Τα αποτελέσματα του ολοκληρωμένου Επιχειρησιακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου του ΕΣΠΑ 2014-2020, παρουσιάστηκαν χθες, κατά τη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου, που πραγματοποιήθηκε δια ζώσης στη Ρόδο.
Ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κος Γιώργος Χατζημάρκος, που ξεκίνησε πρώτος τη συζήτηση, έκανε λόγο για έναν… κουμπαρά με χρηματοδοτικά εργαλεία, που προέρχονται από ένα μείγμα ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, συμπληρώνοντας, ότι η συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής Παρακολούθησης έγινε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, κατά την οποία παρουσιάστηκε το κλείσιμο του Προγράμματος και τονίζοντας, ότι άνοιξε ήδη το ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου 2021-2027.
Όπως υπογράμμισε, ήταν δύσκολη η απορρόφηση, γιατί οι δυνητικοί δικαιούχοι, δηλαδή οι δήμοι, ήταν αδύναμοι σε στελεχιακό δυναμικό, όμως βρήκαν στήριξη στην περιφέρεια και υπογράφηκαν προγραμματικές συμβάσεις για την ένταξη και υλοποίηση έργων.
«Το πρόγραμμα είναι σταθερά πρώτο σε ποσοστό απορρόφησης, παρά τις δυσκολίες. Ένας βασικός λόγος ήταν γιατί οι δικαιούχοι βρήκαν στήριξη στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και έγιναν προγραμματικές συμβάσεις για την ένταξη και υλοποίηση έργων», δήλωσε χαρακτηριστικά και τόνισε, ότι θα έχουμε σχεδόν διπλάσιους πόρους για το νέο πρόγραμμα της επόμενης περιόδου και αυτό γιατί, η περιφέρεια άλλαξε κατηγορία, και δεν εντάσσεται πλέον στις αναπτυγμένες περιοχές, λόγω του προσφυγικού- μεταναστευτικού προβλήματος.
Από την πλευρά του, ο προϊστάμενος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης (ΕΥΔ) περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, κος Αντώνης Βουτσίνος, πραγματοποίησε μία σύντομη παρουσίαση του προηγούμενου προγράμματος, τόνισε, ότι χρηματοδοτήθηκαν πάνω από 4.400 έργα και δράσεις και ότι ο προϋπολογισμός τους ξεπέρασε τα 222 εκατ. ευρώ.
«Κλείσαμε έγκαιρα το παλιό πρόγραμμα και αυτό επέτρεψε να ξεκινήσουμε ήδη το πρόγραμμα της νέας περιόδου. Το νέο πρόγραμμα είναι ύψους 285,4 εκατ. ευρώ και ίσως να ξεπεράσει τα 300 εκατ. με τις υπερδεσμεύσεις», τόνισε.
Αναλυτικά το πρόγραμμα
Ο συνολικός προϋπολογισμός του Επιχειρησιακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου (ΕΠΝΑ) 2014-2020 στο τέλος της Προγραμματικής Περιόδου, που ολοκληρώθηκε στις 31/12/2023, ήταν 154,8 εκατ. ευρώ. To Πρόγραμμα έκλεισε με σημαντική υπερκάλυψη των πόρων του.
Πιο συγκεκριμένα:
• Υλοποιήθηκαν πάνω από 4.400 έργα και δράσεις, συνολικού προϋπολογισμού 222 εκατ. ευρώ (ποσοστό υπερκάλυψης πάνω από 140%).
• Οι νομικές δεσμεύσεις των έργων και δράσεων αυτών ανήλθαν σε 213,4 εκατ. ευρώ (138%).
• Οι δαπάνες μέχρι σήμερα ανέρχονται σε 189,9 εκατ. ευρώ (122,7%), ενώ με την πραγματοποίηση των υπολειπόμενων πληρωμών των πράξεων κρατικών ενισχύσεων οι δαπάνες θα ανέλθουν σε 193,3 (124,8%).
• Στους Άξονες Προτεραιότητας που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ, οι δαπάνες ανέρχονται στο 130% της δημόσιας δαπάνης ενώ στους Άξονες Προτεραιότητας που χρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ, οι δαπάνες ανέρχονται στο 104,4% της δημόσιας δαπάνης. Σε όλους τους Άξονες οι δαπάνες ξεπερνούν το 100% της δημόσιας δαπάνης.
Η έγκαιρη ολοκλήρωση του Προγράμματος και η σημαντική υπερδέσμευση επέτρεψαν να μεταφερθεί ένας σημαντικός αριθμός έργων και δράσεων στο νέο Πρόγραμμα της περιόδου 2021-2027. Έτσι, με την έναρξη υλοποίησης του Περιφερειακού Προγράμματος «Νότιο Αιγαίο» 2021-2027 μεταφέρθηκαν 26 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 30,3 εκατ. ευρώ με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και 3 πράξεις προϋπολογισμού 1,8 εκατ. ευρώ με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+).
Επιπλέον, 3 πράξεις, προϋπολογισμού 6,5 εκατ. ευρώ εντάχθηκαν στο νέο Πρόγραμμα ως τμηματοποιημένα έργα.
Περίπου για το 70% των έργων έχει ολοκληρωθεί το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο και σύμφωνα με το σχέδιο κλεισίματος υπολείπονται πληρωμές ύψους 9,2 εκατ. ευρώ για το κλείσιμο του οικονομικού αντικειμένου των υπόλοιπων έργων. Το ποσοστό διοικητικής ολοκλήρωσης (έκδοση αποφάσεων ολοκλήρωσης) των έργων ανέρχεται στο 24% και το επόμενο διάστημα θα ενταθεί ο ρυθμός έκδοσης των σχετικών αποφάσεων. Στόχος της Διαχειριστικής Αρχής είναι να υποβάλει το τελικό αίτημα πληρωμής για το Πρόγραμμα τον Δεκέμβριο του 2024, ώστε να υποβληθούν τα έγγραφα κλεισίματος στο τέλος του 2025.
Είναι σημαντικό όμως, να δούμε πιο αναλυτικά τι πέτυχε το Πρόγραμμα, ανά Άξονα Προτεραιότητας.
Άξονας Προτεραιότητας 1 «Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας»
Χρηματοδοτήθηκαν 4.201 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 61,7 εκατ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 61,7 εκατ. ευρώ, πληρωμές 54,6 εκατ. ευρώ και υλοποιήθηκαν:
• 6 ερευνητικές υποδομές του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) / απασχολήθηκαν 30 ερευνητές.
• 8 ψηφιακές εφαρμογές στον τομέα του πολιτισμού για τον εμπλουτισμό του τουρισμού εμπειρίας.
• Η επέκταση του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής στα νησιά της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου/δημιουργήθηκαν 20 νέοι σταθμοί, κυρίως σε μικρά νησιά.
Επίσης, ενισχύθηκαν:
• Μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω της παροχής επενδυτικών Δανείων ή και Δανείων Κεφαλαίου Κίνησης με ευνοϊκούς όρους με το 40% του κάθε δανείου να χρηματοδοτείται άτοκα από το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ (ΤΕΠΙΧ ΙΙ), προϋπολογισμού 5 εκατ. ευρώ.
• 57 επενδυτικά σχέδια νέων τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
• 4.130 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις του Νοτίου Αιγαίου, οι οποίες έλαβαν 38,1 εκατ. ευρώ, μέσω παροχής κεφαλαίου κίνησης προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ρευστότητας που προκάλεσε η πανδημία Covid-19.
• 6 συνεργατικά σχήματα επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς, με στόχο τον σχεδιασμό ή και την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.
Άξονας Προτεραιότητας 2 «Αειφορική ανάπτυξη και διαχείριση των πόρων»
Χρηματοδοτήθηκαν 34 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 39,6 εκατ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 35,4 εκατ. ευρώ, πληρωμές 26,3 εκατ. ευρώ και υλοποιήθηκαν:
• Παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης 3 σχολικών συγκροτημάτων στη Σύρο, καθώς και 1 κλειστού γυμναστηρίου στη Σαντορίνη. Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλλουν στη μείωση της ετήσιας πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας των δημόσιων κτηρίων στην περιφέρεια.
• Παρεμβάσεις βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης κατοικιών, από τις οποίες ωφελήθηκαν 530 νοικοκυριά.
• Η προμήθεια εξοπλισμού για το Πυροσβεστικό Σώμα, που αφορά σε 13 πυροσβεστικά οχήματα που επιχειρούν σε 7 νησιά και λοιπό πυροσβεστικό εξοπλισμό.
• 1 έργο αντιπλημμυρικής προστασίας στη Ρόδο και η προμήθεια 5 οχημάτων για τους δήμους Ρόδου, Κω, και Άνδρου με τον πληθυσμό που επωφελείται από πρόληψη κινδύνου πλημμύρας να ανέρχεται σε 149.000 άτομα.
• 14 έργα ύδρευσης που αφορούν αντικατάσταση - επέκταση δικτύων και μονάδες αφαλάτωσης νερού στα νησιά Ρόδο, Κω, Άνδρο, Μήλο, Σύρο, Θήρα, Πάρο, Νάξο και Μύκονο/με τον πληθυσμό που εξυπηρετείται από βελτιωμένες υπηρεσίες ύδρευσης να ανέρχεται σε 64.628 άτομα.
• 5 έργα προστασίας και ανάδειξης φυσικών πόρων (πάρκο Ροδίνι, Προστατευόμενη περιοχή Καρπάθου, Κοιλάδα Πεταλούδων, περιοχές δικτύου NATURA 2000 στον Νομό Κυκλάδων, Ρεματιά Ψίνθου), με την επιφάνεια οικοτόπων που αποκτούν καλύτερο καθεστώς διατήρησης να ανέρχεται στα 110.000 εκτάρια.
• 2 έργα αστικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο της Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης στην περιοχή Κόβα δήμου Ρόδου.
• 2 έργα ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και 1 μουσείο, από τα οποία τα δύο θα αποτελέσουν τμηματοποιημένα έργα και η Β’ φάση τους θα ολοκληρωθεί την επόμενη περίοδο.
Άξονας Προτεραιότητας 3 «Βελτίωση βασικών υποδομών»
Χρηματοδοτήθηκαν 33 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 45,1 εκατ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 43,1 εκατ. ευρώ, πληρωμές 40,3 εκατ. ευρώ και υλοποιήθηκαν:
• 8 έργα που αφορούν κατασκευή ή επέκταση κτηριακών εγκαταστάσεων στην Α’ βάθμια, B’ βάθμια και Προσχολική Εκπαίδευση, με αποτέλεσμα 1.600 και πλέον μαθητές να επωφελούνται από βελτιωμένες υποδομές.
• 2 έργα που αφορούν προμήθεια εργαστηριακού εξοπλισμού και εξοπλισμού ΤΠΕ που διατέθηκε σε όλες τις σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
• 2 έργα που αφορούν εξοπλισμό σύγχρονης τεχνολογίας στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού Σύρου και Καλύμνου, ενισχύοντας την επαγγελματική εκπαίδευση.
• Η ολοκλήρωση του οδικού δικτύου Αεροδρόμιο - Φηρά - Βουρβούλο - Οία στη Θήρα, που είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο.
• Η προμήθεια και εγκατάσταση Συστημάτων Ασφαλείας Λιμενικών Εγκαταστάσεων στα λιμάνια της Ρόδου και της Σύρου.
• Η βελτίωση ασφάλειας σε 483 χλμ. επαρχιακού οδικού δικτύου στα μεγαλύτερα νησιά των Κυκλάδων.
• Η προμήθεια 39 οχημάτων και λοιπού εξοπλισμού για τις Αστυνομικές Υπηρεσίες της περιφέρειας, με στόχο την οδική ασφάλεια.
• 6 έργα κατασκευής/ αποπεράτωσης βρεφονηπιακών σταθμών, από τα οποία θα ωφελούνται 385 βρέφη και νήπια.
• 1 Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης ΑμεΑ στην Κάλυμνο και 1 Κέντρο Σίτισης και Παροχής Βασικής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Ευπαθών Ομάδων Πληθυσμού στην Τήνο.
• Το νέο Νοσοκομείο Καρπάθου, δυναμικότητας 22 κλινών.
• Η προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού των νοσοκομείων Ρόδου, Κω, Καλύμνου, Σύρου και Νάξου.
• Η προμήθεια 20 ασθενοφόρων για τις ανάγκες του ΕΚΑΒ σε Ρόδο (6), Κω, Κάρπαθο, Κάλυμνο, Λέρο, Σύρο (3), Νάξο (2), Θήρα, Μύκονο, Πάρο (2) και Τήνο.
Άξονας Προτεραιότητας 4 «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης- Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού»
Χρηματοδοτήθηκαν 120 δράσεις, συνολικού προϋπολογισμού 57 εκατ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 57 εκατ. ευρώ, πληρωμές 48,9 εκατ. ευρώ και υλοποιήθηκαν:
• Δράσεις με στόχο την αναβάθμιση προσόντων και την υποστήριξη της ένταξης στην αγορά εργασίας ανέργων, καθώς και την ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοαπασχολούμενων και εργαζομένων. Από τις δράσεις κατάρτισης, ωφελήθηκαν πάνω από 700 άτομα.
• Δράσεις εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής (χορήγηση voucher σε δικαιούχους γονείς για τα τροφεία βρεφονηπιακών σταθμών και κέντρων δημιουργικής απασχόλησης). Από τα προγράμματα αυτά, από το 2015 έως το 2022 ωφελήθηκαν πάνω από 700-800 οικογένειες κατ’ έτος.
• Εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη, για την ένταξη μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού σε σχολικές μονάδες). Τα έργα κάλυψαν 9 σχολικά έτη και κάθε χρόνο ωφελήθηκαν από το πρόγραμμα 12-15 σχολεία και αντίστοιχος αριθμός μαθητών.
• Δράσεις παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας από μία δομή στη Ρόδο (ΠΑΝΑΚΕΙΑ) και τρεις κινητές μονάδες στα νησιά των Κυκλάδων, ωφελήθηκαν πάνω από 5.000 άτομα.
• Δράσεις αντιμετώπισης των εξαρτήσεων μέσω ενός Πολυδύναμου Κέντρου και μίας Κινητής Μονάδας στη Ρόδο και ενίσχυσης των Κέντρων Πρόληψης σε Σύρο, Πάρο, Ρόδο και Κω, ωφελήθηκαν πάνω από 1.900 άτομα.
• Η λειτουργία μίας Τοπικής Ομάδας Υγείας (ΤΟΜΥ) στην Κω.
• Δράση ενίσχυσης όλων των δομών υγείας με 204 άτομα επικουρικό προσωπικό, για την ανταπόκριση του συστήματος υγείας στις αυξημένες ανάγκες λόγω της επιδημίας COVID-19 στην περιφέρεια.
• Η λειτουργία Κέντρων Συμβουλευτικής Υποστήριξης και Ξενώνων Φιλοξενίας γυναικών θυμάτων βίας. Τα Κέντρα Συμβουλευτικής λειτουργούν σε Ρόδο, Κω και Σύρο και ο Ξενώνας στη Ρόδο. Από τις αρχές του 2016, οπότε και ξεκίνησαν να χρηματοδοτούνται από το ΕΠ Νοτίου Αιγαίου, τα συμβουλευτικά κέντρα έχουν εξυπηρετήσει περίπου 1.250 άτομα ενώ ο Ξενώνας έχει φιλοξενήσει περίπου 125 γυναίκες και παιδιά.
Δράσεις βελτίωσης των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών, μέσω χρηματοδότησης της λειτουργίας των παρακάτω δομών:
• 13 Κέντρα Κοινότητας που καλύπτουν όλη την περιφέρεια. Στα Κέντρα Κοινότητας έχουν απευθυνθεί μέχρι σήμερα 9.500 περίπου άτομα.
• 2 Κοινωνικά Φαρμακεία και 1 Δομή Σίτισης. Η Δομή Σίτισης στη Ρόδο αφορά 150 ωφελούμενους, ενώ από τα Κοινωνικά Φαρμακεία στη Νάξο και τη Ρόδο έχουν ωφεληθεί περισσότερα από 300 άτομα έως σήμερα.
• 5 Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων που αφορούν περί τους 100 ωφελούμενους.
• 3 Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (ΣΥΔ) για ΑμεΑ στη Ρόδο. Οι δομές υποστηρίζουν την αυτόνομη διαβίωση 14 ατόμων με νοητική στέρηση και στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, τη μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα στη φροντίδα σε επίπεδο τοπικής κοινότητας, καθώς και στην πρόληψη φαινομένων περιθωριοποίησης, κοινωνικού αποκλεισμού και καταπολέμησης των διακρίσεων.
• 1 Κέντρο Διημέρευσης - Ημερήσιας Φροντίδας Ατόμων με Αναπηρία στη Ρόδο, που εξυπηρετεί 20 ωφελούμενους.
• Η επιχορήγηση 16 Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
• 42 επενδυτικά σχέδια ενίσχυσης υπό σύσταση και υφιστάμενων, Πολύ Μικρών και Μικρών Επιχειρήσεων.
Άξονας Προτεραιότητας 5 «Ενίσχυση της περιφερειακής συνοχής»
Χρηματοδοτήθηκαν 15 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 14,4 εκατ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 14,4 εκατ. ευρώ, πληρωμές 14,3 εκατ. ευρώ και υλοποιήθηκαν:
• 5 έργα ύδρευσης, που αφορούν αντικατάσταση - επέκταση δικτύων και μονάδες αφαλάτωσης νερού στην Ηρακλειά, τη Φολέγανδρο, την Ίο, την Κίμωλο και τα Κουφονήσια.
• 1 έργο επεξεργασίας λυμάτων στη Χάλκη.
• 3 έργα πολιτισμού, που αφορούν τη δημιουργία μουσείων στην Κύθνο, και στην Τήλο, καθώς και τη στερέωση - αποκατάσταση του Ναού Επισκοπής Σικίνου.
• Η βελτίωση της ασφάλειας στο επαρχιακό οδικό δίκτυο του συνόλου των μικρών νησιών των Κυκλάδων, συνολικού μήκους 136 χλμ.
• Η προμήθεια εξοπλισμού για την ενίσχυση όλων των δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας των μικρών νησιών της περιφέρειας και η προμήθεια 21 ασθενοφόρων στα μικρά νησιά.
• 2 έργα συνολικού προϋπολογισμού 4,3 εκατ. ευρώ αφορούν κατασκευή ή επέκταση κτηριακών εγκαταστάσεων στην Α’ βάθμια εκπαίδευση στη Σίφνο και την Αμοργό, από τα οποία ωφελούνται 420 παιδιά.
• 2 έργα που αφορούν προμήθεια εξοπλισμού για όλες τις σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα μικρά νησιά.
rodiaki.gr
