Το ελληνικό τόξο δηλαδή η ευρύτερη περιοχή που ξεκινά περίπου από την Ζάκυνθο περνά από τη Κρήτη και φτάνει μέχρι και τη Ρόδο, όπου συγκρούονται η αφρικανική με την ελληνική πλάκα, είναι από τις πλέον σεισμογενείς περιοχές της Ευρώπης .
Στο παρελθόν έχει δώσει φονικούς και καταστροφικούς σεισμούς μεγαλύτερους των 8 Ρίχτερ.
Πρόσφατα δε, έχει προκαλέσει το επιστημονικό ενδιαφέρον του Ολλανδού ερευνητή, Φρανκ Χούγκερμπετς που προβλέπει να γίνει στην ευρύτερη περιοχή, ένας πολύ μεγάλος σεισμός
Ο ερευνητής αυτός είχε «προβλέψει» και τον φονικό σεισμό των 7,8 Ρίχτερ στη Νότια Τουρκία και τη Συρία που κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από λίγο καιρό και ο Έλληνας σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος σε ανάρτησή του, έκανε λόγο για τη «σεισμική άπνοια» στην περιοχή μας δηλαδή για το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια δεν έχει γίνει σεισμός άνω των 6 Ρίχτερ, που σημαίνει ότι πλέον έχει συσσωρευτεί αρκετή ενέργεια στο εσωτερικό του εδάφους και η οποία κάποια στιγμή θα πρέπει να εκτονωθεί.
Σεισμική άπνοια είχαμε τα τελευταία χρόνια και στην Κω. Παρατηρώντας το χάρτη του Πανεπιστημίου Αθηνών, που κάθε μέρα καταγράφονται οι σεισμοί και δημοσιοποιείται στο ιντερνέτ, μας εντυπωσιάζει το γεγονός ότι έχει πάνω από τρία χρόνια να γίνει μεσαίος ή μεγάλος σεισμός, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται και στην περιοχή μας ενέργεια που κάποια στιγμή απότομα θα απελευθερωθεί με τη μορφή σεισμού.
Στην Κω γίνονταν από παλιά μεγάλοι σεισμοί και θα γίνονται .
Μερικές φορές συνοδεύονταν και από τσουνάμι δηλαδή τεράστια ισχυρότατα κύματα θαλάσσης που προκαλούσε ο σεισμός και είχαν σαν αποτέλεσμα καταστροφές στις παράκτιες περιοχές .
Ας δούμε μερικά παραδείγματα
Το 366 π.X. έγινε ένας ισχυρότατος σεισμός και είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή της παλιάς πρωτεύουσας του νησιού που ήταν στο κόλπο της Κεφάλου και ονομάζονταν Αστυπάλαια. Το καταστρεπτικά αυτό γεγονότος ήταν και η αιτία να γίνει και η μεταφοράς της πρωτεύουσας του νησιού στη θέση της σημερινής πόλης της Κω.
Μεγάλος σεισμός 7 της κλίμακας Ρίχτερ έγινε και το 554 μ.Χ (επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού) και είχε καταστρέψει την τότε πόλη της Κω.
Το επίκεντρο του σεισμού ήταν βάθους μόλις 5 χιλιόμετρα μέσα στη θάλασσα, κοντά στον Άγιο Φωκά. Σύμφωνα δε με το ημερολόγιο του ιστορικού Αγαθία του Σχολαστικού, οι δονήσεις κράτησαν 14 ημέρες. δημιουργώντας και τσουνάμι που προκάλεσε επιπλέον καταστροφές.
Παραστατική αλλά και πολύτιμη είναι η περιγραφή του γεγονότος εκείνου
«Εκείνη την μέρα το νησί σείστηκε και πολύ μικρό τμήμα του σώθηκε. Αμέσως ακολούθησαν πολλά και καταστροφικά γεγονότα. Η θάλασσα με ορμή πλημμύρισε τα οικήματα κοντά στις ακτές. Τα τεράστια κύματα προχώρησαν προς το εσωτερικό καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμα τους. Πρόλαβαν ακόμα και αυτούς που έτρεχαν προς τα ιερά για να γλιτώσουν. Εγώ έφτασα στο νησί λίγο μετά τον σεισμό και αντίκρισα την ερήμωση και την καταστροφή. ξύλα, πέτρες και άλλα αντικείμενα ήταν παντού διάσπαρτα…… Οι λίγοι άνθρωποι που συνάντησα ήταν σκυθρωποί και λυπημένοι γιατί έχασαν τους ανθρώπους τους και τις περιουσίες τους ….( Ιστορία ΙΙ,16 ).
Ο επόμενος ισχυρός σεισμός έγινε 18 Αυγούστου του 1493. Ήταν καταστρεπτικός για την Κω, περίπου 5.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και καταστράφηκε ολόκληρο το χωριό της Αρχαίας Αντιµάχειας καθώς και μεγάλο τμήμα του χωριού των Ιωαννιτών ιπποτών . Ο σεισμός ήταν τόσο ισχυρός που προκάλεσε ζημιές, ακόμα και στην Αίγυπτο.
Ο τελευταίος καταστρεπτικός σεισμός ήταν το 1933, που ισοπέδωσε την πόλη και προκάλεσε και 176 νεκρούς. Αυτή ήταν και η αιτία να πάρει η πόλη την σημερνή νέα της μορφή .
Υπάρχουν όμως μερικές πληροφορίες για τους σεισμούς που μας μπερδεύουν .
Πολλοί συγχέουν την κλίμακα ρίχτερ με το δεκαδικά σύστημα που το χρησιμοποιούμε κάθε μέρα στη ζωή μας, όπως στη μέτρηση των χρήματων. Έτσι τα 6 ευρώ είναι μόνο μια μονάδα πιάνω από τα 5 ευρώ.
Γεγονός που δεν συμβαίνει με τα ρίχτερ που δεν είναι στην δεκαδική κλίμακα .
Δηλαδή με λόγια απαλά, ένας σεισμός 6 Ρίχτερ είναι 33 φορές πιο δυνατός από έναν 5 Ρίχτερ και ο 7 ρίχτερ 33 φορές πιο δυνατός από τον 6. Ο 7ριχτερ 33Χ33=1089 φορές πιο ισχυρός από τον 5 ρίχτερ . Αυτό μας δείχνει ότι για να απελευθερωθεί η ενέργεια ενός σεισμού 7 ρίχτερ που έχει συνορευτεί στο έδαφος, πρέπει να γίνουν 1.089 σεισμοί μεγέθους 5 ρίχτερ .
Τα τελευταία χρόνια γίνονται μόνο πολύ μικροί σεισμοί στην περιοχή μας, με αποτέλεσμα να έχει συσσωρευτεί τεράστια σεισμική ενέργεια και οι σεισμολόγοι λένε ότι ίσως να εκτονωθεί ξαφνικά, με έναν μεγάλο σεισμό
Στην Κω το πλέον επικίνδυνο σημείο για την δημιουργία σεισμού είναι το ρήγμα που αρχίζει από τον Άγιο Φωκά και φτάνει μέχρι την Κέφαλο. Το ρήγμα αυτό είναι από τα 15 μεγαλύτερα της Ελλάδας, μαζί με εκείνο που βρίσκεται ανάμεσα στη Σύμη και τη Ρόδο και έχουν δώσει στο παρελθόν πολύ μεγάλους σεισμούς.
Για να βάλουμε όμως τα πράγματα στη θέση τους, μεγάλος σεισμός δεν σημαίνει πάντα καταστροφή. Αν τυχόν συμβεί στη θάλασσα και σε μεγάλο βάθος η ενέργεια που θα απελευθερωθεί προκαλεί μόνο μικροζημιές σε αντίθεση με το αν γινόταν στη στεριά και την επιφάνεια .Έτσι πριν μερικά χρόνια, ανοιχτά της Ρόδου είχαμε στην θάλασσα και σε βάθος110 χιλιόμετρα σεισμό 7 ρίχτερ, χωρίς καμία επίπτωση στην ευρύτερη περιοχή, ενώ αντίθετα επιφανειακοί σεισμοί 5,5 ρίχτερ ανά την Ελλάδα έχουν προκαλέσει καταστροφές και θανάτους .
Πάντως καλά θα είναι να ξαναθυμηθούμε στις βασικές οδηγίες προφύλαξης και προστασίας από τους σεισμούς
(το άρθρο δημοσιεύθηκε στο έντυπο "Βήμα της Κω" στις 7/11/23)
