Σοβαρές πρωτοβουλίες καλείται να αναλάβει η κυβέρνηση, καθώς περιφέρειες και δήμοι εκφράζουν ανοιχτά την αντίθεσή τους στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) -για το εθνικό σχέδιο ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων-, η δημόσια διαβούλευση της οποίας ολοκληρώνεται στις 17 Οκτωβρίου. Να σημειωθεί ότι χθες το Περιφερειακό Συμβούλιο της Περιφέρειας Αττικής γνωμοδότησε αρνητικά επί της μελέτης, στέλνοντας σαφές μήνυμα για την κατεύθυνση που θεωρεί πως πρέπει να ακολουθηθεί. Αρνητικά γνωμοδότησε και το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας.
Η ΣΜΠΕ αφορά τη δημιουργία του πρώτου ολοκληρωμένου δικτύου έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης (καύσης) απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ) στην Ελλάδα – ενός φιλόδοξου έργου με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030, που εντάσσεται στον εθνικό σχεδιασμό για την κυκλική οικονομία και τη σύγχρονη διαχείριση απορριμμάτων. Το σχέδιο είχε εξαγγείλει από το 2019 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ωστόσο μέχρι σήμερα παραμένει στάσιμο, χωρίς να έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στην υλοποίησή του.
Καύση απορριμμάτων: Το αγκάθι της χωροθέτησης και του κόστους
Η χωροθέτηση των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης βρίσκεται στον πυρήνα των αντιδράσεων και αποτελεί ίσως το πιο ευαίσθητο και εκρηκτικό σημείο της συζήτησης γύρω από τη ΣΜΠΕ. Η έλλειψη συγκεκριμένων τοποθεσιών έχει ήδη προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο, με δήμους και κατοίκους να καταγγέλλουν ότι αιφνιδιάζονται και κινδυνεύουν να βρεθούν προ τετελεσμένων χωρίς ουσιαστική διαβούλευση. «Μιλάνε για έξι μονάδες καύσης, αλλά δεν έχουν πει πού θα γίνουν. Ποιες περιοχές, ποιοι δήμοι, ποιοι κάτοικοι θα τις δεχτούν; Οι κοινωνίες αιφνιδιάζονται και ζητούν σαφήνεια», αναφέρουν χαρακτηριστικά αυτοδιοικητικοί παράγοντες.
Η απουσία σαφούς σχεδίου χωροθέτησης καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη συμμετοχή των πολιτών στη διαβούλευση και αποδυναμώνει τον δημόσιο έλεγχο, αφού δεν επιτρέπει συγκεκριμένες παρατηρήσεις «επί του πεδίου». Ο δήμαρχος Πετρούπολης, Βαγγέλης Σίμος υπενθυμίζει ότι «όλες οι προηγούμενες μελέτες είχαν σαφή χωροθέτηση», ενώ σήμερα «ούτε αριθμητικά στοιχεία υπάρχουν ούτε σοβαρή διαβούλευση με την αγορά», κάτι που «δίνει την εντύπωση ότι η απόφαση είναι προαποφασισμένη». Το ζήτημα της χωροθέτησης, όπως επισημαίνουν πολλοί, δεν είναι τεχνικό αλλά βαθιά πολιτικό: αφορά τη δίκαιη κατανομή των περιβαλλοντικών βαρών, τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των πολιτών προς την Πολιτεία.
Υπενθυμίζεται πως το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει την κατασκευή έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης στην Ελλάδα συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ εκ των οποίων μία στην Αττική:
Μονάδα στην Κοζάνη, δυναμικότητας 288.000 τόνων ανά έτος. Θα εξυπηρετεί τις Μονάδες Ανακύκλωσης – Ανάκτησης Ανατολικού Τομέα και Δυτικού Τομέα Κεντρικής Μακεδονίας, Σερρών, Κοζάνης, Ιωαννίνων, Λάρισας, Μαγνησίας και Δυτικής Θεσσαλίας καθώς και Κέρκυρας. Από αυτή θα εξυπηρετείται και η τηλεθέρμανση στη Δυτική Μακεδονία. Ήδη η ΔΕΗ έχει εκφράσει το ενδιαφέρον της για την κατασκευή της μονάδας.
Μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης σε Ροδόπη ή Ξάνθη, δυναμικότητας 62.000 τόνων ανά έτος. Θα υποδέχεται απορριμματογενείς ενεργειακές πρώτες ύλες από τις Μονάδες Ανακύκλωσης – Ανάκτησης (ΜΑΑ) Βόρειου Έβρου, Σαμοθράκης, Αλεξανδρούπολης, Ξάνθης και Καβάλας.
Μονάδα στην Αρκαδία, Αχαΐα ή Ηλεία, δυναμικότητας 154.000 τόνων ανά έτος. Θα υποδέχεται υλικό από τις Μονάδες Ανακύκλωσης – Ανάκτησης Αγρινίου, Ναυπάκτου, Δυτικής Αχαΐας, Ηλείας, Αρκαδίας, Μεσσηνίας, Λακωνίας Κεφαλονιάς, Ζακύνθου και Λευκάδας,
Μονάδα Βοιωτίας δυναμικότητας 186.000 τόνων ανά έτος. Θα δέχεται υπολείμματα και απορριμματογενείς πρώτες ύλες από Θήβα, Χαλκίδα, Λαμία, Φωκίδα και από ένα τμήμα της Περιφέρειας Αττικής (Μονάδα Ανακύκλωσης – Ανάκτησης Δυτικού και Βόρειου Πάρκου Αττικής).
Μονάδα στην Περιφέρεια Αττικής δυναμικότητας 356.000 τόνων ανά έτος. Θα εξυπηρετεί τμήμα της Περιφέρειας Αττικής (Βορειοανατολική Αττική, Κεντρικό Τομέα, Πειραιά και τη Μονάδα Νοτιοανατολικού Πάρκου), του Βορείου Αιγαίου ( Λέσβο, Χίο και Σάμο) και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Σύρο, Νάξο, Άνδρο, Κω, Καλύμνο, Μήλο, Τήνο, Λέρο, Μύκονο, Πάρο και Πάτμο).
Μονάδα Ηρακλείου δυναμικότητας 140.000 τόνων ανά έτος. θα εξυπηρετεί τις Περιφέρειες Κρήτης (ΜΑΑ Χανίων, Ηρακλείου, Χερσονήσου, Αμαρίου και Σητείας) και μέρος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Θήρα, Ρόδο και Κάρπαθο).
Ωστόσο, όπως τονίστηκε από την αυτοδιοίκηση είναι μία ασαφής αποτύπωση. «Πρόκειται για μια Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων χωρίς χωροθέτηση, κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ σε αντίστοιχα σχέδια. «Από το 2011 που είμαι εκλεγμένος, έχω διαβάσει, ψηφίσει ή καταψηφίσει πολλές ΣΜΠΕ. Όλες είχαν χωροθέτηση. Τώρα μας καλούν να ψηφίσουμε ένα σχέδιο που χωρίζει τη χώρα σε έξι τομείς χωρίς να προσδιορίζονται οι θέσεις των μονάδων», υπογράμμισε, ο δήμαρχος Πετρούπολης.
Το κόστος των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους και αμφιλεγόμενους άξονες της συζήτησης, με την αυτοδιοίκηση να προειδοποιεί ότι θα υπάρχουν οικονομικές επιβαρύνσεις οι οποίες θα μετακυλιστούν στους πολίτες. Παρότι η ΣΜΠΕ δεν προσδιορίζει με σαφήνεια το συνολικό ύψος των επενδύσεων, εκτιμάται ότι κάθε μονάδα θα απαιτήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή, τον εξοπλισμό και τις υποδομές μεταφοράς. Το τέλος εισόδου στις εγκαταστάσεις καύσης («gate fee») αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στα 85 ευρώ ανά τόνο, στο οποίο θα προστεθεί το κόστος επεξεργασίας του υπολείμματος για την παραγωγή SRF/RDF, αυξάνοντας περαιτέρω το οικονομικό βάρος.
Τι υποστήριξε ο Μανώλης Γραφάκος
Το πρωί από το βήμα του Olympia Forum VI ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος υπερασπιζόμενος το σχέδιο εστίασε σε τρία βασικά επιχειρήματα: τις θεσμικές υποχρεώσεις της χώρας, την ανάγκη περιορισμού της ταφής και την – όπως λένε – οικονομική βιωσιμότητα των έργων. Ο κ. Γραφάκος υπογράμμισε ότι η Ελλάδα οφείλει να πετύχει τους ευρωπαϊκούς στόχους για ανακύκλωση (65%) και περιορισμό της ταφής στο 10%, και ότι η υπό διαβούλευση ΣΜΠΕ «ικανοποιεί και τις δύο αυτές υποχρεώσεις». Οι μονάδες, είπε, έχουν σχεδιαστεί να επεξεργάζονται περίπου 1.200.000 τόνους απορριμμάτων ετησίως – ποσοστό που αντιστοιχεί στο υπόλειμμα που απομένει μετά την επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης – και να καλύπτουν περίπου το 25% της συνολικής ποσότητας. Με αυτό τον τρόπο, «η χώρα δεν θα χρειάζεται πλέον ΧΥΤΑ» καθώς το υπόλειμμα από τις ΜΕΑ θα ξηραίνεται και θα κατευθύνεται στις μονάδες καύσης αντί να θάβεται.
Πηγή: powergame.gr
