Αγαπητοί συνδημότες, θεωρώ υποχρέωσή μου να ενημερώσω την τοπική κοινωνία για την λειτουργία των δικαστηρίων και της δικαιοσύνης την εποχή της πανδημίας και για τον τρόπο με τον οποίο το δικηγορικό σώμα εισηγείται την σταδιακή μετάβαση στην κανονικότητα. Παράλληλα θεωρώ ότι έχω χρέος να κοινοποιήσω τα πάγια αιτήματα των δικηγόρων και να ξεκαθαρίσω εκ προϊμίου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαχόμενων δικηγόρων είναι επαγγελματίες μικρού εισοδηματικού μεγέθους, που σε τίποτε δεν διαφέρουν από τον κάθε εργαζόμενο σε οποιονδήποτε άλλο κλάδο της οικονομίας μας. Πρέπει επιτέλους να καταρριφθεί ο μύθος που θέλει την επαγγελματική τάξη των δικηγόρων ως των πλέων εύπορων κάθε τοπικής κοινωνίας και να καταδείξω ότι χρήζουν της ίδιας προσοχής από την πολιτεία, η οποία στο παρελθόν επιχείρησε αρκετές φορές να θέσει διαχωριστικές γραμμές σε βάρος του κλάδου μας και στα πλαίσια λαϊκίστικων συμπεριφορών της.
Αγαπητοί συμπατριώτες, είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι η τοπική οικονομική δραστηριότητα σε όλες της τις εκφάνσεις, εξαρτάται απόλυτα από τον τουρισμό. Καθίσταται λοιπόν σαφές, ότι η ομαλή μετάβαση στην τουριστική κανονικότητα, προϋποθέτει την ομαλοποίηση όλων των υπόλοιπων τομέων της καθημερινότητας, ώστε η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίσαμε την πανδημία, να αποτελέσει την παρακαταθήκη μας στην συνείδηση του κάθε επίδοξου τουρίστα. Η υπευθυνότητα την οποία επιδείξαμε στην διαχείριση της κρίσης, πρέπει να συνοδευτεί με την υποδειγματική αποκατάσταση των δομών της καθημερινότητας, ώστε να γίνουμε η τελική επιλογή του.
Έτσι στην συνεδρίαση της ολομέλειας των προέδρων την 21.4.2020, με τηλεδιάσκεψη και με την παρουσία του Υπουργού Δικαιοσύνης Κων. Τσιάρα και του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Παν. Αλεξανδρή, μεταφέρθηκαν στον Υπουργό τα αιτήματα του κλάδου, και δεσμευτήκαμε για την ουσιαστική συμβολή μας στην σταδιακή επάνοδο, πάντα υπό τον όρο της σύμφωνης γνώμης των ειδικών του ΕΟΔΥ.
Στην άνω συνεδρίαση εξαγγέλθηκε μια σταδιακή μετάβαση των δικαστηρίων στην κανονικότητα, αρχής γενομένης από την επαναλειτουργία των υποθηκοφυλακείων και Κτηματολογίων και των αμέσως συναφών με αυτά, δικαστηριακών διαδικασιών. Δηλαδή της εκδίκασης των υποθέσεων που αφορούν την εγγραφή και εξάλειψη προσημειώσεων, ώστε οι τράπεζες να μπορούν να χορηγήσουν δάνεια, καθώς και η συζήτηση των αιτήσεων συντηρητικής κατάσχεσης, ώστε να αποφευχθούν καταδολιευτικές συμπεριφορές οφειλετών. Στην παραπάνω μεθόδευση δεν διαφωνούμε, αλλά θεωρούμε ότι πρέπει να επιτραπούν και κάποιες άλλες διαδικασίες οι οποίες λαμβάνουν χώρα χωρίς την παρουσία διαδίκων, όπως η έκδοση κληρονομητηρίων, η έκδοση πιστοποιητικών, η έκδοση διαταγών πληρωμής, η κατάθεση δικογράφων, η κατάθεση προτάσεων σε κάποιες κατηγορίες υποθέσεων. Δεν είναι μόνο τα δάνεια, που ας μη γελιόμαστε αφορούν λίγους, ενώ την μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών και των δικηγόρων ενδιαφέρει η ενεργοποίηση όλων εκείνων των διαδικασιών που μπορούν να γίνονται χωρίς την παρουσία διαδίκων και άρα χωρίς τον συνωστισμό ανθρώπων. Εμείς λοιπόν θεωρούμε ότι μπορούν να γίνονται όλες οι παραπάνω διαδικασίες και φυσικά αυτό εισηγούμαστε ως πρώτη φάση επανόδου στην κανονικότητα.
Το δικηγορικό σώμα λοιπόν τάσσεται υπέρ της ασφαλούς επαναλειτουργίας των δικαστηρίων, με βάση τη σύμφωνη γνώμη των αρμοδίων υγειονομικών αρχών και την τήρηση συγκεκριμένων προληπτικών μέτρων γενικής και ατομικής προστασίας. Αν δεν εξασφαλιστούν συνθήκες ασφαλούς λειτουργίας, για όλους τους συλλειτουργούς της δικαιοσύνης, τους διαδίκους και τους τρίτους, το δικηγορικό σώμα δεν μπορεί να είναι σύμφωνο με την επαναλειτουργία των δικαστηρίων.
Διαμηνύθηκε επίσης στον Υπουργό ότι οι δικηγόροι έχουν πληγεί άμεσα και καίρια από τα περιοριστικά μέτρα της Πολιτείας για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αφού έχουν παύσει ολοκληρωτικά κάθε επαγγελματική δραστηριότητα από 13.3.2020, λόγω της αναστολής λειτουργίας των Δικαστηρίων και υπηρεσιών που συνδέονται άρρηκτα με την άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος.
Υποχρέωση λοιπόν της Πολιτείας είναι η άμεση οικονομική στήριξη και του κλάδου μας, δεδομένων των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί στην συντριπτική πλειοψηφία των δικηγόρων. Δυστυχώς, η Κυβέρνηση δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της, ιδίως με την αιφνίδια και αδικαιολόγητη υπαναχώρησή της από τις αρχικές εξαγγελίες για την καταβολή αποζημίωσης ειδικού σκοπού, των 800 ευρώ για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο και με τον εμπαιγμό μας με την χορήγηση διαδικασίας τηλεκατάρτισης. Η εκτέλεση του προγράμματος της αποκαλούμενης «τηλεκατάρτισης» επιστημόνων, έχει μετατραπεί σε μνημείο προχειρότητας. Ευτυχώς όμως με άμεση παρέμβαση του ίδιου του Πρωθυπουργού το θέμα διευθετήθηκε προς την κατεύθυνση που κυρίως οι δικηγόροι υπέδειξαν. Συνεπώς έπρεπε η κυβέρνηση να μας εντάξει στους πληττόμενους κλάδους διότι ανέστειλε ουσιαστικά την λειτουργία της δράσης μας.
Ακολούθως τονίσαμε ότι η παρούσα συγκυρία, ανέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη, της όσον το δυνατόν ταχύτερης ολοκλήρωση της ψηφιακής / ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Στα πλαίσια αυτά επιβάλλεται να προωθηθούν άμεσα μέτρα ιδίως:
– Η χορήγηση ψηφιακών υπογραφών σε όλους τους Δικηγόρους, δικαστικούς λειτουργούς.
– Η ένταξη του συνόλου των διαδικασιών στην ψηφιακή κατάθεση δικογράφων.
– Η δυνατότητα δημοσίευσης των δικαστικών αποφάσεων με ψηφιακές υπογραφές.
– Το άμεσο σκανάρισμα των δημοσιευμένων αποφάσεων που εκδόθηκαν αυτή την περίοδο και εν συνεχεία η κοινοποίηση στους πληρεξούσιους δικηγόρους των διαδίκων.
– Η ψηφιακή έκδοση με σχετική ισχύ και υπογραφή από την εκάστοτε γραμματεία του συνόλου των πιστοποιητικών αρμοδιότητας υπουργείου Δικαιοσύνης και δικαστηρίων.
– Η άμεση πρόσβαση ηλεκτρονικής ενημέρωσης των δικηγόρων για την ροή των ποινικών υποθέσεων.
– Η ψηφιακή κατάθεση προτάσεων, υπομνημάτων, προσθηκών, αντικρούσεων κλπ. καθώς και σχετικών εγγράφων στα δικαστήρια κατά τη διαδικασία της δίκης.
– Η δυνατότητα παράστασης στη συζήτηση υπόθεσης με ψηφιακή – ηλεκτρονική δήλωση του πληρεξουσίου Δικηγόρου, αντί της φυσικής παρουσίας του, όπου αυτό προβλέπεται σήμερα με έγγραφη δήλωση.
– Η ψηφιακή διαδραστικότητα του δικηγόρου με τα Υποθηκοφυλακεία – Κτηματολογικά Γραφεία κλπ.
Στο μέτρο λοιπόν που η πανδημία δεν έχει ακόμη νικηθεί, η εκμετάλλευση της τεχνολογίας μπορεί να δώσει λύσεις ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός στους κλειστούς χώρους των δικαστικών αιθουσών και υπηρεσιών.
Τονίσαμε επίσης ότι ενόψει των συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί στο κοινωνικό και οικονομικό πεδίο από τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, προκύπτει επιτακτικά η προστασία των οικονομικά αδυνάμων στρωμάτων, καθοριστική προϋπόθεση για την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Προς την κατεύθυνση αυτή επιβάλλεται η παράταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, πέραν της 30.4.2020, λαμβανομένης υπόψη και της αναστολής λειτουργίας των δικαστηρίων που δεν επέτρεψε στους πολίτες να υπαχθούν σε ένδικη προστασία. Επιπλέον, καθίσταται αναγκαία η περαιτέρω αναστολή των πλειστηριασμών. Οι πολίτες οι οποίοι κινδυνεύουν με αναγκαστικά σε βάρος τους μέτρα, θα πρέπει απερίσπαστα να έχουν το δικαίωμα της ουσιώδους άμυνας και της απόλυτης ένδικης υποστήριξης από την πολιτεία.
Έτσι το δικηγορικό σώμα δεν ενδιαφέρεται μόνο για την προάσπιση των συμφερόντων του κλάδου. Έχει θέσεις και προτάσεις για το σύνολο των ζητημάτων που σήμερα ενδιαφέρουν την κοινωνία. Προτάσσει την κοινωνική δικαιοσύνη και μάχεται για την κοινωνική ισορροπία μέσα από τις προτάσεις της σε όλα τα νομοσχέδια και τις θεσμικές παρεμβάσεις της πολιτείας.
Ετέθησαν επιπλέον, επιμέρους ζητήματα ανώδυνης στήριξης του κλάδου μας, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη εκκαθάρισης και καταβολής των αμοιβών από την νομική βοήθεια. Πρέπει να γνωρίζετε ότι με βάση τον ισχύοντα θεσμό, η πολιτεία διόριζε δικηγόρο σε περιπτώσεις πολιτών χαμηλών εισοδημάτων. Ο διορισμένος δικηγόρος πληρωνόταν από το ΤΑΧΔΙΚ, δηλαδή ένα ταμείο που δημιουργήθηκε για την συντήρηση και κατασκευή δικαστικών μεγάρων με το περίφημο και γνωστό σε όλους μεγαρόσημο. Κάθε αίτηση προς οποιαδήποτε αρχή του υπουργείου δικαιοσύνης συνοδεύεται με τέτοιο ένσημο, το οποίο για μια απλή αίτηση ανέρχεται στο σοβαρό ποσό των 5 ευρώ. Το ίδιο για την λήψη αντιγράφου απόφασης ή για οποιοδήποτε πιστοποιητικό χορηγούν τα δικαστήρια. Παρά το γεγονός λοιπόν ότι είχαμε εκφράσει σχετική επιφύλαξη για την άνω πληρωμή μέσω χρημάτων που εξοικονομήθηκαν για άλλο σκοπό, οι δικηγόροι οι οποίοι διορίστηκαν και παρείχαν τις υπηρεσίες τους μέσω του θεσμού της νομικής βοήθειας, παραμένουν απλήρωτοι επί 3 χρόνια τώρα. Έτσι καθίσταται σήμερα επιτακτική η ανάγκη για την εξόφλησή τους, αφού η παράλειψη αυτή της πολιτείας τους έχει φέρει σε δεινή οικονομική κατάσταση, δεδομένου ότι οι διορισμοί αυτοί αφορούν κυρίως νέους δικηγόρους με μικρά εισοδήματα. Πρέπει λοιπόν οι άνω καταβολές να αποτελέσουν προτεραιότητα τόσο για την στήριξη των δικαιούχων συναδέλφων όσο και για την ενίσχυση και στήριξη του ίδιου του θεσμού, δοθέντος ότι εκταμιεύονται από ειδικό ταμείο και δεν επιβαρύνεται δημοσιονομικά ο κρατικός κουρβανάς.
Προς το σκοπό αυτό το δικηγορικό σώμα έχει θέσει ήδη στη διάθεση του ΤΑΧΔΙΚ υπαλλήλους και μέλη δικηγορικών συλλόγων, προκειμένου να εκκαθαριστούν το ταχύτερο δυνατόν οι χρονίζουσες υποθέσεις και να καταστεί δυνατή η καταβολή των σχετικών αμοιβών.
Πάγιο επίσης αίτημα του δικηγορικού σώματος είναι η καταβολή του βοηθήματος ανεργίας από τον ειδικό λογαριασμό του ΟΑΕΔ, ο οποίος δημιουργήθηκε από εισφορές που καταβάλλουν όλοι οι δικηγόροι από το 2011 και εντεύθεν. Για όσους δεν γνωρίζουν, οι δικηγόροι καταβάλλουν 10 € μηνιαίως από τον μήνα Ιούλιο του έτους 2011 μέχρι και σήμερα, ώστε από τον λογαριασμό αυτό να ενισχύονται άνεργοι δικηγόροι κατά το διάστημα της ανεργίας τους, αφού ο κλάδος δεν μπορεί να ενταχθεί στο ταμείο ανεργίας του ΕΦΚΑ. Το άνω βοήθημα ουδέποτε καταβλήθηκε σε ανέργους δικηγόρους σε αντίθεση με τον σκοπό δημιουργίας του άνω λογαριασμού.
Η Ολομέλεια έχει ζητήσει ήδη, με επανειλημμένες επιστολές της προς τον Διοικητή του ΟΑΕΔ, λογοδοσία ως προς τη διαχείριση του ποσού αυτού. Μάλιστα εξαιτίας της σοβαρής παράλειψης της διοίκησης του άνω Οργανισμού, εξετάζει το ενδεχόμενο αναζήτησης ποινικών ευθυνών κατά παντός υπευθύνου, ως προς τη διαχείριση και εποπτεία του λογαριασμού αυτού. Πέραν αυτού ζητούμε επίσης την άμεση εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων του ΕΦΚΑ προς τους δικηγόρους, όπως η άμεση αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών υγειονομικής περίθαλψης, η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, η άμεση εξόφληση των αμοιβών των συνεργαζόμενων δικηγόρων.
Είναι λοιπόν αιτήματα τα οποία εδράζονται σε ρεαλιστικές βάσεις και η υλοποίησή τους δεν επιβαρύνει τουλάχιστον πρωτογενώς τα κρατικά ταμεία.
Αγαπητοί φίλοι, όλα αυτά τα αιτήματα ίσως στα μάτια κάποιων να φαίνονται υπερβολικά, σήμερα, που όλοι απαιτούν και οι πάντες αναμένουν την επιδοματική συμπεριφορά της πολιτείας. Δεν είναι όμως. Δεν είναι διότι οι απαιτήσεις μας, αφορούν δεδουλευμένα τα οποία ικανοποιούνται από υπάρχοντα διαθέσιμα κεφάλαια, για την καταβολή των οποίων χρειάζεται μόνο μια εκκαθάριση και τίποτα περισσότερο. Ακόμη και το βοήθημα των 800 € ετέθη η πρόταση να δοθεί με εισοδηματικά κριτήρια. Γι’ αυτό και η επιμονή μας. Διότι η ικανοποίηση των αιτημάτων αυτών είναι μια απλή διαχειριστική ενέργεια.
Σήμερα λοιπόν και ο κλάδος μας, «το παρεξηγημένο» δικηγορικό σώμα, ανατάσσει τις δυνάμεις του και ζητά κυρίως για τους νέους και τους οικονομικά αδύνατους δικηγόρους, όχι απλά μια ενισχυτική επιδότηση εξαιτίας της αναστολής λειτουργίας της εργασίας τους, αλλά την ενεργοποίηση θεσμικών εργαλείων που υπάρχουν λιμνάζοντα στην κρατική φαρέτρα, εξαιτίας σοβαρών παραλήψεων των οργάνων της πολιτείας και μπορούν να δώσουν λύσεις τώρα που η συγκυρία της πανδημίας το επιβάλλει.
Μανώλης Χατζηάμαλλος
Πρόεδρος του Δικ. Συλλ. Κω
