Επανερχόμαστε για να αναφερθούμε και πάλι στο ιστορικό κτήριο, της πρώην 80 ΑΔΤΕ.
Ένα κτήριο με λαμπρό παρελθόν, διανύει ζοφερό παρόν, με άγνωστο μέλλον.
Είναι ένα υπέροχο κτήριο, της σύγχρονης και νεώτερης ιστορίας των Δωδεκανήσων, που αν και έπρεπε να γίνει Μουσειακός χώρος, για να στεγάσει εκθέματα εποχής καταστρέφεται.
Κτισμένο δίπλα στο λιμάνι, πνίγεται στην εγκατάλειψη και στην αδιαφορία όλων. Ανάμεσα σε δυο υπέροχα Ξενοδοχεία, το ‘Άστρο’ και το ‘Κόστα Παλλάς’, το κτήριο αυτό, το φωτογραφίζουν δεκάδες τουρίστες, για την κατάντια και το άσχημο χάλι του. Αυτό το αρχιτεκτονικό αριστούργημα, που κάποτε κοσμούσε τη Δυτική πλευρά στο πέταλο του λιμανιού, κραυγάζει απεγνωσμένα για βοήθεια. Η περίοπτη θέση του τοπογραφικά, στην ακτή Κουντουριώτη, γίνεται πιο σημαντική, αφού κοντά του καταλήγουν τέσσερεις κεντρικοί δρόμοι της πόλης μας.
Είναι οι οδοί Θεμιστοκλέους, Αβέρωφ, Κανάρη και Μπουμπουλίνας. Μετά την ολοκλήρωση της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου το 1946-1947, με την μητέρα Ελλάδα, το υπέροχο αυτό κτήριο μεταβιβάστηκε στο Ελληνικό Δημόσιο.
Οι προσπάθειες του Υπουργείου Πολιτισμού, για να χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο και η επιθυμία του Δήμου, για να αξιοποιηθεί ως Λαογραφικό Μουσείο της νεότερης ιστορίας, φαίνεται να έχουν παγώσει.
Αν ανατρέξουμε στην Αρχειοθήκη του Δήμου της Κω, θα διαβάσουμε λίγα λόγια, για την κατασκευή αυτού του ιστορικού κτηρίου. Κατασκευάστηκε κατά την τριακονταετή, ζοφερά περίοδο της Ιταλοκρατίας (1912 -1943).
Κτίστηκε μαζί με το συγκρότημα των κτηριακών εγκαταστάσεων του Λινοπότη, που ήταν πρώτα Γεωργική και Γεωπονική Σχολή, γνωστή ως η Παιδούπολη και έπειτα ως Στρατόπεδο του ενδόξου Ελληνικού Στρατού.
Τα κτήρια του Λινοπότη, εκτός από τους καλοδιατηρημένους χώρους της Εκκλησίας του Ιερού Ναού Αγίου Παύλου, βρίσκονται στο έλεος της εγκατάλειψης, και αυτά. Το ιστορικό κτήριο της πρώην 80 ΑΔΤΕ, έγινε μετά τον φοβερό σεισμό του Απριλίου του 1933. Αλλά ούτε και ο ίδιος δυνατός σεισμός του Ιουλίου του 2017, δεν το κατέστρεψε ολοσχερώς, αλλά άντεξε. Στο οικόπεδο δε όπου κτίστηκε, υπήρχε το παλιό Μουσουλμανικό κοιμητήριο. Ταυτόχρονα, λίγο πιο πέρα έκτισαν και το Ιταλικό Σχολείο το λεγόμενο ‘Ασύλο’, δηλαδή το σημερινό υπό ανακαίνιση 3ο Δημοτικό Σχολείο.
Το κτήριο της βίλλας Μπρουνέττι, έγινε το 1935 και χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του Ιταλού Αξιωματούχου και γενικού γιατρού, καθώς και μαιευτήρα γυναικολόγου Αλεξάνδρου- Αντωνίου Μπρουνέττι. (Αlessandro- AntonioΒrunettι). Αυτό, του το είχε παραχωρήσει η τότε Ιταλική Διοίκηση. Αφού μετά την Ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων, παραχωρήθηκε στο Ελληνικό Δημόσιο, αρχικά έγινε χώρος Δημόσιων Υπηρεσιών Υγείας, με την ονομασία ΠΙΚΠΑ.
Όταν μεταφέρθηκε το ΠΙΚΠΑ στην οδό Ελευθέριου Βενιζέλου, χρησιμοποιήθηκε και ως κατοικία, αφού ενοικιάστηκε στην αρχοντική οικογένεια Ουρανού.
Έπειτα φιλοξένησε την Στρατιωτική Διοίκηση του Ελληνικού Στρατού, ως Ταξιαρχία 80 ΑΔΤΕ. Μετά την μεταστέγαση της Ταξιαρχίας στον Αμπάβρη, πριν μερικά χρόνια το 2010, το κτήριο εγκαταλείφθηκε στην τύχη του και στην διάθεση των καιρικών συνθηκών και της ανελέητης φθοράς του χρόνου. Παρά τα τριάντα χρόνια, ζοφερής Ιταλικής σκλαβιάς, οι κατακτητές θέλησαν να μετατρέψουν τα Δωδεκάνησα, σε πολυτελή νησιά για παραθερισμό.
Έφτιαξαν καταπληκτικά, κυβερνητικά και ιδιωτικά κτήρια, όπως η εν λόγω κατοικία του Ιταλού γιατρού Μπρουνέττι-Brunetti. Ο κυβερνήτης Μάριο Λάγκο -MarioLagoκαι ο μετέπειτα σκληροτράχηλος Ιταλός στρατηγός Ντε Βέκκι -DeVechiτο 1936, θέλησε να φτιάξει κτήρια επιβλητικά που εξέφραζαν την φασιστική, απολυταρχική και ιμπεριαλιστική, ιδεολογία των Ιταλών κατακτητών.
Έτσι σφράγισαν οι Ιταλοί δυνάστες με τα αρχιτεκτονήματα τους, την έντονη παρουσία τους, στα βασανισμένα Δωδεκάνησα.
Θα μου επιτρέψετε αγαπητοί αναγνώστες, να συμπληρώσω πέρα από τα πολύτιμα αρχεία του Δήμου μας, πως το κτήριο αυτό το γνώρισα από πολύ κοντά και εκτίμησα την υπέροχη αρχιτεκτονική δομή και ευπρεπή παρουσία του. Για ένα διάστημα, κατοικούσε η ευυπόληπτη οικογένεια Ουρανού, οι γονείς του εξαίρετου δικηγόρου κ. Σωκράτη και του ξεχωριστού παιδίατρου κ. Μανώλη Ουρανού. Με την αδελφή τους την κ. Ρένα Ουρανού, ήμασταν συμμαθήτριες.
Έτσι με καλοδέχονταν η πάντα φιλόξενη και πρόσχαρη οικογένεια της στο σπίτι τους, για το συνηθισμένο διάβασμα και για παρεούλα. Πράγματι ήταν ένα σπίτι στις δόξες του, γεμάτο αρχοντιά, ευτυχία, νοικοκυροσύνη και αξιοπρέπεια.
Αλλά και η στέγαση του ΠΙΚΠΑ το είχε ζωντανέψει. Φυσικά και η στέγαση της Ταξιαρχίας, το κρατούσε ακέραιο. Τελευταία φορά που ανέβηκα τα πέτρινα σκαλοπάτια του και μπήκα στις αίθουσες, με τα Βενετσιάνικα ασπρόμαυρα, μωσαϊκά πλακάκια στα πατώματα, ήταν σε μια γενική Συνέντευξη Τύπου στα ντόπια ΜΜΕ.
Είχε έλθει ο κραταιός τότε επί ΠΑΣΟΚ, Υπουργός Άμυνας ο κ. Γιάννος Παπαντωνίου. Καθώς θυμάμαι μετά την Συνέντευξη Τύπου, προσέφερε αναψυκτικά, σε όλη την δημοσιογραφική ομάδα του νησιού.
Αλλά και ο τότε δραστήριος Ταξίαρχος, κ. Νικόλαος Ντούβας, εκτός από την Λέσχη Αξιωματικών Κω, μας είχε καλέσει για ενημέρωση και στα γραφεία της Ταξιαρχίας.
Είχα την ευκαιρία, να διαπιστώσω πως το καταπληκτικό κτήριο της Ιταλικής βίλας Μπρουνέττι - Βrunetti, στα χέρια των Στρατιωτικών, με την φροντίδα ανώτερων Αξιωματικών και οπλιτών, ήταν άρτια συντηρημένο, πεντακάθαρο και με πολύ καλά φροντισμένο τον περιβάλλοντα χώρο, καθώς και τον κήπο του. Όλοι λοιπόν δίκαια αναρωτιόμαστε, πιο είναι το μέλλον αυτού του μοναδικού ιστορικού κτηρίου;
Θα το κατατρώει, η φθορά του χρόνου; Θα ανακαινιστεί, έπειτα και από τις ενοχλήσεις του τελευταίου μεγάλου σεισμού; Ή θα αποτελεί μια άσχημη, δυσφημιστική εικόνα, για ντόπιους και ξένους, στην κεντρική παραλιακή πλευρά της πόλης μας; Θα το νοιαστούν η Κυβέρνηση, η Περιφέρεια, ο Δήμος έστω και η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τα ανάλογα κονδύλια; Ή θα μείνουμε, στον συνήθη χορό, των προεκλογικών υποσχέσεων;
Βέβαια, συχνά, ο Δήμος Κω, φροντίζει με την Υπηρεσία καθαριότητας για γενικό, τακτικό καθαρισμό.
Ωστόσο, το λαό της Κω, δεν τον ενδιαφέρουν οι διαφορές με την Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου, με το ΤΑΥΠΕΔ, με τα Υπουργεία Πολιτισμού και Άμυνας, με την Περιφέρεια και τους εκάστοτε Δημάρχους.
Ο κόσμος της Κω, θέλει αυτό το κεντρικό, ιστορικό κτήριο, να ανακαινιστεί, να αποκατασταθεί και να γίνει σημείο αναφοράς και δείγμα πολιτισμού στο νησί μας. Τελευταία πληροφορηθήκαμε ότι το ‘κατέλαβαν’ άστεγοι, με ό, τι αυτό συνεπάγεται, σε συντήρηση και γενική καθαριότητα. Τελικά το εγκαταλειμμένο ιστορικό κτήριο φωνάζει βοήθεια και εκπέμπει SOS. Ποιος θα μπορέσει να το σώσει;
Ξανθίππη Αγρέλλη
