Γράφει η Αθηνά Χριστοπούλου, Παθολόγος-Ογκολόγος, διευθύντρια στο Νοσοκομείο "Άγιος Αντρέας", Πάτρα
Τα δεδομένα που έχουμε πλέον για τη μεταστατική νόσο στον καρκίνο του μαστού είναι εκπληκτικά. Αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι ότι έχουμε πια σημαντικές και διαφορετικές θεραπευτικές επιλογές. Χάρη στην εξέλιξη της οριακής βιολογίας μάθαμε ότι υπάρχει μια μεγάλη ετερογένεια στη νόσο, στον καρκίνο του μαστού, με την έννοια ότι υπάρχουν διαφορετικοί μοριακοί υπότυποι. Έτσι, έχουμε πια το μοριακό αποτύπωμα της νόσου άρα θεραπεύουμε την ασθενή που έχει το συγκεκριμένο νόσημα και όχι τον καρκίνο του μαστού.
Εξελίξεις για τον ορμονοθετικό καρκίνο του μαστού που δεν εκφράζει τον HER2 υποδοχέα
Μεγάλες εξελίξεις έχουν γίνει στον ορμονοθετικό καρκίνο του μαστού που δεν εκφράζει τον HER2 υποδοχέα. Εκεί πλέον σε μια γυναίκα με μεταστατικό στάδιο, ακόμη κι αν έχει σπλαχνική νόσο, δεν κάνουμε χημειοθεραπεία εκτός κι αν η ασθενής είναι συμπτωματική, δηλαδή έχουμε σπλαχνική κρίση, κατάσταση που απειλεί τη ζωή της. Αυτό το ποσοστό όμως είναι πολύ μικρό, μόνο το 15% των ασθενών μπορεί να παρουσιαστούν έτσι.
Άρα, ακόμη κι αν έχουμε σπλαχνική εντόπιση, τα δεδομένα μας λένε ότι και μόνο η ορμονοθεραπεία, η συνδυασμένη ορμονοθεραπεία, μπορεί να προσφέρει πολύ μεγάλο όφελος στην επιβίωση, ανταπόκριση και βελτίωση των συμπτωμάτων, σε όλες αυτές τις παραμέτρους.
Αυτή τη στιγμή τη σκυτάλη την κρατούν στην πρώτη γραμμή οι αναστολείς CDK4/6 μαζί με αναστολείς αρωματάσης ή φουλβερστράνη. Ο συνδυασμός αυτός έκανε την επανάσταση τα τελευταία χρόνια.
Πολύ πρόσφατα είδαμε ότι υπάρχει και αντίσταση σε αυτές τις θεραπείες, κάποιος μηχανισμός αντίστασης σε αυτές τις θεραπείες και αυτός ο μηχανισμός αντίστασης είναι η ενεργοποίηση ενός μονοπατιού που λέγεται PI3K. Βρήκαμε και πλέον έχουμε πάρει έγκριση χορήγησης και στη χώρα μας, ότι εάν χορηγήσουμε έναν εκλεκτικό αναστολέα ΡI3K αυτού του μονοπατιού, μαζί πάλι με ορμονοθεραπεία, έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την ανταπόκριση και την επιβίωση.
Αυτά τα δεδομένα πηγαίνουν ένα βήμα μπροστά στη θεραπευτική μας. Και αυτό σημαίνει ότι μία γυναίκα πριν μπει στη χημειοθεραπεία μπορεί να πάρει 2, 3 ακόμη και 4 γραμμές ορμονοθεραπείας. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί σημαίνει ότι έχουμε πολλά θεραπευτικά όπλα.
Εξελίξεις στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού όταν δεν εκφράζονται οι οιστρογονικοί υποδοχείς και ο υποδοχέας HER2 όπου φαίνεται τώρα ότι η ανοσοθεραπεία σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία έδωσε ανταποκρίσεις και όπλο στην επιβίωση. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί αυτός ο καρκίνος ήταν ένας πολύ επιθετικός καρκίνος για τον οποίο δεν είχαμε στόχο. Τώρα έχουμε βρει ότι η ανοσοθεραπεία έχει δράση σε αυτόν, όχι μόνο στο μεταστατικό στάδιο αλλά και στον τοπικά προχωρημένο τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.
Η στόχευση του υποδοχέα HER2
Πρόκειται για έναν υποδοχέα που έχει μακρά ιστορία ο οποίος ανακαλύφθηκε από τον Dennis Slamon το 1986 και η τραστουζουμάμπη, αυτό το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του εξωκυττάριου τμήματος του υποδοχέα, αποτέλεσε την πρώτη βιολογική θεραπεία που στοχεύει αποκλειστικά στον HER2 θετικό καρκίνο του μαστού.
Έτσι έχουμε μια ιστορία πλέον των 30 χρόνων που μας έκανε να μάθουμε πολλά, μας έδωσε την έγκριση της τραστουζουμάμπης που το 2006 λόγω ακριβώς της μεγάλης του δραστικότητας στο μεταστατικό στάδιο προχώρησε και στα πρώιμα στάδια, στον πρώιμο καρκίνο του μαστού.
Ο υποδοχέας αυτός στοχεύεται και ενδοκυττάρια με αναστολείς κινάσης της τυροσίνης ενώ τα τελευταία χρόνια βρέθηκε ότι η συνδυασμένη χορήγηση της τραστουζουμάμπης μαζί με ένα άλλο ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που επίσης στοχεύει τον HER2 υποδοχέα, την περτουζουμάμπη, έχει μεγάλη δραστικότητα στον HER2 καρκίνο του μαστού, στον τοπικά προχωρημένο ως επικουρική θεραπεία αλλά και στον πιο πρώιμο καρκίνο του μαστού σαν συμπληρωματική θεραπεία, πάντα μαζί με την τραστουζουμάμπη (λόγω συνέργειας), περισσότερο σε εκείνες τις ασθενείς που έχουν θετικούς λεμφαδένες ή και αρνητικούς υποδοχείς οιστρογόνων.
Πολύ μεγάλες μελέτες όπως η μελέτη της CLEOPATRA στο μεταστατικό στάδιο έκανε gold standard τη χορήγηση του συνδυασμού περτουζουμάμπης και τραστουζουμάμπης και πλέον αναφέρεται ως κατευθυντήρια οδηγία σε όλους τους διεθνούς οργανισμούς.
Για να έρθουμε μετά σε ένα άλλο μόριο, πολύ έξυπνο, το οποίο είναι μια σύζευξη μονοκλωνικού αντισώματος και χημειοθεραπευτικού, το TND1, όπου το χημειοθεραπευτικό (DN1) προσδένεται μόνο στα κύτταρα εκείνα που εκφράζουν τον HER2 υποδοχέα.
Και εδώ, έχουμε το νέο μόριο το TDN1 το οποίο άλλαξε και αυτό τη φυσική πορεία της νόσου στον HER2 θετικό μεταστατικό καρκίνο του μαστού στη δεύτερη γραμμή θεραπείας σε ασθενείς που προηγούμενα είχαν πάρει τραστουζουμάμπη. Η μελέτη που το καθιέρωσε και το έκανε το νέο standard of care στη δεύτερη γραμμή είναι η μελέτη EMILIA.
Ασφάλεια και αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης
Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά τα μονοκλωνικά αντισώματα όπως και το TDN1 έχουν πολύ ασφαλές προφίλ ασφάλειας, δηλαδή η συγχορήγηση περτουζουμάμπης και τραστουζουμάμπης δεν αυξάνει την καρδιοτοξικότητα που είχαμε και από την πλευρά της τραστουζουμάμπης και από την πλευρά του TDN1 ότι είναι ένα φάρμακο που ανέχονται οι ασθενείς πάρα πολύ καλά με λιγότερα επεισόδια ουδετεροπενίας και δεν προκαλεί αλωπεκία.
Για να κλείσουμε με τα καλά νέα, με όλους αυτούς τους θεραπευτικούς συνδυασμούς στο μεταστατικό στάδιο της νόσου, μία γυναίκα, ακόμη και με σπλαχνική εντόπιση, μπορεί να ξεπεράσει τα 5,7 χρόνια συνολικής επιβίωσης.
thetoc.gr
