Το cyber phishing είναι μια μορφή ηλεκτρονικής απάτης όπου οι δράστες μιμούνται νόμιμους οργανισμούς ή άτομα, με στόχο να αποσπάσουν πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα, κωδικούς και οικονομικές πληροφορίες. Η μέθοδος βασίζεται στην εξαπάτηση, στη δημιουργία πίεσης και στην εκμετάλλευση της ανθρώπινης βιασύνης. Είναι ένα εξελιγμένο εγκληματικό φαινόμενο, που στοχεύει την ψυχολογία μας, εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες μας και μπορεί να κοστίσει πολύ ακριβά συναισθηματικά και οικονομικά.
Το Προφίλ των Ψηφιακών Δραστών :
Οι ψηφιακοί δράστες δεν είναι τυχαίοι. Αντίθετα, παρουσιάζουν οργανωμένα χαρακτηριστικά και συγκεκριμένα ψυχολογικά προφίλ, τα οποία τους καθιστούν αποτελεσματικούς στη χειραγώγηση θυμάτων.
Το Ψυχολογικό τους προφίλ
Ικανότητα πειθούς και χειραγώγησης: Οι δράστες κατανοούν πολύ καλά πώς λειτουργεί ο φόβος και η πίεση χρόνου.
Συναισθηματική ευφυΐα: Αντιλαμβάνονται γρήγορα τις αντιδράσεις του θύματος και προσαρμόζουν τη στρατηγική τους.
Χαμηλή ενσυναίσθηση: Η εκμετάλλευση ανθρώπινων συναισθημάτων δεν τους προκαλεί τύψεις.
2. Τεχνολογικό προφίλ
Spoofing και πλαστές φωνές: Χρησιμοποιούν τεχνολογία για να φαίνεται ότι καλούν από επίσημους φορείς.
AI-generated φωνές και deepfake: Σε προχωρημένες περιπτώσεις μιμούνται φωνές συγγενών ή αξιωματούχων η πρόσωπα με κάποιο κύρος
Δικτυακή οργάνωση: Συνεργάζονται μέσω διαδικτύου, με κατανομή ρόλων: εκτελεστής, τεχνικός, εισπράκτορας κ.τ.λ
3. Κοινωνικό-οικονομικό προφίλ
Συνήθως νεαρά άτομα (18–35) που είναι εξοικειωμένα με ψηφιακές τεχνολογίες.
Μερικές φορές μέλη οργανωμένων κυκλωμάτων, όπου η εκπαίδευση στη χειραγώγηση και στην τεχνολογία είναι συστηματική.
Σπάνια θα δούμε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που ενεργούν ανεξάρτητα, συνήθως για γρήγορο οικονομικό όφελος.
Ένα σημαντικό στοιχείο είναι πως:
Σε πολλές περιπτώσεις οι δράστες χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για να μιμηθούν τη φωνή αγαπημένων προσώπων, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη του θύματος μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.Ποιοι Είναι Πιο Ευάλωτοι
Ορισμένοι είναι ιδιαίτερα στοχευμένοι:
Ηλικιωμένοι: Εύκολοι στόχοι λόγω εμπιστοσύνης και χαμηλής εξοικείωσης με ψηφιακές απάτες.
Άτομα με περιορισμένη ψηφιακή γνώση: Δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν spoofing ή phishing.
Οικονομικά πιεσμένα άτομα: Υποκύπτουν σε επείγουσες απαιτήσεις.
Επαγγελματίες με πρόσβαση σε κεφάλαια: Λογιστές, επιχειρηματίες και δημόσιοι υπάλληλοι.
Μορφές Απάτης
1. Τραπεζικές απάτες: Αποσπούν PIN και κωδικούς.
2. Δημόσιες υπηρεσίες: “Πρόστιμα” και νομικές απειλές.
3. Tech Support Scams: “Ο υπολογιστής σας έχει μολυνθεί, δώστε πρόσβαση τώρα.”
4. Ρομαντικές απάτες: Συναισθηματική χειραγώγηση για οικονομικό όφελος.
5. Νέες τεχνολογίες: AI-generated φωνές, deepfake τηλεφωνήματα, SMS phishing συνδυασμένα με κλήσεις.Τρόποι προστασίας:
Άλλες συμβουλές :
Μην ανοίγετε ύποπτα email, συνδέσμους ή συνημμένα αρχεία από άγνωστους αποστολείς.
Μην δίνετε προσωπικά ή οικονομικά στοιχεία μέσω email ή μηνυμάτων.
Ελέγχετε αν οι ιστοσελίδες έχουν ασφαλή σύνδεση (https://).
Αναζητήστε ορθογραφικά λάθη, περίεργες διευθύνσεις αποστολέα ή ύφος πίεσης.
Χρησιμοποιείτε ισχυρούς, διαφορετικούς κωδικούς για κάθε πλατφόρμα.
Ενεργοποιήστε διπλό έλεγχο ταυτότητας (2FA).
Ελέγχετε τακτικά τις δραστηριότητες των λογαριασμών σας για ύποπτη πρόσβαση.Πώς να Προστατευθείτε
Επαληθεύστε πάντα την ταυτότητα: Μην δίνετε στοιχεία τηλεφωνικά χωρίς έλεγχο.
Μην πανικοβάλλεστε: Οι δράστες χρησιμοποιούν πίεση χρόνου και φόβο.
Εκπαιδεύστε ευάλωτα άτομα: Η πρόληψη σώζει.
Χρησιμοποιήστε τεχνολογία: Anti-spam εφαρμογές, block άγνωστους αριθμούς, αναγνώριση κλήσεων.
Συμπέρασμα
Η τηλεφωνική απάτη είναι ένα αόρατο αλλά επικίνδυνο δίκτυο. Η πρόληψη απαιτεί γνώση, ψυχραιμία και προνοητικότητα. Ο πολίτης που ενημερώνεται και παραμένει ψύχραιμος μπορεί να πει “όχι” στους απατεώνες.Το μέλλον της ασφάλειας δεν είναι μόνο τεχνολογικό· είναι ψυχολογικό και κοινωνικό. Και η γνώση είναι το πιο ισχυρό μας όπλο.
Δρ. Μαρία Αγγελή, Εγκληματολόγος ( Phd – Εγκληματολογική Ψυχολογία (Msc) - Κοινωνιολόγος ( Bsc)
Επαγγελματικό Δίπλωμα στη Σκιαγραφηση Προφίλ Δραστών και στο Τόπο του Εγκλήματος
