Καθώς το 2025 οδεύει στο τέλος του, το Μεταφορικό Ισοδύναμο έχει εισέλθει σε μια περίοδο όπου οι καθυστερήσεις υπερβαίνουν πλέον τα όρια μιας τυπικής γραφειοκρατικής δυσλειτουργίας και διαμορφώνουν σταθερό περιβάλλον αβεβαιότητας για τις νησιωτικές οικονομίες.
Το μέτρο, που θεσπίστηκε το 2018 με στόχο να περιορίσει την επιβάρυνση από το αυξημένο κόστος μεταφορών και να στηρίξει τις επιχειρήσεις σε όλα τα νησιά, έχει πλέον απομακρυνθεί αισθητά από τον αρχικό του σκοπό. Η συσσώρευση εκκρεμοτήτων δημιουργεί πίεση σε επαγγελματίες που λειτουργούν με μικρά περιθώρια ρευστότητας, ενώ οι κάτοικοι που χρησιμοποιούν συχνά τις ακτοπλοϊκές και αεροπορικές μετακινήσεις περιμένουν πληρωμές που δεν έχουν ολοκληρωθεί.
Το αποτέλεσμα είναι ένα μέτρο που εφαρμόζεται τμηματικά, χωρίς σταθερό ρυθμό, με συνεχείς αναμονές και μια αίσθηση διοικητικής αδράνειας που επιτείνεται όσο πλησιάζει το 2026.
Για τις επιχειρήσεις, το βάρος είναι εντονότερο. Οι εκκρεμότητες αφορούν ακόμη στο β’ εξάμηνο του 2022, με μόλις το 40% των οφειλομένων να έχει καταβληθεί μέχρι το τέλος του 2025. Πρόκειται για καθυστέρηση που φτάνει πλέον τις τρισήμισι χρονιές, σε μια περίοδο όπου το λειτουργικό κόστος έχει αυξηθεί και οι τοπικές αγορές αναζητούν σταθερότητα για να σχεδιάσουν τις επόμενες κινήσεις τους.
Από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι εγκρίθηκαν 9,88 εκατ. ευρώ για 1.788 επιχειρήσεις ως τρίτη δόση της Β΄ Φάσης του 2022, ποσό που ωστόσο καλύπτει μόνο ένα μέρος των συνολικών απαιτήσεων. Η πλατφόρμα για την υποβολή δικαιολογητικών των ετών 2023, 2024 και 2025 δεν έχει ακόμη ανοίξει, γεγονός που δεν επιτρέπει σε όσους έχουν πραγματοποιήσει δαπάνες να τις καταχωρήσουν και να γνωρίζουν πότε θα προχωρήσει ο επόμενος κύκλος πληρωμών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου Γιάννης Πάππου περιγράφει ένα περιβάλλον όπου η επιχειρηματική δραστηριότητα δοκιμάζεται. Τονίζει ότι οι επιχειρήσεις έχουν σοβαρές ανάγκες και χρειάζονται ουσιαστική υποστήριξη σε ένα απαιτητικό περιβάλλον που διαμορφώνουν οι συνεχείς ανατιμήσεις, οι αυξημένες μεταφορές και η ανάγκη για προγραμματισμό. Μεταφέρει την αγανάκτηση επαγγελματιών από όλα τα νησιά, οι οποίοι προσπαθούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους ενώ περιμένουν επί χρόνια ενισχύσεις που έχουν θεσπιστεί για να εξισορροπούν το πρόσθετο κόστος της νησιωτικότητας. Ο ίδιος χαρακτηρίζει το μέτρο «μέτρο-φάντασμα», εξηγώντας ότι οι καθυστερήσεις έχουν αποδυναμώσει τον σκοπό του και το έχουν μετατρέψει σε μια διαδικασία χωρίς προβλεψιμότητα.
Επισημαίνει ότι οι επιχειρήσεις δεν έχουν ανάγκη από μέτρα που υπάρχουν μόνο τυπικά, αλλά από μέτρα που λειτουργούν και στηρίζουν ουσιαστικά την οικονομική τους δραστηριότητα. Υπογραμμίζει μάλιστα την ανάγκη για ένταξη της Ρόδου στους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ όπως τα άλλα νησιά της Δωδεκανήσου, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «φόρο 24% δεν το αντέχει όχι μόνο η Ρόδος αλλά ούτε η Αθήνα», θέτοντας το ζήτημα ως κρίσιμο για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και τη συνοχή των νησιωτικών οικονομιών.
Στο σκέλος των ιδιωτών επιβατών, η εικόνα είναι εξίσου αργή. Στοιχεία του Υπουργείου δείχνουν ότι οι πληρωμές για ακτοπλοϊκά και αεροπορικά εισιτήρια προχωρούν σταδιακά, με στόχο τη μείωση του πραγματικού κόστους μετακίνησης και τη στήριξη της εδαφικής συνοχής, όμως παραμένουν ανοιχτές εκκρεμότητες από το 2024 και το 2025.
Οι κάτοικοι νησιών που χρησιμοποιούν συχνά τις μεταφορές για εργασία, σπουδές ή πρόσβαση σε υπηρεσίες περιμένουν επιστροφές που δεν έχουν ολοκληρωθεί, με αποτέλεσμα η αξία του μέτρου να αποδυναμώνεται και σε αυτό το τμήμα του. Η καθυστέρηση στην καταβολή των επιστροφών μειώνει και την πραγματική τους σημασία, αφού το κόστος των μετακινήσεων έχει μεταβληθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
Το Μεταφορικό Ισοδύναμο είχε λειτουργήσει ομαλά στα πρώτα χρόνια εφαρμογής του. Το 2018 και το 2019 θεωρήθηκαν περίοδοι κατά τις οποίες το μέτρο απέδωσε, με σταθερές και ορατές ενισχύσεις σε επιχειρήσεις και κατοίκους. Από το 2020 όμως και στη συνέχεια, η διαδικασία άρχισε να παρουσιάζει καθυστερήσεις που σταδιακά διογκώθηκαν. Το αποτέλεσμα είναι ένα μέτρο που χάνει την αξιοπιστία του, όχι ως πολιτική σύλληψη, αλλά ως πρακτικό εργαλείο, καθώς η διοικητική του εφαρμογή δεν συμβαδίζει με τις ανάγκες που καλείται να καλύψει. Σήμερα δεν υπάρχει ακόμη επίσημη ενημέρωση για το πότε θα ολοκληρωθούν οι εκκρεμείς πληρωμές σε επιχειρήσεις για τα έτη 2022 και 2023, ούτε για το πότε θα προχωρήσει το σκέλος των καυσίμων, σε μια περίοδο όπου το λειτουργικό κόστος έχει αυξηθεί και η ανάγκη για έγκαιρη χρηματοδοτική ροή είναι πιο έντονη.
Η πορεία του μέτρου, από την έναρξη εφαρμογής του έως σήμερα, αναδεικνύει πόσο κρίσιμο είναι να λειτουργεί με συνέπεια μια πολιτική που αφορά άμεσα στη ζωή και στην οικονομία των νησιωτικών περιοχών.
Το Μεταφορικό Ισοδύναμο σχεδιάστηκε για να συμβάλει στην ισοτιμία του κόστους μετακίνησης και της επιχειρηματικής δραστηριότητας, στοιχείο που αποτελεί βασική ευρωπαϊκή αρχή για περιοχές με γεωγραφικούς περιορισμούς. Η σημερινή κατάσταση, με καθυστερήσεις που αγγίζουν πλέον πολλαπλά έτη, διαμορφώνει ένα περιβάλλον όπου επιχειρήσεις και πολίτες δεν μπορούν να γνωρίζουν πότε θα λάβουν τα ποσά που δικαιούνται και πώς θα τα εντάξουν στον προγραμματισμό τους.
Η ανάγκη για σταθερό πλαίσιο λειτουργίας, με σαφή χρονοδιαγράμματα και διαρκή παρακολούθηση, έχει γίνει πλέον κεντρικό ζητούμενο. Χωρίς μια συγκροτημένη επανεκκίνηση, το μέτρο κινδυνεύει να χάσει τον χαρακτήρα για τον οποίο θεσπίστηκε, αφήνοντας τα νησιά χωρίς το εργαλείο που σχεδιάστηκε για να τα στηρίξει.
Πηγή:www.dimokratiki.gr
