Σήμερα είναι η τελευταία μέρα της διαβούλευσης για το Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό (ΕΧΠ-Τ).
Πρόκειται για ένα σχέδιο που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση για τους πολίτες, το οποίο όμως, ενώ ισχυρίζεται ότι προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη, φαίνεται να αγνοεί τα ήδη εμφανή προβλήματα του υπερτουρισμού. Για ένα νησί όπως η Κως, που έχει ήδη υποβαθμιστεί σημαντικά από τη μονοκαλλιέργεια του μαζικού τουρισμού, αυτό το πλαίσιο δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει όλα τα προβλήματα που συζητάμε καθημερινά εδώ και καιρό.
Αντί να επιβάλει μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση πιο ήπιων μορφών τουρισμού, διατηρεί τα υπάρχοντα χαρακτηριστικά που ευνοούν τον υπερτουρισμό και ιδιαίτερα την δόμηση μεγάλων τουριστικών μονάδων, κάτι που θα μπορούσε να έχει μακροπρόθεσμα αρνητικές συνέπειες για το νησί και τους κατοίκους του.
Περιμέναμε να δούμε από τους οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης να συζητάνε όλο αυτό το διάστημα με την τοπική κοινωνία, τους παραγωγικούς φορείς και να καταθέτουν προτάσεις για το καλό του νησιού μας. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής, πέρα από την απόφαση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (βρείτε τη στα σχόλια), δεν έχουμε δει κάτι από τα παραπάνω να συμβαίνει.
Οπότε είπαμε να καταθέσουμε εμείς τις δικές μας προτάσεις στο ΕΧΠ-Τ με τις αλλαγές που θεωρούμε ότι είναι απαραίτητες να γίνουν ώστε το πλαίσιο να μας βάλει όντως σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης. Θα βρείτε τις προτάσεις μας στο τέλος αυτού του κειμένου.
Ελπίζουμε:
Α) Να δούμε στα σχόλια τις δικές σας προτάσεις, παρατηρήσεις ή και ελλείψεις που βρήκατε στο κείμενο μας, πάντα σε σχέση με το ΕΧΠ-Τ.
Β) Να δούμε την άποψη σας για την συνολική πρόταση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (βρείτε την στα σχόλια)
Γ) Να δούμε σύντομα τις παρατηρήσεις που κατέθεσαν οι παραγωγικοί φορείς του νησιού και ιδιαίτερα ο Δήμος και το ΤΕΕ.
Δ) Σε επόμενη κατάθεση προτάσεων να μπορούμε και εμείς να κάνουμε πρώτα μια διαβούλευση όλοι μαζί όσοι ήμαστε σε αυτή τη σελίδα και να έχουμε έτσι μια πιο αντιπροσωπευτική πρόταση για το νησί της Κω.
Ακολουθούν οι προτάσεις του κινήματος πολιτών «Βιώσιμη Κως – Sustainable Kos» στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το ΕΧΠ-Τ:
Σε μικρά κλειστά συστήματα (περιβαλλοντικά, οικονομικά, κοινωνικά) όπως είναι τα ακριτικά νησιά σαν την Κω, κρίνεται ανούσιο να χωρίζονται οι δημοτικές ενότητες σε διαφορετικές κατηγορίες περιοχών. Αν κάτι που δεν επιτρέπεται στη Δ.Ε. Κω (Ελεγχόμενη περιοχή) μπορεί να δημιουργηθεί στη Δ.Ε. Δικαίου (Αναπτυσσόμενη περιοχή) θα έχει τον ίδιο αντίκτυπο σε όλο το νησί, είτε μιλάμε για οικονομικά δεδομένα, είτε για την περιβαλλοντική επιβάρυνση και ιδιαίτερα στο νερό, αφού ο υδροφόρος ορίζοντας είναι κοινός.
Η πρόταση μας είναι η εξής: Σε μικρά νησιά ή άλλες περιοχές με παρόμοια χαρακτηριστικά, όταν υπάρχουν διαφορετικές κατηγοριοποιήσεις ανά δημοτική ενότητα, να ισχύει καθολικά η υψηλότερη από αυτές. Δηλαδή στην περίπτωση της Κω θα πρέπει όλο το νησί να κατηγοριοποιείται ως «Ελεγχόμενη Περιοχή».
Οι “Ελεγχόμενες Περιοχές” δεν προστατεύονται αρκετά. Για την ακρίβεια, το σχέδιο του χωροταξικού μάλλον διαιωνίζει, σε μεγάλο βαθμό, το πρόβλημα του υπερτουρισμού και της μονοκαλλιέργειας του μαζικού all inclusive τουρισμού που έχει τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο σε νησιά όπως η Κως.
Στο σχέδιο απαγορεύεται, μεν, η δόμηση τουριστικών υποδομών εντός σχεδίου, αλλά εκτός σχεδίου επιτρέπεται η ανέγερση νέων ξενοδοχείων (4 και 5 αστέρων), με το ελάχιστο απαιτούμενο εμβαδόν να καθορίζεται στα 16 στρέμματα. Ουσιαστικά δηλαδή απαγορεύει τη δημιουργία μικρών ξενοδοχείων πόλης αλλά δεν έχει κανένα πρόβλημα για τη συνέχιση της δημιουργίας φαραωνικών ξενοδοχειακών μονάδων 4* και 5* αστέρων, τα οποία έχουν εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Ειδικά, αλλά όχι μόνο, στο θέμα της μείωσης υδατικών αποθεμάτων, αν συνεχιστεί η δόμηση μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, η κατάσταση σε νησιά ιδιαίτερα τουριστικά όπως η Κως, θα γίνει δραματική. Οι πολίτες της Κω, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, έχουν φτάσει στα όρια τους.
Το 2009 παραδόθηκε η μελέτη για τη «Εκτίμηση φέρουσας ικανότητας τουριστικής ανάπτυξης στη νήσο Κω», από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η οποία προειδοποιούσε ότι “στην περίπτωση που υπάρξει αύξηση των κλινών από 40% — 50% και αντίστοιχη αύξηση στις αφίξεις… θα υπάρξει υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας τουρισμού”. Τα στοιχεία για την τελευταία δεκαετία στην Κω δείχνουν ότι οι μεν αφίξεις αυξήθηκαν κατά 75% περίπου και οι κλίνες των 4* και 5* αστέρων ξενοδοχείων υπερδιπλασιάστηκαν! Δεν έχει περιθώρια η Κως.
Εμείς προτείνουμε την πλήρη απαγόρευση της δημιουργίας μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων σε όλο το νησί της Κω (ανεξάρτητα από το αν θα υιοθετηθεί η πρώτη πρόταση μας) τουλάχιστον μέχρι να ολοκληρωθούν νέες μελέτες φέρουσας ικανότητας (φυσικοί πόροι, ΑΠΕ, οδικό δίκτυο, νοσοκομείο, λύματα, για όλο το νησί) καθώς και άλλες, απαραίτητες και εξειδικευμένες μελέτες, όπως π.χ. για την επάρκεια και προστασία των υδάτινων αποθεμάτων του νησιού. Αξιοποιώντας τα αποτελέσματά τους, κάθε περιοχή θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να κάνει τον δικό της σχεδιασμό, επιτρέποντας ή απαγορεύοντας τους τύπους τουριστικών επενδύσεων που η ίδια επιθυμεί.
Είναι ανούσιο να προβλέπεται στο σχέδιο του χωροταξικού η εκπόνηση μελετών εκτίμησης τουριστικής φέρουσας ικανότητας ενώ έχουν ήδη προσαρμοστεί τα τοπικά και περιφερειακά σχέδια και πλαίσια στο ΕΧΠ-Τ.
Η πρόταση μας είναι ότι, η σειρά των μέτρων άμεσης προτεραιότητας (Α.2) θα πρέπει να αλλάξει με την εκπόνηση των μελετών φέρουσας ικανότητας να ολοκληρώνεται πρώτη, ώστε να μπορούν οι τοπικές κοινωνίες, αξιοποιώντας τα αποτελέσματά τους να προσαρμόζουν αποτελεσματικά τα τοπικά σχέδια και πλαίσια δράσης σε τομείς που το ΕΧΠ-Τ μπορεί να μην καλύπτει ή να καλύπτει αναποτελεσματικά. Οι τοπικές κοινωνίες δεν μπορούν να αναπτυχθούν με βιώσιμο τρόπο ακολουθώντας ένα “φασόν” σχέδιο που τις βάζει όλες σε ένα κοινό “καζάνι” παρά τα διαφορετικά χαρακτηριστικά και τις ιδιαίτερες ανάγκες τους.
Τέλος, προτείνουμε να δοθεί έμφαση, έως και προτεραιότητα, στις υφιστάμενες μονάδες, με στόχο την αναβάθμισή τους σε ότι αφορά την εξοικονόμηση νερού και ενέργειας, τη διαχείριση των αποβλήτων τους, τις ήπιες παρεμβάσεις για την αποκατάσταση της φθοράς που έχουν επιφέρει στο οικοσύστημα (π.χ. περισσότερο πράσινο, ελαχιστοποίηση της κατάληψης των παραλιών κ.α.), την ευαισθητοποίηση των τουριστών για σχετικά θέματα κοκ.
Σε “Ελεγχόμενες Περιοχές”, όπως πρέπει να είναι όλο το νησί της Κω, δεν πρέπει να προωθείται η αναβάθμιση μόνο σε επίπεδο πολυτέλειας, δηλαδή από χαμηλότερη σε κατηγορία 4* και 5* αστέρων, αφού οι συγκεκριμένες πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες είναι ίσως οι χειρότεροι συντελεστές της τουριστικής βιομηχανίας όσον αφορά την κατασπατάληση φυσικών πόρων, την ενεργειακή κατανάλωση και την παραγωγή αποβλήτων και αέριων του θερμοκηπίου.
