Το επίμονο χαμόγελο, του θερινού λαμπερού ήλιου, που μεσουρανούσε πάνω από το πανέμορφο νησί μας, με προσκάλεσε για μια περιήγηση, στον όμορφο τόπο μας. Θέλησα να ζήσω και να δω, με τον φακό του ματιού του τουρίστα, αλλά και να φωτογραφίσω με τον φακό της μηχανής μου, όλα αυτά που βλέπουν γύρω τους, ντόπιοι και ξένοι επισκέπτες.
Περπάτησα την παραλιακή οδό, με τα χορταριασμένα πάρκα γεμάτα από μικροπωλητές, αλλά και πολλά σκουπίδια και με τους κάδους να μυρίζουν άσχημα. Τα πεζοδρόμια, ήταν φορτωμένα με μηχανάκια, ποδήλατα και χίλια δυο αντικείμενα.
Ο ποδηλατοδρόμος, παραβιαζόταν συνεχώς, από μηχανάκια, πατίνια, αλλά και από πεζούς, που τον προτιμούσαν, καθότι ο πεζόδρομος, είναι πολύ στενός και ανασφαλής, ιδιαίτερα στην γέφυρα του Κάστρου της Νεραντζιάς, εκεί στην λεωφόρο των Φοινίκων.
Εκτός αυτού στο νησί υπάρχει μεγάλη ηχορύπανση, από τις μηχανές με τις πειραγμένες εξατμίσεις να κάνουν υπερβολικό θόρυβο και τους λεβέντες οδηγούς ΙΧ μετά ‘καψουροτράγουδα’ στην διαπασών, να οργώνουν μεσημεριάτικα την πόλη.
Προχώρησα ως το πάρκο της Ιεράς Μητροπόλεως και φωτογράφησα, την υπέροχη Εκκλησία του Ευαγγελισμού της Παναγίας και τα διπλανά κτήρια, της Ιεράς Μητροπόλεως. Έμεινα άφωνη, με την νοικοκυροσύνη του πάρκου και την άοκνη φροντίδα του Δεσπότη κ. κ. Ναθαναήλ, στον περιβάλλοντα χώρο. Απέναντι μου, το θρυλικό Ξενοδοχείο, (Αλμπέργκο Τσελσομίνο), απομεινάρι της σκοτεινής τριακονταετούς Ιταλοκρατίας της Κω και ιστορικός χώρος, όπου φιλοξενούσε κάποτε και τον ΔΗΡΑΣ.
Σήμερα αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία στον κλάδο της φιλοξενίας, από τον Ξενοδόχο κ. Γεώργιο Κουτσό, που το αναπαλαίωσε και το έκανε το στολίδι της πόλης. Δίπλα του τα κτήρια του Πνευματικού Κέντρου και της καφετέριας ‘Αύρα’ και του ξενοδοχείου ‘Ακτής,’ πρώην Ξενία, ξεχωρίζουν για την φροντίδα και την νοικοκυροσύνη τους, στην περιοχή Μπέλλα Βίστα. Στολίδι του νησιού, το κτήριο του Επαρχείου, που στεγάζει και την Αστυνομία και φιλοξενεί τα Δικαστήρια.
Προσπαθώ να το αποθανατίσω, συντηρημένο από την Περιφέρεια και το Επαρχείο, έτοιμο να το φωτογραφίζουν δεκάδες καθημερινοί επισκέπτες, με το κλασικό ρολόι του ανανεωμένο, να μου δείχνει την ακριβή ώρα.
Απέναντι μου, πλήρως ανακαινισμένη και η παλιά Αποθήκη Αλατιού, διαθέσιμη πια ως Μουσειακός χώρος εκθεμάτων, αλλοτινής εποχής.
Λίγο πιο πέρα, κοιτάζω με δέος τον Πλάτανο, του πατέρα της Ιατρικής, Ιπποκράτη. Καύχημα και κλέος για την Κω, ο Ιπποκράτης με την Ιατρική επιστήμη του, το φημισμένο Ασκληπιείο και φυσικά τον Πλάτανο του, που αγωνίζεται εδώ και αιώνες, να κρατηθεί στη ζωή.
Ευχόμαστε σύντομα το Ασκληπιείο, να μπει, στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Δίπλα στο άγαλμα του Ιπποκράτη, ένα γκρουπ ξένων τουριστών, ακούει με μεγάλη προσοχή, την ξενάγηση από τον αρχηγό του.
Περνάω την Γέφυρα του Κάστρου της Νεραντζιάς, για να βγάλω τις πιο όμορφες, πανοραμικές μου φωτογραφίες, πριν επισκεφθώ το μεγάλο και δαιδαλώδες Κάστρο, με τις πολεμίστρες, τα κανόνια και τα απόρθητα, πέτρινα τείχη του. Κάτω από τις γέφυρες, συνωστίζονται τα ποδήλατα, στον στενό ποδηλατοδρόμο. Στο δρόμο, πατίνια, μηχανάκια, αυτοκίνητα, τρενάκια, πεζοί τουρίστες και ντόπιοι, γίνονται ένα ανθρώπινο ποτάμι, στην στενάχωρη κυκλοφορία.
Κατηφορίζω το βοτσαλωτό δρομάκι, για να με απογοητεύσει ακόμη πιο πολύ ο παρακείμενος χώρος, απέναντι από το μεγάλο παλιό Οθωμανικό Τέμενος.
Ένας χώρος σκουπιδότοπος, τοίχοι παλιοί, γεμάτοι γκράφιτι και μερικοί άγνωστοι αλλοδαποί, πρόσφυγες μετανάστες, άλλοι ξαπλωμένοι στα γύρω παγκάκια και άλλοι να παίρνουν το κολατσιό τους.
Προχωράω ως τον κεντρικό λιμένα στο Μανδράκι, για να αντικρίσω, αντί για ένα καλλιτεχνικό, καλόγουστο γλυπτό σιντριβάνι, μια κακόγουστη σωλήνα, να αναβλύζει νερό. Γύρω εκεί στα στενοσόκακα που στεγάζονται τα μπαράκια πεταμένα αποφάγια, μπουκάλια μπύρας, και κουτιά αναψυκτικών σκόρπια, να επαναλαμβάνουν το ίδιο σκηνικό ακαταστασίας και σκουπιδιών, δίπλα στην ιστορική παλιά πόλη.
Απέναντι μου το Δημαρχείο, δείγμα αρχιτεκτονικής τελειότητας, κατά την ζοφερή εποχή της Ιταλοκρατίας. Κάτι που άφησαν οι κατακτητές, σαν αποζημίωση για τα κατορθώματα τους ήταν η σωστή και λειτουργική, ρυμοτομία της πόλης μας, που εμείς την χαλάσαμε, όπως και τα υπέροχα κτήρια, που κοσμούν το κέντρο της Χώρας της Κω. Και η απογοήτευση συνεχίζεται, στον εσωτερικό προαύλιο χώρο του Δημαρχείου, με τα παρατημένα άχρηστα αντικείμενα και τα σκουπίδια, στις μαύρες σακούλες.
Αποφασίζω να κόψω δρόμο, μέσα από τον Αρχαιολογικό χώρο, της Παλιάς Πόλης. Αυτή που ισοπέδωσε ο φοβερός σεισμός, του Απρίλη του 1933, ενώ την επισκέφτηκε ξανά, ο καταστροφικός Εγκέλαδος τον Ιούλιο του 2017. Τα χόρτα με ξεπερνούν στο ύψος, τα ερπετά, όπως σαύρες και φίδια, καιροφυλακτούν κρυμμένα, κάτω από πέτρες, σκουπίδια και ξερά φύλλα.
Ένας ιστορικός Αρχαιολογικός χώρος, εγκαταλειμμένος στην τύχη του, όπως και πολλοί άλλοι, με δεκάδες τουρίστες φορτωμένους με περισσή περιέργεια, να τον επισκέπτονται καθημερινά και να απαθανατίζουν το ντροπιαστικό χάλι του. Π
ερπατώ στην οδό Ιπποκράτους, την παλιά Χαντάκα, με τα μισοπεθαμένα ξερά και παλιά πλατάνια, που θα με φέρει στην κεντρική Πλατεία του νησιού, στην Πλατεία Ελευθερίας. Τρεις Θρησκείες συγκεντρωμένες, εκεί γύρω.
Το παλιό κεντρικό Μωαμεθανικό Τζαμί, υπό ανακαίνιση, περιτριγυρισμένο με τσίγκινη περίφραξη, δεσπόζει απέναντι από την ιστορική Δημοτική Αγορά, το κέντρο εμπορίου του νησιού. Τα κτήρια του Ορφέα και της Αίγλης, ξεχωριστά και πίσω να τρυπάει τον ουρανό, το ψηλό καμπαναριό της Χριστιανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής, με τον Βυζαντινό, επιβλητικό τρούλο.
Απέναντι μου, το θρυλικό Μουσείο, ανακαινισμένο, Ιταλικής κατασκευής και αυτό, συγκεντρώνει όλο τον Αρχαιολογικό πλούτο της Κω και κυρίως αφηγείται τα κλασικά χρόνια, του 5ου Χρυσού Αιώνα.
Κάθε άγαλμα, κάθε κιονόκρανο, κάθε μωσαϊκό, κάθε επιτύμβια στήλη και επιγραφή, αποτελεί ένα ανοιχτό βιβλίο για τον επισκέπτη, που διαβάζει την ιστορία και τον πολιτισμό μας. Λίγο πιο πέρα, περνάω δίπλα από την Πύλη του Φόρου, που κατέστρεψε τελευταία ο δυνατός σεισμός, τμήμα του παλιού Κάστρου, που είναι στεφανωμένη με την αειθαλή μαβιά Βουκαμβίλια. Θα θαυμάσω και την Εβραϊκή Συναγωγή, καλό συντηρημένη και φροντισμένη, όπως αξίζει σ’ ένα τόπο λατρείας των Ιουδαίων, δηλαδή των Εβραίων που κάποτε κατοικούσαν στο νησί μας.
Η πόλη της Κω, με παρασύρει για μεγαλύτερο περίπατο, γύρω στο πέτρινο μουράγιο της. Εκεί στο στρογγυλό, πέτρινο, φυσικό λιμανάκι, όπου το απαλό κύμα κάνει τις βάρκες, τα καραβάκια και τα τουριστικά ημερόπλοια, να χορεύουν τον δικό τους θαλασσινό χορό.
Μπερδεύομαι ανάμεσα σε πλήθος τουριστών, που πηγαινοέρχονται, φωτογραφίζοντας και θαυμάζοντας το γραφικό πέταλο του λιμανιού ή πίνοντας το καφεδάκι τους, στις αμέτρητες καφετέριες.
Προσπερνώ τον στόλο με τα ταξί, πρόθυμα να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους και φωτογραφίζω το κεντρικό σιντριβάνι, με τα σιδερένια δελφίνια, απέναντι από το θρυλικό Σχολειό, το Ιταλόκτιστο Αζίλο.
Φθάνω ως το κτήριο, της παλιάς Στρατιωτικής Διοίκησης, 80 ΑΔΤΕ, στη βίλλα του Ιταλού γιατρού Αντόνιο Μπρουνέτι και με πλημμυρίζει η στεναχώρια, με την εικόνα της εγκατάλειψης, αυτήν που με έφερε με μεγάλη λύπη να το φωτογραφίσω.
Με καταλαμβάνει μεγαλύτερη απογοήτευση και αναρωτιέμαι, γιατί ένα τέτοιο όμορφο κτήριο, να μένει εγκαταλελειμμένο και ανεκμετάλλευτο, τόσα χρόνια αντί να το αξιοποιήσουν; Ανάμεσα σε δυο καλοφτιαγμένα Ξενοδοχεία το ‘Άστρο’ και το ‘Κόστα Παλλάς,’ γιατί να υπάρχει αυτή η αρχιτεκτονική και περιβαντολλογική ασχήμια; Καταλήγω στην ΔΕΗ, για να περιπλανηθώ, μετά στην ατέλειωτη δαντελένια ακρογιαλιά, με την θάλασσα να αγκαλιάζει στοργικά, ολόκληρο το καταπράσινο νησί μας.
Η μεγαλύτερη απογοήτευση είναι το κέντρο διακίνησης και ελέγχου τουριστών στη ζώνη ‘Σέγκεν,’ που καθημερινά πηγαινοέρχονται από την γείτονα χώρα την Τουρκία. Π
ρόχειρα φτιαγμένες καταστάσεις, (‘ουδέν μονιμότερον του προσωρινού’ ) και αίθουσες αναμονής όπως και στο παλιό Τελωνείο στον απέναντι χώρο, όπου προσεγγίζουν τα μεγάλα πλοία, με τα κοντέινερ να εκτελούν χρέη αιθουσών αναμονής των επισκεπτών, ξένων και ντόπιων.
Το ίδιο συμβαίνει και στις Σχολικές μονάδες με τα παιδιά να στοιβάζονται στα κοντέινερ. Μια βόλτα στα Θερμά, με έπεισε πως μια λακκούβα με ζεστό νερό και μερικά εγκαταλειμμένα, παλιά ετοιμόρροπα, Ιταλικά κτήρια σημαίνουν ‘Θερμές Ιαματικές πηγές’.
Φεύγω για τα χωριά. Στο δρόμο μου, με συντροφεύουν λόφοι γεμάτοι ευωδιαστούς θάμνους, καρποφόρα δένδρα, ελιές και αμπέλια, καθώς και επίπεδοι καλλιεργημένοι κάμποι.
Κάθε χωριό, έχει την δική του ξεχωριστή ομορφιά, το δικό του χρώμα και την δική του ντόπια παράδοση.
Από το ορεινό Ασφενδιού, με το μοναδικό ηλιοβασίλεμα της Ζιάς, που παρόλα αυτά αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα στην κυκλοφορία και στο πάρκινγκ, καθώς και στην ασφάλεια του πανέμορφου δάσους της.
Το γραφικό Πυλί, με την ειδυλλιακή λίμνη του να έχει μετατραπεί σε απέραντο σκουπιδότοπο και το ‘χοτ σποτ,’ για την φιλοξενία των μεταναστών, να δημιουργεί διάφορα προβλήματα.
Τα κτήρια του παλιού Στρατοπέδου και πρώην Ιταλικής Γεωπονικής Σχολής, αφημένα στην ανελέητη φθορά του χρόνου περιμένουν να αξιοποιηθούν, δίπλα στο Νέο Νοσοκομείο.
Συνεχίζω ως την φιλόξενη Αντιμάχεια, και τους δρόμους που χρειάζονται ανακατασκευή, όπως φρεσκάρισμα χρειάζονται ο κεντρικός και πολυσύχναστος Επαρχιακός δρόμος και οι δρόμοι της πόλης μας.
Το παραλιακό Μαστιχάρι, με την κακή κατασκευή του μόλου, ώστε τα φύκια και μερικά απόβλητα, να αναδίδουν δυσάρεστη όψη και δυσοσμία. Φτάνω ως το Τιγκάκι και την εγκαταλειμμένη Αλυκή, να πλημυρίζει με κουνούπια τους κατοίκους.
Καταλήγω μέχρι την τουριστική Καρδάμαινα, και τα διάφορα προβλήματά της, που ξαπλωμένη νωχελικά στην ακρογιαλιά, δέχεται πλήθος τουριστών.
Φθάνω ως την μακρινή, την ξεχωριστή ακριτική Κέφαλο, με τα δικά της ιδιαίτερα λειτουργικά θέματα. Αν και τα χωριά μας περνούν χρόνο εγκατάλειψης, από την Πολιτεία, ωστόσο μυστικά ψιθυρίζουν στον κάθε επισκέπτη, μέσα από αυτή την μοναδική φυσική ομορφιά τους, την φιλοξενία, την παραδοσιακή κουζίνα και τον ντόπιο πολιτισμό τους.
Σταματώ για λίγο στο Αεροδρόμιο. Πέρα από την εγκατάλειψη των προηγούμενων χρόνων, σε μερικά πράγματα, σήμερα διακρίνω μια ενθαρρυντική προσπάθεια, ολικής ανανέωσης, όπως αξίζει στην πρώτη πύλη υποδοχής επισκεπτών της Κω, που τελευταία, έχει βελτιώσει την λειτουργικότητα και την εξυπηρέτησή του.
Επιστρέφω, για να σταματήσω στον κόμβο με τις αλλοτινές, ποικίλες γνωστές Σημαίες, που τη θέση τους πήρε ένα μοντέρνο αγαλματένιο σιδηρούν, αλλά γανιασμένο σύμπλεγμα, με την μυθολογική Αρπαγή της Ευρώπης.
Σκέτη απογοήτευση και κίνδυνος για τους οδηγούς, είναι τα φανάρια, που αλλού ανάβουν, αλλού είναι σβηστά και αλλού είναι κίτρινα, ρίχνοντας στην ευθύνη στους οδηγούς. Επίσης οι αναγκαίες διαγραμμίσεις για οχήματα και πεζούς, είναι από ανύπαρκτες μέχρι δυσδιάκριτες.
Το καλοκαίρι κυρίως το κυκλοφοριακό, πυκνώνει και υπερφορτώνει τους δρόμους της πόλης και του νησιού, ενώ τα ατυχήματα είναι πιο συχνά.
Προχωρώντας προς τη Μαρίνα, αντικρίζω το θρυλικό εστιατόριο ‘Ολύμπια,’ σωστό ερείπιο. Όσο για την Μεροπίδα, αυτή θυσιάστηκε στο βωμό των νέων κτηρίων.
Συνεχίζοντας στον Επαρχιακό δρόμο του Ψαλιδιού, συναντάμε παντού απορρίμματα βαριά και γεμάτους κάδους με σκουπίδια. Το ίδιο σκηνικό βλέπουμε και στη Λάμπη, με χορταριασμένα τα μικρά παρτέρια των δρόμων εκτός από αυτά στις προσόψεις των μεγάλων Ξενοδοχειακών μονάδων.
Η Κως συμπερασματικά είναι πανέμορφη, ευχάριστη, με τον Αρχαιολογικό της πλούτο, όπως το Ασκληπιείο, το Αρχαίο Ωδείο και τη Κάζα Ρομάνα,
( Ρωμαϊκή Οικία) και με τις φυσικές ομορφιές της, αλλά δυστυχώς εξαιτίας διαφόρων λόγων είναι εγκαταλειμμένη. Όλοι οι Αρχαιολογικοί χώροι και τα πεζοδρόμια, είναι πνιγμένα στα άγρια χόρτα και στα σκουπίδια.
Αν όπως λένε η καθαριότητα είναι μισή Αρχοντιά, δεν παύει να είναι και σύμμαχος της Υγείας μας.
Το άρθρο αυτό, δεν είναι πολιτικό, αλλά απευθύνεται στους υπεύθυνους πολιτικούς, που έχουν την τύχη και την εμφάνιση του νησιού μας στα χέρια τους. Διότι η μεγαλύτερη δυσφήμηση, είναι οι άπειρες φωτογραφίες, κάθε τουρίστα, που τώρα με τα κινητά τηλέφωνα και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαδίδονται όλα σαν αστραπή.
Ας σταματήσουν να διαγκωνίζονται, οι πολιτικοί για τις καρέκλες και ας επικεντρωθούν για αυτό, που πάντα προεκλογικά υπόσχονται.
Να εργαστούν, όχι μόνο για το προσωπικό τους συμφέρον και το πορτοφόλι τους, αλλά για το καλό του τόπου και των κατοίκων του.
Σχετικά με τις δικαιολογίες των πολιτικών ντόπιων και κυβερνητικών, βουλευτών και πολιτευτών Περιφέρειας, Δήμου κλπ, ότι δηλαδή δεν έχουν τα κατάλληλα χρηματικά κονδύλια για την ευπρέπεια, καθαριότητα και λειτουργικότητα του νησιού, που πήγαν οι προεκλογικές υποσχέσεις για μεγάλα έργα και ακόμη πιο μεγάλα λόγια; Ας μην απορούν λοιπόν γιατί ο κόσμος απογοητευμένος και αηδιασμένος, τους γύρισε την πλάτη και έφερε την μεγάλη εκλογική αποχή.
Σίγουρα θα μας πουν ότι φταίει το μεγάλο Εθνικό Χρέος, το ΤΑΥΠΕΔ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, που έκοψε τα κονδύλια και χίλιες δυο άλλες δικαιολογίες και ότι προσπαθούν να τα διεκδικούν.
Επίσης θα μας απαντήσουν ότι προσπάθησαν να ξεχορταριάσουν, με μεσοβέζικες λύσεις και ότι δεν έχουν έγκριση για προσλήψεις και αρκετό προσωπικό.
Όμως προτεραιότητα έχει η καθαριότητα και η καλή εμφάνιση, της πόλης και του νησιού, ως η καλύτερη διαφήμιση. Αυτή η προσπάθεια, πρέπει να γίνεται πριν ανοίξει η τουριστική εποχή. Δεν πρέπει να δίνεται η αλγεινή εντύπωση, πως η Κως, ο τρίτος τουριστικός προορισμός, είναι αφημένος στην τύχη του. Ή μήπως δεν φαίνεται;
‘Δει δη χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν εστί γενέσθαι των δεόντων.’ Δηλαδή, ‘Υπάρχει ανάγκη χρημάτων, γιατί χωρίς αυτά δεν γίνεται ούτε ένα από τα πρέποντα’, ξεκαθάρισε ο Αρχαίος ρήτορας Δημοσθένης
(384-322 π. Χ.), στους Φιλιππικούς του λόγους.
Βέβαια έγιναν και θετικά βήματα από τους κατά καιρούς πολιτικούς Δημάρχους και Έπαρχους, όμως χρειάζονται πολύ περισσότερα.
Ευχή όλων, οι πολίτες να κρατήσουν καθαρούς τους ιδιωτικούς χώρους και τα οικόπεδά τους και οι πολιτικοί, να εργαστούν για το καλό του τόπου μας. Καλό Καλοκαίρι.
Ξανθίππη Αγρέλλη
