Η τελευταία Κυριακή της Απόκρεω, σηματοδοτεί και το τέλος της πολυφαγίας και του ξεφαντώματος των καρναβαλιών. Την Καθαρά Δευτέρα, σύμφωνα με το καθιερωμένο διαχρονικά έθιμο, όλοι θα ξεχυθούν στις εξοχές, επιλέγοντας βουνό ή θάλασσα, για να γευθούν το νηστίσιμο υπαίθριο τραπέζι.
Πρωταγωνιστές, τα θαλασσινά οι ελιές, το τουρσί, η ταραμοσαλάτα, η σαλάτα χωρίς λάδι και τα βραστά χόρτα ή όσπρια χωρίς λάδι.
Από την Καθαρά Δευτέρα αρχίζει η μεγαλύτερη περίοδος νηστείας και προσήλωσης των Χριστιανών στις Εκκλησίες, καθώς στην μετάνοια και την εξομολόγηση.
Αυτό σημαίνει την προετοιμασία των πιστών, ώστε με καθαρά την καρδιά και το σώμα, να υποδεχθούν τις Άγιες ημέρες των Παθών και τελικά το Άγιο Πάσχα.
Για 40 ημέρες ξεκινάει για όλους τους πιστούς μια νηστεία με τους δικούς της κανόνες, από την οποία φυσικά λείπει το κρέας, το ψάρι, τα αυγά, το τυρί, το βούτυρο, το γάλα και ό,τι είναι ζωικό. Βέβαια απαγορεύεται η κατανάλωση ελαίου και οίνου, στην πιο αυστηρή εφαρμογή των κανόνων της νηστείας. Πολλές φορές εμείς οι κοσμικοί, ξεφεύγουμε από τους κανόνες και ολισθαίνουμε σε λάθη που μας αδικούν. Δεν νοείται να έχουμε καθαρά Δευτέρα και να την μπερδεύουμε με την Πρωτομαγιά, ώστε να στήνουμε οβελίες και να καταναλώνουμε σουβλάκια.
Ούτε και τα Σαββατοκύριακα της Μεγάλης Σαρακοστής, να τα μπερδεύουμε με αυτά της Αποκριάς και να οργανώνουμε κατά την διάρκεια της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής, βραδινά δείπνα, με κρεοφαγία, μουσική, χορούς και γλέντια.
Βέβαια ούτε να οργανώνουμε ή να συμμετέχουμε σε διάφορες εκδηλώσεις συλλόγων, με μεζέδες, ούζο, κρασί και μουσική.
Όταν κάνουμε νηστεία, την εννοούμε και δεν την κρατάμε μόνο στα χαρτιά και στα πομπώδη λόγια για εντυπωσιασμό. Η νηστεία για το σώμα, ακολουθεί και το πνεύμα, με την εγκράτεια στο φαγητό, το ποτό και την διασκέδαση.
Η Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή, είναι πιστό αντίγραφο της αναχώρησης του Κυρίου στην έρημο, για Σαράντα ημέρες. Εκεί με αυστηρά νηστεία και προσευχή, ο Χριστός προετοιμάστηκε για την σκληρή δοκιμασία των Αγίων Παθών.
Η Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή, αν προσέξουμε, θα δούμε ότι περιέχει πολλούς Εκκλησιασμούς, όπως όρθρους, καθημερινή Θεία Λειτουργία, Απόδειπνα και Εσπερινούς και φυσικά κάθε Παρασκευή βράδυ, την Ιερή Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου ή τους Χαιρετισμούς.
Η Ορθόδοξος Εκκλησία μας, προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο, να προσεγγίσει τους Χριστιανούς και να τους εγκληματήσει για τις Άγιες Ημέρες. Είναι γεγονός, πως αυτές τις ημέρες οι Εκκλησίες μας είναι γεμάτες από πιστούς, πού παρακολουθούν τις Ιερές Ακολουθίες, αλλά φροντίζουν παράλληλα να λάβουν και την Θεία Κοινωνία.
Οι Κυριακές της Σαρακοστής είναι ξεχωριστές, όπως η πρώτη που είναι αφιερωμένη στην Ορθοδοξία, με την μεγάλη γιορτή για την αναστήλωση των Ιέρων Εικόνων όπου γίνεται την ημέρα εκείνη και η περιφορά τους, γύρω από τους Ιερού Ναούς.
Επίσης η τρίτη Κυριακή των Φουντών ή της Σταυροπροσκυνήσεως, είναι αφιερωμένη καθαρά στο προσκύνημα του Τιμίου Σταυρού. Ο ιερέας αφού τοποθετήσει σε δίσκο με βασιλικό και δυόσμο τον Τίμιο Σταυρό, τον περιφέρει γύρω από τον Ιερό Ναό και τον τοποθετεί στο κέντρο της Εκκλησίας, για ιερό προσκύνημα. Στο τέλος μαζί με το Αντίδωρο, μοιράζει και τις φούντες. Αυτές είναι μικρά ματσάκια με βασιλικό, δυόσμο και δενδρολίβανο, που έχουν στην μέση ένα γαρίφαλο ή μια βιολέτα και άλλα άνθη εποχής.
Καθώς προχωράμε στην Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή, συναντάμε την ημέρα του Ευαγγελισμού της Παναγιάς, όπου επιτρέπεται και η κατανάλωση ψαριού.
Το τελευταίο Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, είναι αφιερωμένο στην Ανάσταση του Λάζαρου και φίλου του Χριστού. Για αυτό οι νοικοκυρές τιμώντας το έθιμο φτιάχνουν το ομοίωμα του νεκρού τυλιγμένου Λαζάρου, δηλ τα Λαζαράκια.
Η Κυριακή των Βαΐων, είναι η ημέρα όπου οι Ιουδαίοι υποδέχθηκαν τον Χριστό στα Ιεροσόλυμα μετά Βαΐων και κλάδων. Για αυτό μετά την Θεία Λειτουργία, ο ιερέας αφού τους ευλογήσει, μοιράζει στους πιστούς τους πλεχτούς Σταυρούς ή τα μικρά Σταυρουδάκια, φτιαγμένα από φύλα φοινικιάς. Επίσης τα μικρά βάγιενα Σταυρουδάκια, συνηθίζουν οι πιστοί να τα βάζουν, πάνω από τις κούνιες των βρεφών και στα γράμματα των ξενιτεμένων μας. Αυτό είναι ένα έθιμο, που έχει τις ρίζες του στο Βυζάντιο και απαντάται κυρίως σε όλα τα Δωδεκάνησα, ξεκινώντας από το Ιερό νησί της Αποκάλυψης την Πάτμου.
Βέβαια η όλη κατανυκτική παρουσία της Μεγάλης Σαρακοστής, κλείνει με την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα. Κάθε μέρα η κάθε Ιερή Ακολουθία, αναφέρεται ιδιαίτερα στα Σεπτά Πάθη του Κυρίου μας, μέχρι την Αγία Ανάσταση, την ξεχωριστή ημέρα της Λαμπρής. Εδώ πρέπει να τονίσουμε, ότι λόγω των απαγορεύσεων για προστασία από την φονική πανδημία, όλα τα παραπάνω έθιμα και οι Εκκλησιασμοί, θα είναι περιορισμένοι. Καλή και Ευλογημένη Σαρακοστή (Ξανθίππη Αγρέλλη 14/3/2021)
