Έρχονται στην Ελλάδα, αλλά πλέον, ολοένα και περισσότεροι, ολοένα και συχνότερα τρώνε και πίνουν όχι έξω, σε ένα εστιατόριο, ένα καφέ ή ένα μπαρ, αλλά εντός του καταλύματος, ειδικά μάλιστα εάν πρόκειται για κατάλυμα τύπου Airbnb ή και το… παραδοσιακό «room to let». Πρόκειται για τη νέα μορφή εξοικονόμησης δαπανών από ξένους –και Ελληνες φυσικά– τουρίστες, η οποία έχει αντικαταστήσει την πρακτική, για την οποία ουκ ολίγες φορές μιλούσαμε απαξιωτικά, της παραγγελίας από την ταβέρνα μόνο μιας χωριάτικης σαλάτας και πιθανόν και καμιάς μερίδας πατάτες. Το πληθωριστικό κύμα που έπληξε όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την παγκόσμια οικονομία, καθώς και οι μεγάλες ανατιμήσεις που καταγράφονται την τελευταία διετία στην εστίαση, οι οποίες γίνονται ιδιαιτέρως αντιληπτές από όσους επισκέπτονται συχνά τη χώρα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα καταλύματα Airbnb είναι συχνά εξοπλισμένα με συσκευές και σκεύη μαγειρικής, οδηγούν στο παραπάνω φαινόμενο.
Τουρισμός: Ερχονται περισσότεροι, αλλά με μικρότερα πορτοφόλια
«Παρατηρείται μετατόπιση της κατανάλωσης από το κανάλι της εστίασης στο σπίτι. Ακόμη και στα Airbnb αγοράζουν καφέ από το σούπερ μάρκετ και τον φτιάχνουν μόνοι τους αντί να τον πιουν έξω», σημείωνε πριν από λίγες ημέρες στο περιθώριο συνέντευξης Τύπου ο κ. Νίκος Εμμανουηλίδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Nestle Ελλάς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς Circana (πρώην IRI), τα οποία παρουσιάζει σήμερα η «Κ», στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2024 οι πωλήσεις σε όγκο του καφέ εσπρέσο και του στιγμιαίου αυξήθηκαν αντιστοίχως κατά 6,6% και 6,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2023. Πέρα από τις ανατιμήσεις που έγιναν και αύξησαν την τιμή του καφέ τόσο στο ράφι όσο και στη λεγόμενη «κρύα αγορά» (κανάλι εστίασης), στη δεύτερη περίπτωση υπήρξε επιπλέον επιβάρυνση από την απόφαση της κυβέρνησης να επαναφέρει –σε μόνιμη βάση– τον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ (24%) στον σερβιριζόμενο καφέ. Ας σημειωθεί ότι στην περίπτωση του καφέ εσπρέσο παρατηρείται αύξηση του όγκου πωλήσεων κάψουλας ιδιωτικής ετικέτας 53,7% σε σύγκριση με πέρυσι. «Ακόμη και εάν η παραπάνω μεταβολή στις πωλήσεις δεν οφείλεται μόνο στην αλλαγή καταναλωτικής συμπεριφοράς των ξένων τουριστών, αλλά και των μόνιμων κατοίκων της χώρας, σίγουρα έχει επηρεαστεί σημαντικά από αυτή», επισημαίνουν στην «Κ» αναλυτές της αγοράς. Επιπλέον, ολοένα και διευρύνεται η παρουσία στα σούπερ μάρκετ –κυρίως ηλεκτρονικά– έτοιμων προς κατανάλωση ροφημάτων καφέ, ακριβώς λόγω της μεγάλης ζήτησης που υπάρχει από ξένους τουρίστες.
Αντίστοιχες τάσεις καταγράφονται και στις πωλήσεις αλκοολούχων ποτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Circana στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2024, στοιχεία που αφορούν το κανάλι του σούπερ μάρκετ, οι πωλήσεις σε όγκο τεκίλας και βότκας αυξήθηκαν κατά 16,4% και 2,4% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Αν και αποτελούν μικρό ποσοστό των συνολικών πωλήσεων –της τάξης του 5% με 6%– έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι παρατηρείται και στην περίπτωση των αλκοολούχων, προϊόντων όπου υπάρχει στενή σύνδεση του καταναλωτή με το επώνυμο σήμα, πολύ μεγάλη αύξηση των πωλήσεων ποτών ιδιωτικής ετικέτας: 27,5% στο τζιν, 17,2% στην τεκίλα, 14,7% στη βότκα. «Οι ξένοι τουρίστες και ειδικά όσοι προέρχονται από χώρες της Βόρειας Ευρώπης έχουν συνηθίσει να καταναλώνουν αλκοόλ εντός του σπιτιού και όχι έξω. Οπότε το να ακολουθούν αυτή την τάση και στις διακοπές τους δεν είναι κάτι ξένο προς αυτούς», τονίζει στην «Κ» στέλεχος του κλάδου αλκοολούχων.
Αυξάνεται η κατανάλωση εντός του καταλύματος και μειώνεται εκτός – Ξένοι και Ελληνες γεμίζουν τα σούπερ μάρκετ στις τουριστικές περιοχές.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ επενδύουν ολοένα και περισσότερο στην ενίσχυση του δικτύου τους στα νησιά, ποντάροντας ακριβώς σε αυτή την αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών των τουριστών. Το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της NielsenIQ, οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ στα νησιά και την Κρήτη σημείωσαν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη από όλες τις περιοχές, 14% και 12,9% αντιστοίχως, με τη συμβολή τους στον συνολικό τζίρο να ανέρχεται σε 8,4% και 6,8% αντιστοίχως.
Οι tax free αγορές
Είναι όμως μόνο οι μεσαίας και χαμηλής εισοδηματικής τάξης τουρίστες που άλλαξαν καταναλωτική συμπεριφορά φέτος; Μάλλον όχι, καθώς τα στοιχεία για τις tax free αγορές δείχνουν ότι και οι πιο «πλούσιοι» επισκέπτες της χώρας αποφάσισαν φέτος να είναι πιο φειδωλοί στις αγορές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας – παρόχου επιστροφής φόρου Global Blue, στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2024 αν και αυξήθηκαν οι συναλλαγές κατά 35% και η συνολική αξία των αγορών tax free κατά 28% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, η μέση δαπάνη υποχώρησε κατά 5%. Η μεγαλύτερη μείωση της μέσης δαπάνης τόσο στο οκτάμηνο όσο και τον Αύγουστο καταγράφηκε στη Μύκονο, φτάνοντας το 14% και 15% αντιστοίχως. Μάλιστα τον Αύγουστο, η συνολική αξία των αγορών tax free παρέμεινε στάσιμη, στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, με την εικόνα να είναι ίδια σε συγκρίσιμο αριθμό καταστημάτων. Μείωση της μέσης δαπάνης καταγράφηκε τον Αύγουστο και στη Σαντορίνη (8%), όπως και στη Θεσσαλονίκη (4%). Αντιθέτως αυξήθηκε η δαπάνη στην Αττική κατά 10% και στην Κρήτη κατά 74%. Οι τουρίστες από τις ΗΠΑ, οι οποίοι είναι αυτοί που πραγματοποιούν τις μεγαλύτερες σε συνολική αξία αγορές tax free, ξόδεψαν λιγότερα σε επίπεδο μέσης δαπάνης κατά 7% στο οκτάμηνο.
Πηγή: kathimerini.gr
