Κραυγή αγωνίας προς την κυβέρνηση εκπέμπουν για το προσφυγικό οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στεκόμενοι ενάντια στις νέες υπερδομές προσφύγων στα ελληνικά νησιά οι οποίες «θα επιφέρουν απλά μεγαλύτερη δυστυχία». Οι ίδιοι μάλιστα, χαρακτηρίζουν «εμμονικό λάθος» τις νέες Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές (ΚΕΔ) που σχεδιάζονται στα πρότυπα της Μόριας.
Παράλληλα, οι ΓχΣ αναφερόμενοι στη «δημιουργία τεράστιων αποθηκών ψυχών που παρουσιάζεται ως βελτίωση» υπογραμμίζουν ότι «το μοντέλο αυτό έχει δοκιμαστεί και το μόνο που έχει επιφέρει είναι ανθρώπινες απώλειες και ανυπέρβλητο πόνο. Γι’ αυτό και ζητάμε πλήρη αλλαγή πλεύσης».
Ακόμη, με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό, τονίζουν ότι «η κανονικοποίηση της βίας, η αναπαραγωγή της προσέγγισης των hotspots και η ενίσχυση των καταστροφικών πολιτικών περιορισμού βλάπτουν την υγεία των ανθρώπων, επηρεάζουν την συμβίωση στις τοπικές κοινότητες και τα οικοσυστήματα και καταπατούν δικαιώματα και ανθρώπινες ζωές. Τίποτα λιγότερο».
«Η αυξημένη επιτήρηση των αιτούντων άσυλο, ο περαιτέρω αποκλεισμός τους από τις υπηρεσίες και την υπόλοιπη κοινωνία όπως εμφανώς σχεδιάζεται είναι ταπεινωτικός και παρουσιάζει ως εγκληματίες ανθρώπους που προσπαθούν απλώς να ζήσουν», υπογραμμίζεται στην ίδια επιστολή.
Επιπλέον, κατά τη σημερινή διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, με αφορμή τη νέα έκθεση «Θεμελιώνοντας την κρίση στα ευρωπαϊκά σύνορα», τονίστηκε μεταξύ άλλων ότι «η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα νησιά αντικατοπτρίζει μια ανθρωπιστική κρίση που θα μπορούσαμε να είχαμε προβλέψει και αποτρέψει, και που τώρα χρειάζεται να αναστρέψουμε. Οι νέες Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές που σχεδιάζονται στα πρότυπα της Μόριας είναι απόδειξη εμμονικής προσήλωσης στα ίδια λάθη. Το άδικο και το λάθος θεμελιώνεται και εμείς σας ζητούμε να το αναγνωρίσετε και να το σταματήσετε».
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρουσίασαν το ανθρώπινο κόστος που έχουν οι ευρωπαϊκές πολιτικές στις ζωές αιτούντων άσυλο, προσφύγων και μεταναστών και έκαναν για ακόμη μία φορά έκκληση προς τις ευρωπαϊκές και ελληνικές αρχές να αλλάξουν εντελώς την προσέγγισή τους στο μεταναστευτικό και να σταματήσουν να δημιουργούν νέες Μόριες.
Στη σημερινή διαδικτυακή συνέντευξη μίλησαν η Γενική Διευθύντρια του Ελληνικού Τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Χριστίνα Ψαρρά, ο επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σάμο και στην Αθήνα, Γιώργος Καραγιάννης, η υπεύθυνη Συνηγορίας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο και στην Αθήνα, Λίζα Παπαδημητρίου και η υπεύθυνη Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σάμο, Ελένη Κονιδάρη.
Αποσπάσματα από τη σημερινή συνέντευξη Τύπου:
«Η Μόρια ήταν ένα τεράστιο χτύπημα στην αξιοπρέπεια». Με αυτά τα λόγια περιέγραψε την εμπειρία του από τη Λέσβο ο Terence, μέλος της ομάδας «Survivors2» των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οι οποίοι είναι μία ομάδα επιζώντων βασανιστηρίων, που όλα τα μέλη της είναι πρώην ή νυν ασθενείς της μονάδας υγείας για επιζώντες βασανιστηρίων των ΓχΣ στην Αθήνα.
«Η Μόρια ήταν πραγματικά ένα μέρος όπου ένιωθες τόση ανασφάλεια για τα πάντα. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πολύ δύσκολες. Η διαδικασία ασύλου έπαιρνε πάρα πολύ χρόνο. Για να φάμε έπρεπε να κάνουμε ουρές. Τα παιδιά δεν είχαν πρόσβαση στο σχολείο. Υπήρχε κίνδυνος για πολλές αρρώστιες. Δεν είχαμε πρόσβαση σε γιατρό ή στο δημόσιο νοσοκομείο. Ένιωθες τη βία παντού. Ήταν σαν ένας θάλαμος θανάτου και αυτό με σημάδεψε. Γι’ αυτό οφείλουμε όλοι να φωνάξουμε ένα στοπ στην κατασκευή των νέων καταυλισμών, να βάλουμε ένα τέλος στην κατασκευή μιας νέας Μόριας. Πρέπει να παλέψουμε για μια πολιτική ενσωμάτωσης και αποκατάστασης προσφύγων, αλλά και για τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικά» τόνισε ο Terence στην παρέμβασή του.
Με τις ιστορίες της Νέτα και του Λεβέντ, δύο προσφύγων που ζουν σε άθλιες συνθήκες στο Βαθύ ξεκίνησε την εισήγησή της η υπεύθυνη Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σάμο, Ελένη Κονιδάρη. «Όσο περισσότερο ένας άνθρωπος ζει στον καταυλισμό, τόσο περισσότερο εμπεδώνει και εσωτερικεύει ότι η ύπαρξη, η ιστορία, το σώμα, η φωνή του δεν έχουν αξία. Το camp είναι ένα κακοποιητικό περιβάλλον που διαλύει τους ανθρώπους από μέσα. Ακούγεται εύκολο τσιτάτο, κι όμως είναι μια παραδοχή που εμπεδώνεται με τα χρόνια στα νησιά ως κανονικότητα, τόσο που γίνεται διάφανη, αόρατη. Αν το camp στο Βαθύ τα τελευταία 5 χρόνια μάς άφησε μια κληρονομιά κι ένα μάθημα να κουβαλάμε μαζί μας, είναι πως η ντροπή συνηθίζεται πολύ γρήγορα».
Παίρνοντας τον λόγο στη συνέχεια ο επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε Σάμο και Αθήνα, Γιώργος Καραγιάννης, τόνισε ότι η νέα έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα καταδεικνύει αυτό ακριβώς το κόστος και τη βλάβη στην υγεία των ανθρώπων. Το κόστος που ξεκάθαρα προκαλείται από τις πολιτικές και την αποτυχία τους να εγγυηθούν έστω τα στοιχειώδη δικαιώματα προστασίας.
«Οι ιστορίες που ακούμε μαρτυρούν ότι μπορούμε και πρέπει να απαιτήσουμε από την Ευρώπη να συνειδητοποιήσει τα δεινά που προκαλεί και να υιοθετήσει- έστω και τώρα- μια προσέγγιση ανθρωπιστικής διαχείρισης, διασφάλισης ανθρωπίνων συνθηκών στα ΚΥΤ ενσωμάτωσης, εγγύησης θεμελιωδών δικαιωμάτων. Θεραπείας όσων έχουν ανάγκη, φροντίδας και προστασίας για τις ευπαθείς ομάδες, έρευνας και εν τέλει καταδίκης πρακτικών, όπως οι επαναπροωθήσεις» τόνισε.
«Πώς μπορεί η δημιουργία τεράστιων αποθηκών ψυχών να παρουσιάζεται σαν βελτίωση; Το μοντέλο αυτό έχει δοκιμαστεί και το μόνο που έχει επιφέρει είναι ανθρώπινες απώλειες και ανυπέρβλητο πόνο. Γι’ αυτό και ζητάμε πλήρη αλλαγή πλεύσης. Να επενδύσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ και η Ελλάδα επιτέλους στην υγεία, την προστασία και στη διατήρηση των δικαιωμάτων. Να σταματήσουν να θέτουν ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο στη θαλάσσια και στα χερσαία σύνορά μας. Να σταματήσουν να τροφοδοτούν την ξενοφοβία και την περαιτέρω συρρίκνωση του ανθρωπιστικού χώρου.
» Αντί των επιστροφών να ενισχύσουν τις ασφαλείς διόδους μετανάστευσης. Να επενδύσουν στη μετεγκατάσταση, να δημιουργήσουν περισσότερες διόδους για σπουδές και εργασία. Να θεμελιώσουν αντί της κρίσης στα ελληνικά νησιά, αξιοπρεπή υποδοχή με μία μόνο χρήση: την παροχή επείγουσας φροντίδας και μετεγκατάστασης σε ασφαλές πλαίσιο στην ενδοχώρα και μετεγκατάστασης σε άλλες χώρες της ΕΕ» υπογράμμισε στην εισήγησή της η υπεύθυνη Συνηγορίας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε Λέσβο και Αθήνα, Λίζα Παπαδημητρίου.
«Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα νησιά αντικατοπτρίζει μια ανθρωπιστική κρίση που θα μπορούσαμε να είχαμε προβλέψει και αποτρέψει, και που τώρα χρειάζεται να αναστρέψουμε. Οι νέες Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές που σχεδιάζονται στα πρότυπα της Μόριας είναι απόδειξη εμμονικής προσήλωσης στα ίδια λάθη. Το άδικο και το λάθος θεμελιώνεται και εμείς σας ζητούμε να το αναγνωρίσετε και να το σταματήσετε. Οι μεγαλύτερες δομές θα επιφέρουν απλά μεγαλύτερη δυστυχία. Η κανονικοποίηση της βίας, η αναπαραγωγή της προσέγγισης των hotspots και η ενίσχυση των καταστροφικών πολιτικών περιορισμού βλάπτουν την υγεία των ανθρώπων και καταπατούν τα δικαιώματά τους.
» Η αυξημένη επιτήρηση των αιτούντων άσυλο, ο περαιτέρω αποκλεισμός τους από τις υπηρεσίες και την υπόλοιπη κοινωνία όπως εμφανώς σχεδιάζεται είναι ταπεινωτικός, προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και παρουσιάζει ως εγκληματίες ανθρώπους που προσπαθούν απλώς να ζήσουν και να ασκήσουν το δικαίωμά τους στη διεθνή προστασία. Αναρωτιόμαστε γιατί καταβάλλεται τόσο μεγάλη προσπάθεια για την απομόνωση των ανθρώπων και ούτε η μισή για την προστασία και την ένταξή τους;» κατέληξε η Γενική Διευθύντρια του Ελληνικού Τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Χριστίνα Ψαρρά.
Αναλυτικά η επιστολή των ΓχΣ προς τον Κ. Μητσοτάκη
Στα τέλη Μαΐου εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εκτοπίστηκαν από την πόλη Γκόμα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό έπειτα από την έκρηξη του ηφαιστείου Νιραγκόνγκο, σε μια χώρα που πλήττεται από συνεχείς επιδημίες και δεκάδες ένοπλες συγκρούσεις.
Στο Αφγανιστάν όπου βρισκόμαστε από το 1980, συνεχίζουμε να παρατηρούμε τα υψηλότερα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας στον κόσμο, στην Υεμένη που φλέγεται από τις βάναυσες συγκρούσεις θεραπεύουμε υποσιτισμένα παιδιά στην πόλη Αμπς, στη Συρία δίνεται ένας διαρκής αγώνας επιβίωσης ενώ στο Καμερούν και τη Νιγηρία οι εκτοπισμένοι αυξάνονται συνεχώς και ο άμαχος πληθυσμός αναζητά καταφύγιο σε γειτονικές χώρες.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βρισκόμαστε σε 72 χώρες παρέχοντας ανθρωπιστική βοήθεια με μοναδικό γνώμονα τις ιατρικές ανάγκες και σας διαβεβαιώνω υπάρχουν αμέτρητες αθέατες κρίσεις σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Βρισκόμαστε και στην Ελλάδα προσπαθώντας με κάθε τρόπο να απαλύνουμε τις συνέπειες μιας απολύτως αποτρέψιμης ανθρωπιστικής κρίσης. Εδώ και πέντε χρόνια θέτουμε σταθερά υπό αμφισβήτηση την πολιτική του περιορισμού και την αποτυχημένη προσέγγιση αποτροπής μέσω του εγκλωβισμού ανθρώπινων ψυχών που αναζητούν διεθνή προστασία στα νησιά του Αιγαίου.
Το διάστημα 2019-2020, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στη Χίο, τη Λέσβο και τη Σάμο παρείχαμε υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε 1.369 ασθενείς, από τους οποίους το ένα τρίτο (465) ήταν παιδιά και το 5% ήταν κάτω των πέντε ετών. Το μικρότερο ήταν μόλις ενός έτους. Πάνω από το 40% των ασθενών είναι γυναίκες. Τα κύρια συμπτώματα ήταν διαταραχές ύπνου και εφιάλτες (18%), γενικευμένος φόβος (11%), παλινδρόμηση σε προγενέστερο στάδιο ανάπτυξης και γενική νοητική δυσλειτουργία (11%), αίσθημα αδυναμίας και αποστασιοποίηση (12%) και ψυχοσωματικά προβλήματα, όπως πονοκέφαλοι, στομαχικό άλγος και ζάλη (5%).
Ο μικρότερος ασθενής μας ήταν ενός έτους, ενώ παιδί μόλις έξι ετών εκδήλωνε αυτοκτονικές τάσεις. Έξι ετών με αυτοκτονικό ιδεασμό!
Σε διάστημα δύο ετών, πραγματοποιήσαμε περισσότερες από 42.000 παιδιατρικές συνεδρίες, ανταποκριθήκαμε σε δεκάδες πυρκαγιές στους καταυλισμούς στα νησιά ενώ στο ΚΥΤ στο Βαθύ της Σάμου έχουμε παράσχει πάνω από 43 εκατομμύρια λίτρα πόσιμου νερού.
Οι ασθενείς μας προέρχονταν στη πλειοψηφία τους από το Αφγανιστάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Καμερούν και τη Συρία και τo 35% του συνόλου των ασθενών διαγνώστηκε με διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD). Η δεύτερη συχνότερη διάγνωση ήταν η μέτρια έως σοβαρή κατάθλιψη (17%), ακολουθούμενη από την οξεία ψύχωση (12%) και το άγχος (3%).
Περισσότεροι από 20 άνδρες, γυναίκες και παιδιά μεταξύ αυτών και ένα βρέφος έξι μηνών έχασαν την ζωή τους στα ελληνικά hotspots.
Η κατάσταση αντικατοπτρίζει μια ανθρωπιστική κρίση που θα μπορούσαμε να είχαμε προβλέψει και αποτρέψει, και που τώρα χρειάζεται να αναστρέψουμε.
Το 2015, βρέθηκα η ίδια στη Λέσβο και κράτησα στα χέρια μου παιδιά βρεγμένα και φοβισμένα. Είδα νεκρούς αλλά και ανθρώπους να πιστεύουν πως είναι πλέον ασφαλείς, ηλικιωμένους να ευγνωμονούν για τη βοήθεια και την τοπική κοινωνία να μετουσιώνει τη λέξη αλληλεγγύη σε πράξεις. Τότε όλοι μας πιστεύαμε πως η κατάσταση δεν μπορεί να χειροτερέψει. Κάναμε λάθος.
Οι νέες Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές (ΚΕΔ) που σχεδιάζονται στα πρότυπα της Μόριας είναι απόδειξη εμμονικής προσήλωσης στα ίδια λάθη.
Η κανονικοποίηση της βίας, η αναπαραγωγή της προσέγγισης των hotspots και η ενίσχυση των καταστροφικών πολιτικών περιορισμού βλάπτουν την υγεία των ανθρώπων, επηρεάζουν την συμβίωση στις τοπικές κοινότητες και τα οικοσυστήματα και καταπατούν δικαιώματα και ανθρώπινες ζωές. Τίποτα λιγότερο.
Οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο ψυχολογικές. Mε βάση τα όσα έχουμε δει, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι οποιαδήποτε ζώνη μέσα στις ΚΕΔ μπορεί να είναι πραγματικά ασφαλής και να εκλείψουν τα περιστατικά βίας και παρενοχλήσεων.
Η εμπειρία πέντε χρόνων έχει δείξει ότι οι διαδικασίες κατά την άφιξη είναι αδιαφανείς και αυθαίρετες. Η βιαστική αξιολόγηση που απειλεί το δικαίωμα στο άσυλο παραμένει.
Η αυξημένη επιτήρηση των αιτούντων άσυλο, ο περαιτέρω αποκλεισμός τους από τις υπηρεσίες και την υπόλοιπη κοινωνία όπως εμφανώς σχεδιάζεται είναι ταπεινωτικός και παρουσιάζει ως εγκληματίες ανθρώπους που προσπαθούν απλώς να ζήσουν.
Αναρωτιόμαστε γιατί καταβάλλεται τόσο μεγάλη προσπάθεια για την απομόνωση των ανθρώπων και ούτε τα ελάχιστα για την προστασία και την ένταξή τους.
Το άδικο και το λάθος θεμελιώνεται και εμείς σας ζητούμε να το αναγνωρίσετε και να το σταματήσετε. Οι μεγαλύτερες δομές θα επιφέρουν απλά μεγαλύτερη δυστυχία.
Όσο οι άνθρωποι απειλούνται από φυσικές καταστροφές και συγκρούσεις τόσο θα αναζητούν ασφαλές καταφύγιο.
Κύριε Πρωθυπουργέ, σας απευθύνω αυτή την επιστολή με την έκκληση να δώσετε τέλος σε αυτή την κατάσταση και να επιλέξετε μια προσέγγιση με βάση τον ανθρωπισμό και την κοινή λογική. Μια τέτοια κίνηση δεν αποτελεί ιδεολογική τοποθέτηση αλλά κατανόηση της πραγματικότητας.
Με εκτίμηση,
Χριστίνα Ψαρρά, Γενική Διευθύντρια, Γιατροί Χωρίς Σύνορα – Ελληνικό Τμήμα
