Σε μια κίνηση που αναβαθμίζει θεσμικά και επιχειρησιακά την προληπτική δασοπροστασία στα Δωδεκάνησα, η Γενική Γραμματεία Δασών προχώρησε στη θεώρηση και έγκριση της μελέτης «Κατάρτισης Σχεδίων Αντιπυρικής Προστασίας στην περιοχή ευθύνης Δ/νσης Δασών Δωδ/σου», έργο που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» (Next Generation EU).
Η απόφαση φέρει ΑΔΑ ΨΟΥ94653Π8-ΧΔ1, αφορά πρωτίστως τη Ρόδο και την Κω, και συνδυάζει ανάλυση κινδύνου, ιεράρχηση παρεμβάσεων και σαφές πλαίσιο κατασκευών και διαχειριστικών χειρισμών με ενδεικτικό προϋπολογισμό 12.263.148,89 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%.
Το διοικητικό πλαίσιο και η διαδικασία έγκρισης
Η απόφαση εκδόθηκε από την Επιθεώρηση Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Αιγαίου της Γενικής Γραμματείας Δασών, με έδρα τον Πειραιά, και εδράζεται σε ευρύ πλέγμα νομοθεσίας: από τον ν. 4727/2020 περί ψηφιακής διακυβέρνησης έως τον ν. 4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις, καθώς και τις επικαιροποιημένες τεχνικές προδιαγραφές σύνταξης σχεδίων αντιπυρικής προστασίας (αποφάσεις 2020 και 2023). Η υπηρεσία έλαβε υπόψη την οριστική μελέτη, τις παρατηρήσεις της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου, σχετική εγκύκλιο του ΥΠΕΝ για άμεση έγκριση, και έγγραφο περί αρμοδιότητας, καταλήγοντας στην τελική θεώρηση–έγκριση. Η πράξη υπογράφεται «Με εντολή Γ.Γ. Δασών» και «με εντολή της Γεν. Δ/ντριας ΕΕΔΠ Αιγαίου».
Πεδίο εφαρμογής: Ρόδος και Κως σε συνολική έκταση 1,868 εκατ. στρεμμάτων
Η μελέτη καλύπτει την Περιφερειακή Ενότητα Ρόδου (Δήμοι Ρόδου, Μεγίστης, Σύμης, Τήλου, Χάλκης) και τη νήσο Κω, με συνολική έκταση 1.868.352,963 στρέμματα. Το πρώτο σκέλος εκτείνεται στην εκτίμηση απειλής (βλάστηση, ανάγλυφο, ιστορικό πυρκαγιών, δίκτυα, κρίσιμες υποδομές, απειλούμενες αξίες) και παράγει θεματικούς χάρτες πιθανότητας εκδήλωσης, έντασης μετώπου, απειλούμενων αξιών και συνολικής απειλής. Το δεύτερο σκέλος καταλήγει σε προτεινόμενα μέτρα πρόληψης και περιορισμού εξάπλωσης, με κοστολόγηση και χρονοπρογραμματισμό.
Χρηματοδότηση και ανάδοχοι: η τεχνική ραχοκοκαλιά του σχεδίου
Το έργο εντάσσεται στο ΣΠ-07 «Κατάρτιση Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας…», Υποέργο 1 «Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης – Σχέδιο Προστασίας Δασών», χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ – Next Generation EU στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0». Η μελέτη εκπονήθηκε από ένωση εταιρειών με διακριτικούς τίτλους «ΥΛΩΡΙΚΗ Ε.Ε.», «ΟΙΚΟΔΑΣΟΣ Ε.Π.Ε.» και «ΣΥΣΤΑΔΑ Ε.Ε.», ενώ ο προϋπολογισμός έχει χαρακτήρα ενδεικτικό: κατά τις μελέτες εφαρμογής θα επικαιροποιείται ανά κατηγορία εργασιών.
Η φιλοσοφία της πρόληψης: από την ενημέρωση έως τις στοχευμένες παρεμβάσεις
Το σχέδιο διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες προληπτικής δράσης. Η πρώτη αφορά την ευαισθητοποίηση του κοινού με καμπάνιες σε ΜΜΕ, σήμανση στις εισόδους–εξόδους οικισμών, ενημέρωση σχολείων και κατοίκων, ενεργοποίηση εθελοντικών ομάδων και εφαρμογή της πρόσφατης πυροσβεστικής διάταξης 20/2024 για προληπτικά μέτρα σε ακάλυπτους χώρους εντός και πέριξ οικισμών. Η δεύτερη ενότητα εστιάζει σε δασοκομικούς–διαχειριστικούς χειρισμούς ώστε να μειωθεί τόσο ο κίνδυνος έναρξης όσο και η ταχύτητα διάδοσης της φωτιάς, με καθαρισμούς υπορόφου, αραιώσεις, κλαδεύσεις και δημιουργία «στεγασμένων» αντιπυρικών ζωνών σε περιοχές μίξης δασών–οικισμών και υψηλής πίεσης από την ανθρώπινη δραστηριοποίηση. Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει τεχνικά έργα υδατοπαροχής, δασικό οδικό δίκτυο, πυροφυλάκια και χώρους ασφαλούς συγκέντρωσης δυνάμεων.
Κοστολόγηση ανά στρέμμα και ποσότητες εργασιών
Η διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών εκτιμάται στους 20 μήνες, με ενδεικτικές τιμές: 420 ευρώ/στρέμμα για στεγασμένες αντιπυρικές ζώνες (παρόδιες και λοιπές), 360 ευρώ/στρέμμα για δασοκομικούς χειρισμούς και 100 ευρώ/στρέμμα για συντήρηση ψιλών αντιπυρικών ζωνών. Στη Ρόδο προβλέπονται 14.510,20 στρέμματα παρόδιων στεγασμένων ζωνών, 1.225,09 λοιπών, 254,56 στρεμμάτων δασοκομικών χειρισμών και 115,06 στρεμμάτων συντήρησης ψιλών ζωνών. Στην Κω περιλαμβάνονται 1.209,49 στρέμματα παρόδιων στεγασμένων ζωνών, 467,55 λοιπών και 533,85 στρέμματα δασοκομικών χειρισμών.
Υδατοπαροχές και κρίσιμες δεξαμενές
Στο σκέλος της υδροληψίας, ο σχεδιασμός δίνει έμφαση στη χρήση υφιστάμενων λιμνών και λιμνοδεξαμενών για τα εναέρια μέσα και στην εγκατάσταση δεξαμενών ανοιχτού τύπου όπου απαιτείται, ιδίως σε υψηλά υψόμετρα. Για τα πυροσβεστικά οχήματα, καταγράφονται 73 υφιστάμενες δεξαμενές κλειστού τύπου και προτείνονται 11 νέες θέσεις, ενώ στα σημεία υδροληψίας (πυροσβεστικοί κρουνοί) προστίθενται 33 προτεινόμενα, πέραν ενός υφιστάμενου, σε θέσεις κοντά σε κρίσιμες ζώνες και εντός δικτύων ύδρευσης οικισμών.
Πυροφυλάκια, UAV και αισθητήρες: η «αισθητήρια» ικανότητα του σχεδίου
Η επιτήρηση ενισχύεται με μόνιμα και προσωρινά πυροφυλάκια σε βέλτιστες θέσεις ορατότητας, με τρία νέα μόνιμα και δεκαπέντε προσωρινά να προτείνονται επιπλέον των δεκατεσσάρων ήδη καταγεγραμμένων (άγνωστης κατάστασης). Παράλληλα προβλέπονται κινητές περιπολίες, μέσα ΣμηΕΑ (UAV) για εντοπισμό θερμών εστιών σε πραγματικό χρόνο, καθώς και ολοκληρωμένο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης με θερμικές και οπτικές κάμερες, σταθερής ή φορητής διάταξης. Καταγεγραμμένα είναι και 26 «κινητού τύπου» πυροφυλάκια μέσω οχημάτων.
Δασικό οδικό δίκτυο: βελτίωση βατότητας και νέες διανοίξεις
Αναγκαίο συμπλήρωμα της πρόληψης αποτελεί η πρόσβαση. Στη Ρόδο προτείνεται βελτίωση 113,807 χλμ. δασικού οδικού δικτύου και διάνοιξη 5,546 χλμ., ενώ στην Κω βελτίωση 21,760 χλμ. και διάνοιξη 7,625 χλμ. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει ισοπέδωση καταστρώματος, καθαρισμό τάφρων, τοπικές διαπλατύνσεις έως 7 μέτρα και δημιουργία χώρων αναστροφής ανά περίπου δύο χιλιόμετρα, ώστε να διασφαλίζεται η γρήγορη κίνηση βαρέων πυροσβεστικών οχημάτων.
Ιεράρχηση και χρονικός ορίζοντας υλοποίησης
Ο συνολικός ορίζοντας υλοποίησης κατανέμεται σε τρία έτη. Στο πρώτο έτος συγκεντρώνεται το κύριο σώμα των δράσεων πλην μέρους των παρόδιων ζωνών και των παρεμβάσεων στο οδικό δίκτυο, που μετακυλίονται στη δεύτερη και τρίτη χρονιά. Το τρίτο έτος συγκεντρώνει τις υπολειπόμενες παρόδιες ζώνες, τις βελτιώσεις οδών και το σύνολο των νέων διανοιγμένων δασικών δρόμων. Η κοστολόγηση στηρίζεται στον Κανονισμό Περιγραφικών Τιμολογίων Δημοσίων Έργων (ΥΑ ΔΝΣγ/οικ.35577/2017), σε αποφάσεις τιμών υλοτομικών εργασιών και σε αναλυτικά τιμολόγια, λαμβάνοντας υπόψη και τρέχουσες τιμές αγοράς.
Περιβαλλοντικές πρόνοιες και επιβλέπουσα αρχή
Κρίσιμη παράμετρος αποτελεί η ρητή πρόβλεψη ότι εργασίες σε ή πλησίον του δικτύου Natura 2000, ιδίως καθαρισμοί βλάστησης, θα εξεταστούν στις μελέτες εφαρμογής με τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Όλες οι εργασίες θα εκτελούνται υπό την επίβλεψη της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου, που αποτελεί και τον κεντρικό επιχειρησιακό βραχίονα για την υλοποίηση του σχεδίου.
Σημεία αυξημένου ενδιαφέροντος: δασικές ενότητες για διαχειριστικές μελέτες
Η μελέτη εισηγείται, όπου υπάρχουν συμπαγή δάση, την εκπόνηση διαχειριστικών μελετών για περαιτέρω θωράκιση. Ενδεικτικά αναφέρονται στη Ρόδο το Δημόσιο Δάσος Έμπωνα, τα Δημόσια Δάση Σιάννων–Μονολίθου, Κρητηνίας–Αγίου Ισιδώρου, τα πευκοδάση στην Κοιλάδα των Πεταλούδων και στα Λάερμα, καθώς και τα πευκοδάση–κυπαρισσοδάση της Σύμης. Στην Κω επισημαίνονται οι αναδασώσεις κωνοφόρων στο ανατολικό τμήμα και το δάσος κωνοφόρων άνωθεν Αγίου Δημητρίου, Ασφενδιού και Ζίας.
Με θεσμική καθαρότητα, κοστολόγηση, χρονοδιάγραμμα και περιβαλλοντικές δικλείδες, το εγκεκριμένο σχέδιο αντιπυρικής προστασίας για Ρόδο και Κω αποτελεί συνεκτική απάντηση στον σύνθετο κίνδυνο των δασικών πυρκαγιών. Η πρόκληση περνά πλέον στην εφαρμογή: γρήγορες συμβασιοποιήσεις, στοχευμένες εργολαβίες, συνεχή επιτήρηση και ενεργός συμμετοχή πολιτών και φορέων, ώστε το αποτύπωμα των 12,26 εκατ. ευρώ να μεταφραστεί σε μετρήσιμη μείωση κινδύνου την τριετία που ακολουθεί.
Πηγή:www.dimokratiki.gr
