Επιβλαβή σωματίδια που παράγονται από φθαρμένα ελαστικά μολύνουν τον αέρα, το νερό και το έδαφος, αφού περιέχουν ένα ευρύ φάσμα τοξικών οργανικών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων γνωστών καρκινογόνων ουσιών. Σύμφωνα με επιστήμονες της κορυφαίας διεθνούς εταιρείας δοκιμών εκπομπών οχημάτων Emissions Analytics, η ρύπανση από τα ελαστικά θα μπορούσε γρήγορα να εξελιχθεί σε μείζον ζήτημα για το περιβάλλον. Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως σε ολόκληρο τον κόσμο. Λόγω της τοποθέτησης βελτιωμένων φίλτρων στις εξατμίσεις μειώθηκαν οι εκπομπές σωματιδίων κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες και λιγότερο στην Ευρώπη όπου ακόμη βρίσκεται πολύ κάτω από το νόμιμο όριο.
Δοκιμές αποκάλυψαν ότι τα ελαστικά παράγουν περισσότερα από 1 τόνο εξαιρετικά λεπτών σωματιδίων (μικρότερων από 23 νανόμετρα) σε κάθε χιλιόμετρο διαδρομής. Τα ίδια εκπέμπονται επίσης και από τις εξατμίσεις επηρεάζοντας ιδιαίτερα την υγεία, καθώς λόγω του μικρού μεγέθους τους μπορούν να εισέλθουν στα ανθρώπινα όργανα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Τα σωματίδια κάτω των 23 nm είναι δύσκολο να μετρηθούν και δεν ελέγχονται επί του παρόντος ούτε στην ΕΕ ούτε στις ΗΠΑ.
«Τα ελαστικά των οχημάτων ως κύρια πηγή εκπομπών ρύπων ξεπερνούν τις εξατμίσεις, οι οποίες είναι πλέον πολύ καθαρές», λέει ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Emissions Analytics Nick Molden. Σύμφωνα με τον ίδιο, μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ απελευθερώνονται κάθε χρόνο στο περιβάλλον περίπου 300.000 τόνοι καουτσούκ από ελαστικά φορτηγών και οχημάτων. Την ίδια στιγμή δεν υπάρχουν ρυθμιστικοί κανονισμοί για το ποσοστό φθοράς των ελαστικών και για τις χημικές ουσίες που περιέχουν.
Η Emissions Analytics προσδιόρισε τις χημικές ουσίες που περιέχονται σε 250 διαφορετικούς τύπους ελαστικών από 40 κατασκευαστές, τα οποία συνήθως κατασκευάζονται από συνθετικό καουτσούκ, που προέρχεται από αργό πετρέλαιο. Τα ελαστικά είναι ένα σύνθετο μείγμα χημικών συστατικών και ενώσεων. Για να είναι σε θέση να διαχωρίσει και να αναγνωρίσει όλες τις οργανικές ενώσεις, η Emissions Analytics χρησιμοποιεί δισδιάστατη αέρια χρωματογραφία σε συνδυασμό με φασματομετρία μάζας χρόνου κύλησης για να δώσει ένα μοναδικό και λεπτομερές χημικό αποτύπωμα για κάθε ελαστικό. «Υπάρχουν εκατοντάδες χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες είναι καρκινογόνες. Όταν τις πολλαπλασιάσετε με τα συνολικά ποσοστά φθοράς, θα φτάσετε σε μερικά πολύ εντυπωσιακά νούμερα για το τι κυκλοφορεί στους δρόμους», σχολιάζει ο Molden.
Τα δεδομένα που προκύπτουν από αυτή την ανάλυση είναι μοναδικά στην παγκόσμια βιομηχανία ελαστικών και αποτελούν την πρώτη σημαντική προσπάθεια για μια ολοκληρωμένη κατανόηση της σύνθεσης των ελαστικών που επηρεάζει όλα τα θέματα, από την απόδοση των οχημάτων έως το περιβάλλον. Σύμφωνα με την ανάλυση, το ποσοστό φθοράς και η περιεκτικότητα σε τοξικά χημικά συστατικά διαφέρει σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών εμπορικών brands. Οι δοκιμές εκπομπών σωματιδίων από φθαρμένα ελαστικά πραγματοποιήθηκαν σε 14 διαφορετικές μάρκες οχημάτων. Ζυγαριές υψηλής ακρίβειας μέτρησαν το βάρος που χάνουν τα ελαστικά και ένα δείγμα σωματιδίων που εκπέμπουν (τη μάζα, τον αριθμό και το μέγεθος των σωματιδίων, μέχρι τα 6 nm).
Οι πραγματικές εκπομπές καυσαερίων μετρήθηκαν σε τέσσερα βενζινοκίνητα SUV, τα πιο δημοφιλή νέα αυτοκίνητα σήμερα, χρησιμοποιώντας μοντέλα από το 2019 και το 2020. Τα μεταχειρισμένα ελαστικά παρήγαγαν 36 χιλιοστόγραμμα σωματιδίων ανά χιλιόμετρο, 1.850 φορές υψηλότερα από το μέσο όρο των 0,02 mg/km που παράγεται από τις εξατμίσεις. Ένα πολύ επιθετικό –αν και νόμιμο– στυλ οδήγησης εκτόξευσε τις εκπομπές σωματιδίων στα 5.760 mg/km. Όσο βαρύτερο είναι ένα όχημα τόσα περισσότερα σωματίδια παράγουν τα ελαστικά του. Με δεδομένο ότι το μέσο βάρος όλων των αυτοκινήτων έχει αυξηθεί, υπήρξε ιδιαίτερη συζήτηση σχετικά με το εάν τα ηλεκτρικά οχήματα με μπαταρία (BEV), τα οποία είναι βαρύτερα από τα συμβατικά αυτοκίνητα και μπορούν να έχουν μεγαλύτερη ροπή τροχού, μπορεί να οδηγήσουν στην παραγωγή περισσότερων σωματιδίων από τα ελαστικά. Ο Nick Molden ισχυρίζεται ότι αυτό θα εξαρτηθεί από το στυλ οδήγησης.
Ο Δρ Τζέιμς Τέιτ, στο Ινστιτούτο Μελετών Μεταφορών του Πανεπιστημίου του Λιντς στο Ηνωμένο Βασίλειο, σημειώνει ότι τα αποτελέσματα των δοκιμών ελαστικών είναι αξιόπιστα, επισημαίνοντας ότι τα BEV γίνονται όλο και πιο ελαφρύτερα και μέχρι το 2024-25 και αναμένεται να έχουν συγκρίσιμα βάρη με τα αυτοκίνητα πόλης (με ορυκτά καύσιμα). Μόνο υπερσύγχρονα, μεγάλα BEV με μπαταρίες υψηλής χωρητικότητας θα ζυγίζουν περισσότερο.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα σωματίδια των ελαστικών είναι μια σημαντική πηγή μικροπλαστικών που μολύνουν τους ωκεανούς. Το επίσημο έγγραφο της ΕΕ με τίτλο: «Plastics in the Marine Environment» αναφέρει ότι τα ελαστικά είναι η κύρια πηγή των 270 εκατομμυρίων τόνων θαλάσσιων μικροπλαστικών ετησίως. Μια συγκεκριμένη χημική ουσία που χρησιμοποιείται σε ελαστικά έχει συνδεθεί με θανάτους σολομού στις ΗΠΑ. «Ωστόσο, οι ΗΠΑ είναι πιο προηγμένες στη σκέψη τους σχετικά με τις επιπτώσεις των σωματιδίων των ελαστικών στο περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ακόμη πολύ πίσω», καταλήγει ο Nick Molden
Πηγή:Guardian
