Υπάρχουν δύο στρατόπεδα για το φετινό καλοκαίρι στα νησιά: το σχετικά αισιόδοξο και το απαισιόδοξο. Μόνο που αυτά έχουν… και γεωγραφική αναφορά. Οσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση από την Αθήνα τόσο μεγαλύτερη είναι και η πεποίθηση ότι η φετινή τουριστική περίοδος θα κλείσει με μεγάλες ζημίες. Αντίθετα τα νησιά που έχουν μικρότερη εξάρτηση από τον μαζικό τουρισμό και μικρή απόσταση από μεγάλα αστικά κέντρα αισιοδοξούν ότι ένα μέρος της ζημίας θα καλυφθεί από Ελληνες παραθεριστές. Κοινός παρονομαστής για όλους, η αναμονή για το αν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα επιτραπεί η μετακίνηση από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα της αντίθεσης αυτής είναι τα νησιά της Αττικής. «Από πλευράς υγείας φοβόμαστε την άφιξη επισκεπτών, από οικονομική πλευρά τη θέλουμε», λέει ο δήμαρχος Σπετσών, Παναγιώτης Λυράκης. «Δεν έχουμε κάποιο σχέδιο, δεν μπορούμε να προγραμματίσουμε. Περιμένουμε οδηγίες. Νομίζω ότι η υπόθεση του κορωνοϊού δεν έχει τελειώσει ακόμα. Επομένως θα κάνουμε ό,τι μας πουν οι ειδικοί».
Πολλές παράμετροι
«Το 95% της οικονομίας μας είναι ο τουρισμός», λέει ο Γιώργος Κουκουδάκης, δήμαρχος Υδρας. «Θέλουμε, λοιπόν, εφόσον το επιτρέψουν οι επιστήμονες να ανοίξει σιγά σιγά το νησί. Υπάρχουν βέβαια πολλοί παράγοντες που πρέπει να συνεκτιμηθούν – για παράδειγμα, η Υδρα δεν έχει μεγάλες μονάδες ούτε φιλοξενίας, ούτε εστίασης και δεν ξέρω πώς θα λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις υπό περιορισμούς λ.χ. για την απόσταση των ούτως ή άλλως λιγοστών τραπεζιών. Σε κάθε περίπτωση, τους επισκέπτες μας από το εξωτερικό σίγουρα δεν θα τους δούμε φέτος, ελπίζουμε στην προσέλκυση των Ελλήνων. Είχαμε σχεδιάσει μία σειρά εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, θέλουμε τώρα να δούμε υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορέσουν να πραγματοποιηθούν».
Στις Κυκλάδες, τοπικές αρχές και τουριστικοί φορείς διατηρούν την αισιοδοξία τους. «Η δική μου εκτίμηση είναι πως αν η κυβέρνηση χειριστεί σωστά το πλεονέκτημα που έχουμε σήμερα ως ασφαλής προορισμός, μπορούμε να δημιουργήσουμε στον κόσμο την κατάλληλη ψυχολογία για να ταξιδέψει. Οι βασικοί ανταγωνιστές μας στη Μεσόγειο, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Τουρκία έχουν τελειώσει για φέτος, είναι στο χέρι μας να προσελκύσουμε τους λίγους Ευρωπαίους που θα ταξιδέψουν», λέει ο δήμαρχος Ανδρου, Δημήτρης Λότσαρης.
«Φυσικά δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι τα κατάλληλα μέτρα, ακούμε λ.χ. για το πιστοποιητικό υγείας, για γρήγορα τεστ ανίχνευσης σε λιμάνια και αεροδρόμια. Λογικά δεν θα επιτραπεί να ταξιδεύουν πλοία γεμάτα ακόμα κι αν υπήρχε κόσμος να τα γεμίσει. Νομίζω ότι το βασικότερο είναι ο ταξιδιώτης να έχει αίσθηση ασφάλειας. Εμείς για παράδειγμα κάνουμε ανά κάποια διαστήματα απολυμάνσεις σε δημόσιους χώρους, γνωρίζοντας πόσο εφήμερο είναι το όφελος από αυτούς. Νομίζω ότι σταδιακά η κανονικότητα θα επανέλθει και όσο τα κρούσματα μειώνονται τόσο ο κόσμος θα νιώθει μεγαλύτερη ανάγκη να ταξιδέψει».
Τα εξοχικά
Πώς θα είναι, λοιπόν, το φετινό καλοκαίρι; «Κατ’ αρχάς πιστεύω ότι μόλις επιτραπεί η μετακίνηση, θα έρθουν πολλοί από τους ανθρώπους που διατηρούν εξοχικά στην Ανδρο και έχουν μια σταθερή σχέση με το νησί. Αυτό δεν μπορείς να το εμποδίσεις. Επειτα, θα δούμε για τα ξενοδοχεία. Φυσικά, θα λειτουργήσουμε διαφορετικά. Ο κόσμος γνωρίζει ότι πρέπει να κρατά αποστάσεις, να παίρνει κάποια προσωπικά μέτρα. Περιμένουμε να δούμε πώς θα λειτουργήσουν τα εστιατόρια, αν θα επιτραπεί να πραγματοποιηθούν κάποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις και υπό ποιες προϋποθέσεις, αν θα επιτραπεί η ελεύθερη κυκλοφορία με μικρά σκάφη. Αυτή τη στιγμή, πάντως, σε νησιά που δεν έχουν κανένα κρούσμα δεν έχει νόημα να είναι τα πάντα κλειστά», καταλήγει ο κ. Λότσαρης.
Πάντως, η γεωγραφική απόσταση από τα μεγάλα αστικά κέντρα δεν είναι απαραίτητο ότι λειτουργεί αρνητικά. Σε πολλά νησιά εκτιμούν ότι η σταθερή σχέση που έχει χτιστεί με τον Ελληνα παραθεριστή θα περιορίσει τις οικονομικές απώλειες. «Το κοινό της Αστυπάλαιας είναι άνθρωποι ενός επιπέδου, καλλιεργημένοι, που αγαπούν την αίσθηση αυθεντικότητας που αποπνέει το νησί μας. Δεν έρχονται εδώ τυχαία, οι περισσότεροι έρχονται σταθερά για χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο πολλοί επισκέπτες μας είναι Ελληνες, έχουμε όμως και αρκετούς Ιταλούς, Γάλλους και Γερμανούς», λέει ο δήμαρχος του νησιού, Νίκος Κομηνέας.
«Ανάγκη οι διακοπές»
«Η τουριστική μας περίοδος θα ξεκινούσε κανονικά τον Μάιο, έφτανε τον Ιούνιο με μια πληρότητα 50% και μετά κορυφωνόταν Ιούλιο και Αύγουστο. Για τους ξένους επισκέπτες μας δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα συμβεί, εξαρτάται από την κατάσταση στις χώρες τους. Για τους Ελληνες ελπίζουμε ότι ένα σημαντικό μέρος θα ταξιδέψει το καλοκαίρι. Θα πρέπει βέβαια να δοθούν κίνητρα και από τους επιχειρηματίες του τουρισμού, να χαμηλώσουμε τις τιμές γιατί ο κόσμος έχει υποστεί οικονομική καθίζηση. Πάντως, θεωρώ ότι το νησί μας δεν θα πληγεί τόσο πολύ. Ο κόσμος έχει υποστεί παρατεταμένη απομόνωση, είναι πνευματική και ψυχική ανάγκη να πάει διακοπές».
«Είμαστε αξιόπιστοι ως ασφαλής χώρα»
Σε μεγαλύτερα νησιά, ιδίως όσα έχουν τις προηγούμενες δεκαετίες στραφεί σε ένα μοντέλο μαζικού τουρισμού, τα περιθώρια αισιοδοξίας είναι περιορισμένα. «Οποιαδήποτε πρόβλεψη είναι επισφαλής», λέει Ντίνα Σβύνου, πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Κω και του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ). «Η Ελλάδα κατάφερε να κρατήσει την αξιοπιστία της ως χώρα ασφαλής, ο τουρισμός όμως είναι ένα εισαγώγιμο προϊόν. Δεν γνωρίζουμε τι οδηγίες θα δοθούν σε κάθε χώρα, αν και πότε θα δρομολογηθούν πτήσεις. Το καλό σενάριο είναι η σεζόν να ανοίξει στο τέλος Ιουνίου και να δουλέψουμε για 3-4 μήνες. Με αυτό το σενάριο, θα δουλέψουμε κυρίως για να στηριχθούν οι εργαζόμενοι, ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε έμφαση στην επόμενη χρονιά. Ομως οι βασικές μας αγορές, όπως η Γερμανία, η Αγγλία, η Ολλανδία, η Ιταλία, είναι σχεδόν off. Για εμάς, όποιος θεωρεί ότι ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να στηριχθεί από τους Ελληνες διαδίδει έναν μύθο. Μπορεί να δώσει κάποιες ενέσεις, αλλά ώς εκεί, ειδικά σε προορισμούς όπως η Ρόδος, η Κως, η Κέρκυρα και η Κρήτη, όπου υπάρχει μαζική προσφορά κλινών. Επίσης, πόσοι Ελληνες θα μπορέσουν τελικά να ταξιδέψουν; Ας μην ξεχνούμε ότι η ύφεση αφορά και εμάς».
«Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα», προσθέτει ο Μανώλης Γιαννούλης, πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Χανίων. «Είμαστε πολύ συγκρατημένοι. Είμαστε βέβαιοι ότι έχει χαθεί και ο Ιούνιος, απομένει να δούμε για την υπόλοιπη σεζόν. Το καλό σενάριο είναι να εφαρμοστεί κάποιο υγειονομικό πρωτόκολλο ώστε να μπορέσει ο κόσμος να ταξιδέψει με ασφάλεια στην Ελλάδα. Μέσα στα ξενοδοχεία θα είναι πιο εύκολα να τηρηθούν κανόνες, ώστε ο επισκέπτης να είναι ασφαλής και να νιώθει ασφαλής. Βέβαια θα πρέπει και εμείς να προσαρμόσουμε τη λειτουργία μας. Τα πάντα έχουν αλλάξει, αυτό είναι δεδομένο».
