Καινοτόμες αλλαγές στο Κληρονομικό Δίκαιο 80 χρόνια μετά την εφαρμογή του επιφέρει το υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω της επιτροπής που έχει συσταθεί για τον σκοπό αυτό, υπό τον καθηγητή Νομικής Απόστολο Γεωργιάδη, που θα ολοκληρώσει το έργο της έως τα τέλη Οκτωβρίου. Για πρώτη φορά καθιερώνεται ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, δηλαδή θα μπορεί πλέον ο διαθέτης εν ζωή να μοιράζει την περιουσία του εκτός των κανόνων της νόμιμης μοίρας, ενώ αυξάνεται το ποσοστό της νόμιμης μοίρας των συζύγων σε 33,3% από 25%.
Επίσης, δίνεται λύση στις αποποιήσεις κληρονομιών λόγω χρεών του αποβιώσαντος. Οι κληρονόμοι θα μπορούν να αποδέχονται την κληρονομιά, αλλά θα είναι υπόχρεοι για την εξόφληση των χρεών από εκποίηση κληρονομούμενης ακίνητης περιουσίας μέχρι του ποσού της αξίας της, ώστε να μην επιβαρυνθούν με τα χρέη του εκλιπόντος. Καθημερινά χάνονται περιουσίες πολιτών, καθώς ακίνητα περιέρχονται στην κατοχή του Δημοσίου και παραμένουν ανεκμετάλλευτα λόγω των χρεών από οφειλές που αφήνουν οι αποβιώσαντες στους κληρονόμους τους, οι οποίοι αναγκάζονται να κάνουν αποποίηση της κληρονομιάς για να μην επιφορτιστούν με τα χρέη.
Oταν ο αποβιώσας έχει χρέη σε τράπεζες, ΔΟΥ, από συμμετοχή του σε Α.Ε. κ.λπ., αλλά διαθέτει περιουσία, τότε οι κληρονόμοι μπορούν να αποδεχτούν την κληρονομιά, αλλά θα είναι υπόχρεοι για την εξόφληση των χρεών αποκλειστικά μέσω της κληρονομούμενης ακίνητης περιουσίας, κατ’ ανώτατον μέχρι του ποσού της αξίας της, ενώ η τυχόν υπόλοιπη οφειλή θα διαγράφεται. Αντίθετα, αν το ύψος της περιουσίας είναι μεγαλύτερο των οφειλών, ό,τι απομένει μετά την εξόφληση των χρεών θα είναι στη διάθεση των κληρονόμων.
Ιδιόχειρες διαθήκες
Κλείνει το κεφάλαιο της παραφιλολογίας για τις ιδιόχειρες – ιδιόγραφες διαθήκες. Παραμένουν σε ισχύ και μπορεί ο καθένας να γράψει τη διαθήκη του και να την κρατήσει σπίτι ή να την καταθέσει σε συμβολαιογράφο.
Ομως, για να αποφευχθεί το φαινόμενο των πλαστών διαθηκών, οι ιδιόχειρες διαθήκες που δεν έχουν κατατεθεί σε συμβολαιογράφο, αλλά εμφανίζονται από συγγενείς θα κηρύσσονται γνήσιες μετά από πραγματογνωμοσύνες γραφολόγων και την εξέταση μαρτύρων.
Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας επέφερε ορισμένες αλλαγές στο κεφάλαιο του Κληρονομικού Δικαίου, που, μεταξύ άλλων, προβλέπουν ότι η δημοσίευση των διαθηκών θα γίνεται πλέον με ανάρτηση σε ηλεκτρονική πλατφόρμα από συμβολαιογράφους και η χορήγηση των κληρονομητηρίων θα γίνεται με πράξη δικηγόρου, αντί του ειρηνοδίκη.
Κληρονομικές συμβάσεις
Ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων θα επιτρέπει στον διαθέτη, όσο είναι ακόμη εν ζωή, να συμφωνεί ελεύθερα με τους κληρονόμους του (σύζυγο, σύντροφο με σύμφωνο συμβίωσης, παιδιά, εγγόνια κ.λπ.) για τον τρόπο με τον οποίο θα μοιραστεί η περιουσία του, εκτός των κανόνων της νόμιμης μοίρας. Η υπογραφή της σύμβασης από τους μελλοντικούς κληρονόμους θα τη θωρακίζει έναντι δικαστικών προσφυγών μετά τον θάνατο του διαθέτη.
Παράλληλα, μπορεί να συμψηφίσει την παροχή της αξίας ακινήτου, χρημάτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων που έχει δώσει ή θα δώσει, όπως είναι η προίκα προς τον γαμπρό. Επίσης, ο διαθέτης μπορεί να αφήσει σε κάποιον μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του, υπό την προϋπόθεση ότι εκείνος αργότερα θα τον γηροκομήσει ή θα γηροκομήσει τη σύζυγό του.
Ακόμη, μπορεί η σύζυγος του διαθέτη να συμφωνήσει ότι το μερίδιο που της αναλογεί από την περιουσία του συζύγου της θα μοιραστεί εξίσου στα παιδιά τους, αλλά τα παιδιά, εάν δεν λαμβάνει σύνταξη, θα αναλαμβάνουν την υποχρέωση, όταν αποβιώσει ο πατέρας τους, να της εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα. Μετά την υπογραφή της κληρονομικής σύμβασης, όταν αποβιώσει ο διαθέτης, αυτή θα ισχύει υποχρεωτικά για όλους τους κληρονόμους και δεν θα έχουν εφαρμογή οι περιορισμοί περί νόμιμης μοίρας.
Νόμιμη μοίρα
Μια ουσιαστική αλλαγή είναι η αύξηση του ποσοστού της νόμιμης μοίρας του επιζώντος συζύγου. Nόμιμη μοίρα είναι το ελάχιστο ποσοστό μεριδίου κληρονομιάς που αναγνωρίζεται από τον νόμο σε συζύγους, παιδιά, γονείς κ.λπ. Σήμερα, σε περίπτωση θανάτου του ενός από τα ζευγάρια που έχουν τελέσει γάμο ή έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, το ποσοστό της νόμιμης μοίρας ανέρχεται στο 25% επί της περιουσίας του αποβιώσαντος και το 75% μοιράζεται στα παιδιά. Τώρα, αυξάνεται το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του επιζώντος συζύγου στο 33,3%, αφήνοντας τα 2/3 (66,7%) της κληρονομιάς στα παιδιά. Η επιτροπή οδηγήθηκε στην αύξηση του ποσοστού της νόμιμης μοίρας κατά 8,3%, με τη λογική ότι ο/η σύζυγος που θα παραμείνει στη ζωή χρήζει μεγαλύτερης προστασίας.
Μία ακόμη αλλαγή στον θεσμό της νόμιμης μοίρας είναι ότι, εφόσον υπάρχει διαθήκη και κάποιος από τους συγγενείς του αποβιώσαντος δεν έχει λάβει μερίδιο από την περιουσία (κληρονομιά), δεν γεννάται δικαίωμα επί της ακίνητης περιουσίας του θανόντος, αλλά θα έχει δικαίωμα αποζημίωσης. Ενδεικτικά, εφόσον ο αποβιώσας έχει δύο παιδιά και επιλέξει να αφήσει το ακίνητο που έχει σε ένα από αυτά και στο άλλο δεν αφήσει τίποτα, τότε το δεύτερο που έχει παραλειφθεί έχει τη δυνατότητα να αξιώσει το 25% της αξίας του ακινήτου σε χρήμα.
protothema.gr
