Έφυγε από την ζωή πριν από λίγο καιρό, αθόρυβα, όπως εργάστηκε ερευνητικά για μακρό χρονικό διάστημα , κτυπημένος από την επάρατη νόσο, ο οδοντίατρος στο Βερολίνο,Peter Schenk.Στην ελληνική-τοπική δωδεκανησιακή Ιστοριογραφία ήταν γνωστός για το έργο του και ιδιαίτερα αγαπητός για τις διαπροσωπικές σχέσεις του και την επιστημονική βοήθεια που απλόχερα χάριζε σε δωδεκανησίους έλληνες ερευνητές της σύγχρονης ιστορίας μας .Πρόκειται για μεγάλο φίλο της Ελλάδας και της ιδιαίτερης πατρίδας μας, που η απώλεια του, θα έχει δυστυχώς παρενέργειες στη ιστορική έρευνα της ταραγμένης και ιδιαίτερα κρίσιμης για τα εθνικά συμφέροντα, εποχής του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Ο αποθανών απέδειξε με το έργο του(πέντε βιβλία και πλήθος άρθρων), ότι πολλές φορές οι Ερασιτέχνες υπερβαίνουν τους Επαγγελματίες ,όπως λ.χ συνέβη στα Μαθηματικά ,με κορυφαίο παράδειγμα τον γάλλο επαγγελματία Νομικό Pierre de Fermat,γνωστότερο πάντως για τις επιδόσεις του στα μαθηματικά.
Ο Peter Schenk,που «ανακάλυψε» τον ενδιαφέρον του για την γερμανική ναυτική ιστορία, όταν σε ηλικία 8 ετών επισκέφτηκε το περίφημο τεχνικό μουσείο του Μονάχου(Deutsches Museum) , διέπρεψε με το ερευνητικό έργο του στη σύγχρονη πολεμική ναυτική ιστορία, με χρονικό ορίζοντα της έρευνας του, τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και αντικείμενο της την γερμανική πλευρά σε ένα δευτερεύον μέτωπο, αυτό της ανατολικής Μεσογείου. Δεν έμεινε όμως μόνο , αξιοποιώντας τα σχετικά αρχεία της Wehrmacht στο Freiburg της Γερμανίας, αλλά συνέχισε την προσπάθεια του και με συλλογή πρωτογενούς ιστορικού υλικού από επιτόπιες επισκέψεις, φωτογραφήσεις και συλλογή μαρτυριών ,από τα πεδία των μαχών , όπως λ.χ στη Ρόδο, Λέρο και την Κω, στο μέτρο πάντα που αφορούσε την γερμανική στρατιωτική παρουσία στα Δωδεκάνησα και τις ναυτικές επιχειρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο πέλαγος.
Το έργο που τον έκανε ευρύτερα γνωστό υπήρξε η πρωτότυπη έρευνα του για την σχεδιαζόμενη το καλοκαίρι του 1940 γερμανική αποβατική επιχείρηση ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΛΕΩΝ εναντίον της Αγγλίας. Στο βιβλίο του, που τιτλοφορείται στο πρωτότυπο: Operation Sealion-The invasion of England ,αναφέρει, ανάμεσα σε πολλές λεπτομέρειες, κρίσεις και εκτιμήσεις, που καθιστούν πρωτότυπη και διδακτική ακόμη και σήμερα την έρευνα του, ότι επρόκειτο για την πρώτη φορά στη παγκόσμια ναυτική πολεμική ιστορία, που θα αναλαμβάνονταν μια τέτοιας έκταση, αποβατική επιχείρηση, για την οποία κανείς από τους εμπόλεμους δεν είχε προηγουμένως σχετική εμπειρία. Οι γερμανικές δυνάμεις επιστράτευσαν τότε ένα τεράστιο αριθμό, από 4.000 πλοία ,συγκέντρωσαν εξειδικευμένες για αμφίβιες επιχειρήσεις μονάδες ,πολεμικό υλικό κλπ., και όλα αυτά σε διάστημα μόλις 2 μηνών. Ευτυχώς για τον συμμαχικό αγώνα, η επιχείρηση αναβλήθηκε ,με απόφαση του Χίτλερ, για λόγους που η ιστορική έρευνα δεν έχει ακόμη πλήρως ξεκαθαρίσει.
Το βιβλίο πάντως του Peter Schenk,που τον κατέστησε γνωστό στην Ελλάδα και αποτελεί ακόμη και σήμερα, σημείο αναφοράς για όσους ασχολούνται με την Ιστορία του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, στο μέτρο που μας αφορά , είναι το κυκλοφορήσαν το 2000 ,με τίτλο, στα Γερμανικά: Kampf um die Ägäis,από τις Εκδόσεις Mittler & Sohn(144 σελ.) και λίγα χρόνια αργότερα στα Ελληνικά, με τίτλο “Πόλεμος στο Αιγαίο” – Eurobooks (2008),το οποίο ακoλούθησε, σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων ,το βιβλίο του άγγλου Ιστορικού Antony Rogers ,με τίτλο SWASTIKA OVER THE AEGEAN –September-November 1943,με τον οποίο ο Peter Schenk βρίσκονταν σε επαφή.
Για την συγγραφή του προαναφερθέντος εξαίρετου βιβλίου ο συγγραφέας ξεκίνησε την επιτόπια έρευνα του από την Λέρο ,το Πάσχα του 1992 και έκτοτε έγινε συχνός επισκέπτης των νησιών μας συλλέγοντας επί τόπου μαρτυρίες από Έλληνες αλλά και από Άγγλους ,Ιταλούς και Γερμανούς, αναδεικνύοντας την μεγάλη σημασία της προφορικής ιστορικής πηγής(oral source)και της έρευνας επί του πεδίου .Σε σχέση με τους Έλληνες συνεργάτες-πληροφοριοδότες του ,αναφέρει σε συνέντευξη του στα Αγγλικά, στον Pierre Kosmidis, με γενικό τίτλο: The War in the Aegean Sea: Dr. Peter Schenk sheds light on a rather obscure chapter of World War ΙΙ, πέρα από τον εκλεκτό φίλο Κώστα Κογιόπουλο από την Κω ,τους Τάσο Κανάρη και Γιάννη Παραπονιάρη, από την Λέρο, ενώ στα 1999 συναντήθηκε στη Ρόδο, με τους κύριους πρωταγωνιστές, από αγγλικής πλευράς ,των πολεμικών-διπλωματικών γεγονότων, του 1943 στα Δωδεκάνησα ,τον λόρδο Jellicoe και τον David Sutherland.Η φωτογραφία που επισυνάπτω προέρχεται από εκείνη την συνάντηση.
Η γνωριμία μου τώρα με τον Αποβιώσαντα ανατρέχει σε πολλά χρόνια πίσω και οφείλεται στον κοινό φίλο Κώστα Κογιόπουλο. Δεν λησμονώ την ευγένεια και προθυμία του, αφιλοκερδώς, να με συνεπικουρήσει στα δικά μου παράλληλα ερευνητικά-ερασιτεχνικά οπωσδήποτε ενδιαφέροντα ,με αποστολή υλικού, βιβλιογραφικές επισημάνσεις, πληροφορίες κάθε μορφής κλπ.
Η δική μου προσπάθεια βρίσκονταν βέβαια έξω από τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του, για πολεμικές-ναυτικές επιχειρήσεις στα Δωδεκάνησα και επικεντρώνεται στα Έργα και τις Ημέρες του γερμανικού συντάγματος Φρουρίου, της μονάδας ανεπιθύμητων 999 του γερμανικού στρατού ,που στάθμευε και στη Κω και στην οποία υπηρετούσαν πολλοί αντιναζιστές και δημοκράτες Γερμανοί, αρκετοί από τους οποίους, δημιούργησαν φιλικούς δεσμούς με τους κατοίκους και βοήθησαν στο μέτρο του δυνατού στην απάλυνση των συνεπειών της κατοχής(ιδίως στο θέμα της πείνας ,αποφυγής σύλληψης και διαφυγής στη Μέση Ανατολή) και στη προσπάθεια διάσωσης των Εβραίων της Κω, ενώ πάρα πολλοί επέλεγαν την λύση της λιποταξίας ,με αρκετούς (περί τους 80) να έχουν εκτελεστεί μετά την προδοσία, σύλληψη και καταδίκη τους από το γερμανικό στρατοδικείο στη Κω .
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός γερμανού στρατιώτη ,της παραπάνω μονάδας, που στις 6 Μαΐου 1945,λίγο πριν την συνθηκολόγηση στη Σύμη των γερμανικών στρατευμάτων ,προσπάθησε ,λιποτακτώντας, να αποδράσει από την Κω προς τις τουρκικές ακτές και δυστυχώς πνίγηκε κατά την προσπάθεια του. Δεν επρόκειτο όμως για τυχαίο πρόσωπο. Ο λόγος, για τον αντιχιτλερικό αγωνιστή και ιστορικό στέλεχος του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Γερμανίας(SPD), τον Otto-Ernst Lang, γεννημένο το 1908 στο Αμβούργο.
Ο Lang κατάγονταν από παλιά σοσιαλδημοκρατική οικογένεια και το 1924 έγινε δραστήριο μέλος του κόμματος. Με την άνοδο του Χίτλερ στη εξουσία, πέρασε στη Παρανομία και το 1935 συνελήφθει από την Γκεστάπο μετά από προδοσία, ενώ είχε ήδη αναπτύξει πλούσια αντιστασιακή δράση. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους καταδικάστηκε σε εγκλεισμό στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Börgermoor/Ems.Τον Δεκέμβριο του 1942,ενταχθηκε στη προαναφερθείσα στρατιωτική μονάδα 999 και κατέληξε το 1943,στη γερμανική Φρουρά της Κω, ως βοηθητικός ,μέχρι την ατελέσφορη προσπάθεια διαφυγής του, μαζί με ένα άγνωστων στοιχείων συστρατιώτη προς τις μικρασιατικές ακτές.
Όλα αυτά τα στοιχεία, διασταυρωμένα, προέρχονται και από τον Peter Schenk,ο οποίος μάλιστα, έθεσε στη διάθεση μου, το πλήρες αρχείο των δικαστικών διώξεων, στη μεταπολεμική Γερμανία ,κατά γερμανών εγκληματιών πολέμου στα Δωδεκάνησα. Το υλικό αυτό μαζί με το αρχείο του πατέρα μου ,δικηγόρου τότε στη Κω και άλλα σημαντικά στοιχεία που κατέχω ,πρόκειται να αποτελέσουν τις πηγές για μελλοντική έρευνά μου σε αυτό το πεδίο.
Κλείνω με την λιτή απάντηση του Peter Schenk,σε ερώτημα που του τέθηκε κατά την προαναφερθείσα συνέντευξη του, για την μάχη στη Κω και Λέρο, το φθινόπωρο του 1943 που δείχνει την οξύνοια του, την αντικειμενικότητά αλλά και την τόλμη του, χαίροντας ταυτόχρονα, γιατί την ίδια θέση υποστήριξα και εγώ στο προλογικό μου σημείωμα, που ευγενώς ο Κώστας Κογιοπουλος, πρόταξε στις σελ.21επ.,,ιδίως 34,του δίτομου βιβλίου του, ΚΩΣ 1912-1948.Από την κατοχή στη ενσωμάτωση. Τομ Α.Κως 2011:
It was a comparatively small battle but it kept out Turkey for another year out of the war. The Dodecanese Islands would perhaps otherwise become Turkish again!
Αιωνία του η μνήμη!
Αχιλλέας Γ.Κουτσουράδης
