρήσεις, συστηματική χρήση αντισηπτικού και άλλα. Σύντομα όμως λόγω της αύξησης των κρουσμάτων, η χώρα επίσημα ανακοίνωσε νέα μέτρα και η καραντίνα ξεκίνησε επίσημα από 17 Μαρτίου.
Καταστήματα με είδη πρώτης ανάγκης και τροφίμων παρέμειναν ανοιχτά, κοινόχρηστοι χώροι υπαίθριοι και μη έκλεισαν. Καθημερινά η αστυνομία ξεκίνησε ελέγχους στην κυκλοφορία και τις μετακινήσεις και επιβολή προστίμων σε μαζώξεις άνω των πέντε ατόμων. Μέχρι και σήμερα αυστηρότερα μέτρα για τον περιορισμό εξόδου δεν υπήρξαν και οι Ελβετοί πολίτες στην πλειοψηφία με υπευθυνότητα και σύνεση αποδέχτηκαν και εφάρμοσαν τα μέτρα. Έτσι σύντομα παρατηρήθηκε μείωση στον αριθμό των κρουσμάτων. Στα νοσοκομεία απαγορεύτηκαν οι επισκέψεις στους ασθενείς και δημιουργήθηκαν ειδικές μονάδες για να περιθάλψουν άτομα που νοσούν.
Ανά τακτά χρονικά διαστήματα υπήρχε και υπάρχει ενημέρωση από το κράτος σχετικά με την εξέλιξη της εξάπλωσης του ιού. Όπως όμως πολλοί γνωρίζετε, η Ελβετία χωρίζετε σε καντόνια, τα οποία έχουν διαφορετική νομοθεσία. Σαφώς υπάρχει μια κοινή γραμμή στη χώρα, αλλά κάθε καντόνι μπορεί να εφαρμόσει επιπλέον μέτρα ανάλογα με τις ανάγκες του. Όπως για παράδειγμα στο καντόνι του Τιτσινο, το οποίο συνορεύει με τη βόρεια Ιταλία εφαρμόστηκαν νωρίτερα αυστηρότερα μέτρα σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα.
ΒτΚ: Αυξήθηκαν τα περιστατικά στην ψυχιατρική; Ο φόβος του ιού , η κοινωνική αποστασιοποίηση επηρεάζει την ψυχική υγεία του ανθρώπου;
Σ.Π.: Στην ψυχιατρική αυξήθηκαν σαφώς τα περιστατικά (εξωτερικοί και νοσηλευόμενοι ασθενείς) ήδη από την αρχή της κατάστασης και με την πάροδο του χρόνου ακόμη πιο έντονα. Άμεσα σε όλες τις ψυχιατρικές κλινικές δημιουργήθηκαν μονάδες για ασθενείς θετικούς στον ιό με σκοπό την παροχή άμεσης βοήθειας αλλά και την αποτροπή της περεταίρω εξάπλωσης του ιού κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Επιπλέον σχεδόν όλες οι κλινικές προσέφεραν υπηρεσίες τηλεφωνικού κέντρου για ψυχολογική υποστήριξη όλο το 24ωρο.
Σαφώς το αίσθημα φόβου και η κοινωνική απομόνωση επηρεάζουν και διαταράσσουν την ψυχική ισορροπία τόσο σε υγιή άτομα όσο και σε άτομα με προϋπάρχουσα ψυχική νόσο.
Έντονη αύξηση περιστατικών σημειώνεται οφείλω να αναφέρω σε άτομα τρίτης ηλικία που είτε ζουν αυτόνομα στις κατοικίες τους, είτε σε κέντρα ευγηρίας. Η κοινωνική αποστασιοποίηση και απομόνωση σε αυτή την ομάδα του πληθυσμού αποτελεί το βασικότερο πρόβλημα και σε δεύτερη θέση έρχεται ο φόβος του ιού.
ΒτΚ: Για ποιο λόγο στην Ελβετία και όμορες χώρες υπάρχει τόσος μεγάλος αριθμός κρουσμάτων ;
Σ.Π.: Η Ελβετία συνορεύει άμεσα με τη Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Λίχτενσταϊν και Ιταλία. Καθημερινά μεγάλος αριθμός εργαζομένων μετακινείται από αυτές τις χώρες προς την Ελβετία μέσω συνόρων. Στην Ελβετία τα πρώτα κρούσματα του ιού σημειώθηκαν στο καντόνι του Τιτσινο το οποίο συνορεύει με τη βόρεια Ιταλία και ήταν άτομα που καθημερινά μετακινούνταν ανάμεσα στις δυο χώρες για εργασία. Πρόνοια παραδείγματα αποτελούν και άλλες χώρες στις οποίες σημειώθηκε αυξημένος αριθμός κρουσμάτων. Όπως καταλαβαίνει κανείς, η εξάπλωση του ιού δεν μπορεί να ελεγχθεί και να περιοριστεί με ανοιχτά σύνορα. Και βέβαια σε χώρες σαν την Ελβετία, η οποία στηρίζεται σε εργατικά χέρια από τις γειτονικές χώρες είναι δύσκολο να κλείσουν άμεσα τα σύνορα. Στην πορεία βέβαια αναγκάστηκε η κυβέρνηση να προχωρήσει και σε αυτά τα μέτρα με το κλείσιμο των συνόρων το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα την σταθεροποίηση και των καλύτερο έλεγχο των κρουσμάτων. Αυτό όμως είχε και έχει επιπτώσεις στην οικονομία της ίδιες της χώρας αλλά και των γειτονικών χωρών.
ΒτΚ: Θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στην κανονικότητα ; Η Ελβετία τι σχεδιάζει για την επόμενη μέρα ;
Σ.Π.: "Ο όρος «κανονικότητα» είναι διαφορετικός για τον καθένα μας πιστεύω. Κάθε κατάσταση που ζούμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, επηρεάζει την «κανονικότητα» μας κι αυτή με τη σειρά της αλλάζει. Σκεφτείτε πόσες αλλαγές ζούμε ύστερα από πολέμους, φυσικές καταστροφές, τρομοκρατικές ενέργειες και στην παρούσα κατάσταση η εξάπλωση ενός φονικού ιού για την ανθρωπότητα. Θεωρώ ότι σύντονα θα πλησιάσουμε την «κανονικότητα» όπως αυτή ήταν πριν τον ιό, αλλά σίγουρα δε θα είναι το ίδιο. Κάθε χώρα θα λάβει μέτρα τα οποία θα καθορίζουν τον τρόπο που ζούμε και συμπεριφερόμαστε. Κι εμείς με τη σειρά μας ως άνθρωποι δε θα είμαστε το ίδιο με πριν. Ευχή μου είναι να είμαστε ακόμα πιο δυνατοί και να έχουμε μάθει την αξία της υγείας και της ζωής.
Η Ελβετία πριν μερικές μέρες ανακοίνωσε το πρόγραμμα «χαλάρωσης» των μέτρων. Ήδη από 27 Απριλίου λειτουργούν και πάλι μικρές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών όπως κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής, οδοντιατρεία, ιατρεία, καταστήματα με είδη κηπουρικής και ανθοπωλεία. Αν δεν σημειωθεί σημαντική αύξηση κρουσμάτων το επόμενο βήμα θα πραγματοποιηθεί 11 Μαΐου. Τότε θα ανοίξουν όλα τα καταστήματα, ιδιωτικά διδασκαλία, κέντρα εκμάθησηςξένων γλωσσών. Ως τρίτο βήμα και με την προϋπόθεση που ήδη προανέφερα, είναι η επανεκκίνηση σχολείων, το άνοιγμα χώρων αναψυχής, μουσείων κάτι το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 8 Ιουνίου. Κάποια ανακοίνωση σχετικά με τα ταξίδια εκτός χώρας δεν υπάρχει μέχρι στιγμής. Κι αυτό γιατί δεν αποτελεί απόφαση της Ελβετίας μόνο, αλλά και απόφαση των άλλων χωρών. Αυτό πάντως που προσωπικά εισπράττω καθημερινά είναι η ανάγκη των Ελβετών για διακοπές εκτός χώρας. Οι περισσότεροι δεν ακύρωσαν τις προγραμματισμένες τους καλοκαιρινές διακοπές και ελπίζουν ότι δε θα χρειαστεί."
ΒτΚ: Θα θέλαμε το σχόλιο σου για το πώς διαχειρίζεται η Ελλάδα την υγειονομική κρίση.
Σ.Π.: "Η Ελλάδα αντέδρασε άμεσα στην ανάγκη για δημιουργία και εφαρμογή μέτρων. Ο αριθμός των κρουσμάτων και θυμάτων στη χώρα μας επιβραβεύει την προσπάθεια διαχείρισης της κατάστασης. Βέβαια σημαντικό είναι οι Έλληνες πολίτες να μην επαναπαύονται και ας ελπίσουμε ύστερα από τη «χαλάρωση» των μέτρων, να συμπεριφερθούν με υπευθυνότητα ώστε να συνεχίσουμε να αποτελούμε επιτυχές παράδειγμα και για τις άλλες χώρες."
ΒτΚ: Θα θέλαμε μερικές συμβουλές προς όσους αισθάνονται ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση.
Σ.Π.: Τον τελευταίο καιρό όλοι μας βιώνουμε μια περίοδο αυξημένου άγχους, που μας επηρεάζει αρνητικά και δεν μας επιτρέπει να διαχειριστούμε την κατάσταση. Αρχικά θα ήθελα να ορίσουμε τον όρο άγχος ή στρες. Το στρες είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας κατά την οποία παράγονται ορμόνες όπως κορτιζόλη και ωκυτοκίνη και έτσι μπορούμε να αντιδράσουμε στον κίνδυνο και να προστατευτούμε.
"Το στρες ωφελεί την επιβίωση μας ως είδος και γίνεται επιβλαβές για την υγεία μας μόνο όταν εμείς οι ίδιοι το προσδιορίσουμε ως αρνητικό για τον εαυτό μας. Ο τρόπος να ελέγξουμε το άγχος, στρες, είναι να το επαναπροσδιορίσουμε ως κάτι υγιές. Πως γίνεται αυτό; Με το να εστιάσουμε στην ενίσχυση των κοινωνικών μας δεσμών κυρίως με την οικογένεια μας και με την παροχή συναισθηματικής υποστήριξης. Ακόμα και μικρές πράξεις βοήθειας, εθελοντισμού προς την οικογένεια, τους φίλους και τους ξένους μπορούν να αλλάξουν σημαντικά τις συνέπειες του άγχους από επιβλαβείς σε ευεργετικές. Αυτό είναι το κλειδί για την ανάκαμψη μας.
Χωρίς αμφιβολία, η σωματική άσκηση, η καλή διατροφή, ο σωστός ύπνος, ο διαλογισμός βοηθούν στην διαχείριση του άγχους. Όλα αυτά όμως είναι δευτερεύοντα. Τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να μας βοηθήσει και να μας προστατέψει όταν πιστεύουμε επίμονα ότι το άγχοςπου ζούμε είναι επιβλαβές.
Κλείνω με μια αναφορά ενός Αυστριακού ψυχιάτρου του Viktor Frankl. «Όταν αδυνατούμε να αλλάξουμε μια κατάσταση στην οποία ζούμε, καλούμαστε να αλλάξουμε τον εαυτό μας."
Ευχαριστούμε θερμά την ψυχίατρο Σταυρούλα Παραδείση που μέσα στο πολύ πιεστικό της επαγγελματικό πρόγραμμα, βρήκε χρόνο να επικοινωνήσει με τους απανταχού Κώους μέσω της εφημερίδας μας. Φυσικά κουβεντιάσαμε για τις αξιοκρατικές διαδικασίες πρόσληψης στο σύστημα υγείας της Ελβετίας, τις ευκαιρίες που δίνονται στους επιστήμονες βάση των επιστημονικών τους επιτευγμάτων, τις πολύ καλές συνθήκες εργασίας που διαθέτει η χώρα και τον σεβασμό προς τον γιατρό. Όλα τα παραπάνω, όπως αντιλαμβάνεται κανείς, κάνει δύσκολο την επιστροφή προς το παρόν στην Ελλάδα. Η νεαρή γιατρός όμως , η οποία είχε εργαστεί υπό αντίξοες συνθήκες στο δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας μας ( και στο νοσοκομείο της Κω ), ονειρεύεται και ελπίζει ότι θα το επιτρέψουν μία ημέρα οι συνθήκες ώστε να επιστρέψουν στην Ελλάδα οι Έλληνες γιατροί του εξωτερικού.
Σάντυ Λαδικού
