Έντονες διαβουλεύσεις, τέσσερα προσχέδια και δύο διακοπές συνθέτουν το σκηνικό που διαδραματίστηκε στη Σύνοδο Κορυφής που έληξε στις 2 το πρωί με συμφωνία για την στάση της Ε.Ε. απέναντι στην Τουρκία.
Το κείμενο δεν θα περιλαμβάνει την λέξη "κυρώσεις" αλλά θα γίνεται έμμεση αναφορά στην περίπτωση που υπάρξουν νέες μονομερείς ενέργειες από την Τουρκία. "Σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της" τα συγκεκριμένα άρθρα αφορούν κυρώσεις αλλά η επίμαχη λέξη δεν αναφέρεται μετά από την επιμονή του Βερολίνου.
"Είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα πιθανά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας σε περίπτωση ανάγκης", δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αμέσως μετά το τέλος της πρώτης μέρας της συνεδρίασης.
Το τέταρτο ουσιαστικά προσχέδιο που κατατέθηκε από τον Σαρλ Μισέλ και με το οποίο επήλθε συμφωνία καλεί την Άγκυρα "να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου" και σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο "παραμένει πλήρως δεσμευμένο για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού". Επίσης τονίζεται πως "το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, ανάλογα με την περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του του Δεκεμβρίου".
Πως φτάσαμε στην συμφωνία
Αθήνα και Λευκωσία είχαν απορρίψει ήδη τρία προσχέδια, με το τελευταίο να το μπλοκάρουν λίγο πριν τα μεσάνυχτα κατά την διάρκεια του δείπνου καθώς δεν υπήρχε η λέξη "κυρώσεις" αλλά μια γενική αναφορά για "χρήση όλων των μέσων" από την Ε.Ε. στην περίπτωση που η Τουρκία ξαναρχίσει τις προκλήσεις. Ωστόσο στο τρίτο προσχέδιο τονίζονταν η καταδίκη των "27" για τις μονομερείς ενέργειες της Άγκυρας στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Άνγκελα Μέρκελ αρνιόνταν πεισματικά να γίνει αναφορά σε κυρώσεις στο κείμενο των συμπερασμάτων, ο Εμμανουέλ Μακρόν επιχειρούσε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παραδώσει το τρίτο προσχέδιο στους "27" και ετοιμάζονταν για το επόμενο.
Το δείπνο έφτανε προς το τέλος του με τους ηγέτες των κρατών – μελών της Ε.Ε να αποφασίζουν ορισμένες αλλαγές πάνω στο τρίτο προσχέδιο του Σαρλ Μισέλ, αναζητώντας τις διατυπώσεις εκείνες που θα ικανοποιούσαν όλες τις πλευρές. Στις 2 το πρωί (ώρα Ελλάδας) ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δήλωσε πως επήλθε συμφωνία για τον τρόπο αντιμετώπισης της Τουρκίας.
Αδιέξοδο στην πενταμερή
Λίγο πριν την έναρξη του δείπνου των "27" και βλέποντας το αδιέξοδο που πάει να δημιουργηθεί μετά την απόρριψη του πρώτου προσχεδίου από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Νίκο Αναστασιάδη, ο Σαρλ Μισέλ συγκάλεσε πενταμερή σύσκεψη στην οποία μετείχαν η Ελλάδα, η Κύπρος, η Γερμανία, η Γαλλία και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου.
Η ελληνική πλευρά επέμεινε πως πρέπει να υπάρχει αναφορά για κυρώσεις σε περίπτωση που η αποκλιμάκωση από την πλευρά της Τουρκίας αποδειχθεί προσχηματική. Η Άνγκελα Μέρκελ αντιτάχθηκε και πάτησε πάνω στην ανακοίνωση του ΝΑΤΟ θέλοντας να δείξει πως πλέον υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας με το μηχανισμό αποκλιμάκωσης στον οποίο συμφώνησαν οι δύο εμπλεκόμενες χώρες.
Ο Εμμανουέλ Μακρόν επιχείρησε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου προτείνοντας ένα σκληρότερο προσχέδιο εναντίον της Άγκυρας το οποίο θα στήριζε ακόμη περισσότερο Ελλάδα και Κύπρο, ενώ ο Σαρλ Μισέλ ετοίμαζε ήδη το τρίτο κείμενο το οποίο μοίρασε στους ευρωπαίους ηγέτες μπαίνοντας στο δείπνο.
"Nein" της Μέρκελ για κυρώσεις
Ήταν κοινό μυστικό πως η Γερμανίδα Καγκελάριος δεν επιθυμούσε την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Άγκυρας. Υποστήριζε πως μια τέτοια απόφαση από τους "27" θα ήταν αντιπαραγωγική την στιγμή που Ελλάδα και Τουρκία είναι έτοιμες να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου.
Η Άνγκελα Μέρκελ που έχει αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο, δεν ήθελε με κανένα τρόπο υπάρχει στο κείμενο των συμπερασμάτων η επίμαχη λέξη και φαίνεται να το είχε καταστήσει σαφές στον Σαρλ Μισέλ καθώς οι "κυρώσεις" δεν περιλαμβάνονται σε κανένα από τα προσχέδια. Δεν αποκλείεται αυτός να ήταν και ο όρος του Ταγίπ Ερντογάν για την αποκλιμάκωση της έντασης καθώς δεν ήθελε με κανένα τρόπο την επιβολή μέτρων την ώρα που η οικονομία της χώρας του βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού.
Πολύ καρότο, ελάχιστο μαστίγιο
Το πρώτο προσχέδιο που πήρε στα χέρια του ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τον Σαρλ Μισέλ, το απέρριψε χωρίς δεύτερη συζήτηση, από την στιγμή που δεν περιλαμβάνονταν σε κανένα σημείο η λέξη "κυρώσεις", αντιθέτως κυριαρχούσαν τα ευχολόγια και η πλήρης αλληλεγγύη της Ε.Ε. σε Ελλάδα και Κύπρο. "Το κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση της συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό, γιατί δεν ήταν ισορροπημένο" τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, δείχνοντας την δυσαρέσκεια της ελληνικής πλευράς.
Το προσχέδιο αντί να στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την Τουρκία με την ένταση που προκάλεσε στην ανατολική Μεσόγειο, προσπαθούσε να την… νουθετήσει. "Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απέχει από μονομερείς δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, και να αρχίσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου" ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πρωτοκόλληση μετά από 10 μήνες
Ανήμερα της έναρξης της Συνόδου Κορυφής και μετά από 10 μήνες καθυστέρηση πρωτοκολλήθηκε στην Γραμματεία του ΟΗΕ το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η Αθήνα το χαρακτηρίζει ως τυπική και "τεχνική διαδικασία" σημειώνοντας πως η ενέργεια αυτή δεν προσδίδει καμία νομιμότητα ούτε και αναγνώριση της συμφωνίας.
"Η εν λόγω "συμφωνία” είναι παράνομη και άκυρη, συνήφθη με παράτυπο τρόπο και δεν κυρώθηκε, ως όφειλε, από τη λιβυκή Βουλή των Αντιπροσώπων, όπως φάνηκε και από την επιστολή του Προέδρου της τελευταίας προς τον ΓΓ του ΟΗΕ" σημείωναν διπλωματικές πηγές. Παράλληλα τονίζει πως , η "συμφωνία" αυτή συνήφθη κατά παράβαση της Σύμβασης για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. "Ο παράνομος χαρακτήρας της έχει άλλωστε τονιστεί και καταγγελθεί από τη διεθνή κοινότητα" τονίζουν χαρακτηριστικά διπλωματικές πηγές.
ΝΑΤΟ: Έτοιμος ο μηχανισμός αποκλιμάκωσης
Τη σύσταση μηχανισμού αποκλιμάκωσης της έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ανακοίνωσε και επισήμως το ΝΑΤΟ, κατόπιν μιας σειράς τεχνικών διαβουλεύσεων ανάμεσα στους στρατιωτικούς αντιπροσώπους των δύο χωρών στην έδρα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, στις Βρυξέλλες.
Πηγές του υπουργείου Άμυνας σημειώνουν πως πρόκειται για τη λειτουργία γραμμής επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών σε στρατιωτικό επίπεδο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για την αποφυγή ατυχημάτων. Το σημαντικό είναι, όπως υπογραμμίζουν οι ίδιες πηγές, ότι μέσα απ' αυτή τη διαδικασία η Τουρκία δεσμεύτηκε στο Διεθνές Δίκαιο και στους κανόνες καλής γειτονίας.
Στον αντίποδα οι Τούρκοι υποστηρίζουν πως οι συνομιλίες θα συνεχιστούν στις 5 Οκτωβρίου, προκειμένου να συζητηθούν οι τεχνικές λεπτομέρειες και ο συντονισμός για την ασφαλή διέλευση των πλοίων και αεροσκαφών (στρατιωτικών στοιχείων, κατά λέξη) στην Ανατ. Μεσόγειο.
thetoc.gr
