«Είναι αδιανόητο να υπάρχει αυτή η ζήτηση για εργαζομένους και την ίδια στιγμή να υπάρχει ανεργία στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό έχει ξεκινήσει κάτι που έπρεπε να υφίσταται εδώ και πολλά χρόνια, η ενεργοποίηση της ΔΥΠΕ, προκειμένου να γίνει ένα «πάντρεμα» μεταξύ των δηλωμένων ανέργων με τις κενές θέσεις εργασίας.
Στόχος των επιχειρήσεων είναι να απασχοληθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι Έλληνες, μειώνοντας τον δείκτη ανεργίας στη χώρα μας. Εύχομαι αυτό να αποτελέσει μια λύση, διαφορετικά θα πρέπει να στραφούμε σε τρίτες χώρες», επισημαίνει η πρόεδρος του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) κ. Κωνσταντίνα Σβύνου, μιλώντας για την έλλειψη εργαζομένων που όπως επισημαίνει, «δεν σημειώνεται μόνο σε ποσοτικό επίπεδο αλλά και σε ποιοτικό, καθώς λείπουν στελέχη εκπαιδευμένα στον τουρισμό».
• Κυρία Σβύνου, παρατηρήσαμε μαζική συμμετοχή Υπουργών και Διοικητών Οργανισμών, για πρώτη φορά, στην προ ημερών Γενική Συνέλευση της ΠΟΞ, στην οποία (μεταξύ άλλων) κατέχετε θέση Αντιπροέδρου στο Δ.Σ. Τελικά, λάβατε τις απαντήσεις που θέλατε;
Δεν είναι τυχαίο το ότι τόσο σημαίνοντα πρόσωπα της πολιτικής τίμησαν με την παρουσία τους και τη συμμετοχή τους τη Γενική μας Συνέλευση. Η ΠΟΞ, ως το ύψιστο συνδικαλιστικό όργανο της ξενοδοχίας, ειδικά τα τελευταία χρόνια, χρόνια πρωτοφανούς κρίσης, έχει βγει μπροστά και έχει κερδίσει τη θέση της ως συνομιλητής των υπουργείων και των διοικητικών οργανισμών.
Οι διεκδικήσεις μας δε βασίστηκαν ποτέ στον στείρο συνδικαλισμό -όπως δυστυχώς διαπιστώνουμε σε άλλες περιπτώσεις, αλλά σε δίκαια και εμπεριστατωμένα ζητούμενα, που με μεγάλη επιμονή και υπομονή θέτουμε μέσα από εποικοδομητικό διάλογο στους αρμόδιους. Τα αιτήματα που τέθηκαν είχαν ήδη γνωστοποιηθεί στους υπουργούς, καθώς καθόλη τη διάρκεια της θητείας μας τα διεκδικούμε, άλλα έχουν λυθεί και άλλα όχι.
Το θέμα δεν είναι να λάβουμε απλά κάποιες απαντήσεις αλλά να δουλέψουμε σε μια κατεύθυνση που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, τον υγιή ανταγωνισμό και ένα περιβάλλον επιχειρηματικής ανάπτυξης, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εκτοξεύσουμε το τουριστικό μας προϊόν.
• Παρακολουθούμε τον κλάδο σας να εισέρχεται στη μετά covid εποχή με διαφορετικές ταχύτητες ανάκαμψης. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Πάντα υπήρχαν διαφορετικές ταχύτητες στη χώρα μας, καθώς αποτελείται από διαφορετικές περιοχές με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Το μεγαλύτερο πλήγμα δέχτηκαν οι ορεινοί προορισμοί και τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας, καθώς η διάρκεια πανδημίας έπιασε τις υψηλές περιόδους λειτουργίας τους για 3 συνεχόμενες περιόδους (2020, 2021, 2022), ενώ στον αντίποδα οι θερινοί προορισμοί είχαν τη δυνατότητα να πάρουν μια ανάσα το 2020 και 2021 αλλά και να λειτουργήσουν σε μια σχετική κανονικότητα στο 2022.
Αυτό συνεπάγεται ότι χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο αλλά και περαιτέρω εξειδικευμένα μέτρα στήριξης προκειμένου να ανακάμψουν. Επιπλέον, φαινόμενα, όπως η ελλιπής οργάνωση στις σταθμούς εισόδου της χώρας μας αποτελεί τροχοπέδη για τον οδικό τουρισμό που στηρίζει τις περιοχές της βόρειας Ελλάδας. Δεν μπορώ επίσης να μην αναφέρω και το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης, όπου η κατάσταση με τα παράτυπα ή και παράνομα καταλύματα είναι τέτοια ώστε να προκαλείται αθέμιτος ανταγωνισμός (και όχι μόνο) σε επίπεδο ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που λειτουργούν νομίμως.
• Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για φέτος, όσον αφορά τα έσοδα σε σύγκριση με το 2019; Θα είναι ο τουρισμός η «σανίδα σωτηρίας» μέσα στην ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια;
Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ότι θα φτάσουμε στο 80% των εσόδων του 2019, το οποίο ήταν μια χρονιά ρεκόρ. Είναι άλλο όμως να υπολογίζουμε τα έσοδα, άλλο τις αφίξεις και άλλο αυτό που μένει τελικά. Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε πως ενώ περιμέναμε εν αγωνιωδώς να δουλέψουμε σε μια χρονιά κανονικότητας, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με νέα προβλήματα που καθιστούν και το 2022 μια πολύ δύσκολη χρονιά.
Συγκεκριμένα, ο διπλασιασμός σχεδόν του κόστους ενέργειας, η αύξηση του κόστους προϊόντων, η αύξηση του εργοδοτικού κόστους σε συνδυασμό με τις καθηλωμένες τιμές καθώς τα συμβόλαιά μας έχουν ήδη υπογραφεί και μάλιστα χωρίς αυξήσεις την τελευταία 3ετία, καθιστούν επισφαλής την οικονομική απόδοση των επιχειρήσεων. Αν υπολογίσει κάποιος και τα «κορονοχρέη», τις κρατικές ενισχύσεις που ήδη επιστρέφουμε, καταλαβαίνουμε πως η χρονιά είναι άλλο ένα έτος καθαρά επιβίωσης. Το λέω χαρακτηριστικά και το τονίζω ότι φέτος θα έχουμε γεμάτους προορισμούς αλλά άδεια ταμεία!
• Έχετε πει ότι η Κως, το νησί του Ιπποκράτη, όσο οξύμωρο και αν ακούγεται αυτό, δίνει εδώ και πολλά χρόνια μια άνιση μάχη στον τομέα της υγείας, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις επισκεψιμότητας κάθε καλοκαίρι. Θέλετε να μας το εξηγήσετε;
Το νησί της Κω, αντιμετωπίζει επί σειρά ετών έντονα προβλήματα στο χώρο των υπηρεσιών υγείας, γεγονός που έχει φτάσει πλέον στο απροχώρητο ειδικά όσο αφορά την υποστελέχωση της υπάρχουσας νοσοκομειακής δομής. Τη δεδομένη στιγμή το νοσοκομείο μας βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση όλων των ετών, με βασικές ειδικότητες να μην υπάρχουν αλλά και με παλαιωμένο κτιριακό και υλικό εξοπλισμό.
Σε έναν προορισμό όπως η Κως, που αποτελεί κορυφαίο τουριστικό προορισμό, με σημαίνουσα συμβολή στο εθνικό ΑΕΠ, με τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες να βάζουν πλάτη μπροστά στα δύσκολα της νησιωτικότητας, είναι αδιανόητο να μην υπάρχουν ούτε τα στοιχειώδη. Δεν θέλω να αναφερθώ στη ιστορική βαρύτητα του νησιού, βάσει της οποίας θα έπρεπε η Κως να αποτελεί παγκόσμιο πρότυπο στις δομές υγείας, γιατί… θα αρχίσει να βρέχει με τα δάκρυα του Ιπποκράτη, του πατέρα της ιατρικής…
• Πιστεύετε ότι μια μέση ελληνική οικογένεια θα καταφέρει να κάνει φέτος διακοπές στην Κω, όταν το κόστος για ακτοπλοϊκά - αεροπορικά εισιτήρια και βενζίνη έχει εκτοξευτεί; Η διαμονή στα ξενοδοχεία είναι φέτος πιο ακριβή;
Η Ελληνική οικογένεια, όπως και κάθε Ευρωπαϊκή οικογένεια έχει την ανάγκη των διακοπών. Το πρόβλημα στο κόστος δεν βρίσκεται στα Ελληνικά ξενοδοχεία, τα οποία λειτουργούν με μικρές αυξήσεις στα μη δεσμευμένα από τους tour operator δωμάτια. Το πρόβλημα βρίσκεται στο κόστος μεταφοράς.
Πέραν τούτου όμως, ο Έλληνας μπορεί να ταξιδέψει κυρίως τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, οι οποίοι αποτελούν τους μήνες αιχμής για τους Ελληνικούς προορισμούς, γεγονός που καθιστά όλο το πακέτο διακοπών ακριβότερο. Ωστόσο, είμαστε εδώ προκειμένου να στηρίξουμε με ειδικές προσφορές τον ημεδαπό τουρισμό. Πρέπει να ενισχύσουμε τις περιόδους μη αιχμής, με ειδικές αποφάσεις (χειμερινές διακοπές, εκπαιδευτικές εκδρομές κ.λπ.) προκειμένου οι Έλληνες να μπορούν να ταξιδεύουν και σε άλλες χρονικές περιόδους.
• Αλλά το «Τουρισμός για Όλους» επαρκεί για «όλους»; Πόσο επωφελούνται οι επιχειρήσεις από τις επιδοτήσεις του κοινωνικού τουρισμού;
Είναι μια σοβαρή ανάσα για τους προορισμούς, για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους δικαιούχους. Συζητάμε μάλιστα κάποιες τροποποιήσεις προκειμένου το πρόγραμμα να γίνει πιο ευέλικτο και θελκτικό. Μέγα ζητούμενο όμως αποτελεί η έγκαιρη αποπληρωμή των συμμετεχόντων, καθώς υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που είναι ακόμη απλήρωτες για δεδουλευμένα από τον Αύγουστο του 2021.
• Διαβάζουμε με μεγάλο ενδιαφέρον τις έρευνες που κάνετε στο Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), του οποίου έχετε επανεκλεγεί πρόεδρος. Δείχνουν τη δυσκολία επιβίωσης για τα συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχεία, ιδιαίτερα από το ξεκίνημα της ενεργειακής κρίσης. Σήμερα πού βρισκόμαστε;
Το ΙΤΕΠ εκτός των άλλων ερευνών, έχει οργανώσει για λογαριασμό του ΞΕΕ Πάνελ για την αποτύπωση της πληρότητας και της μέσης τιμής λειτουργίας των ξενοδοχείων από την αρχή της κρίσης. Το Πάνελ το κρατήσαμε και το χειμώνα, με τις πληρότητες να κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα γεγονός που καταδεικνύει το μεγάλο πρόβλημα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Υπήρξαν κάποια τριήμερα (τρία με τέσσερα στο σύνολό τους) με καλές πληρότητες, αλλά δεν ήταν αρκετά ώστε να καλύψουν τις στοιχειώδης ανάγκες λειτουργίας όλης της χειμερινής περιόδου. Χαρακτηριστικά θα σας αναφέρω, μέση πληρότητα Δεκεμβρίου 31,8%, Ιανουαρίου 22,7%, Φεβρουαρίου 30%, Μαρτίου 38,4%, Απριλίου 48,7%. Στο Πάνελ θερινών μηνών που ξεκίνησε τον Μάιο, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου οι πληρότητες κυμάνθηκαν κοντά στο 45% με το 73% των ξενοδοχείων να έχουν ανοίξει.
Τη δεδομένη στιγμή ολοκληρώνουμε μια έρευνα στην οποία αποτυπώνεται η αύξηση του κόστους ενέργειας, του κόστους προϊόντων αλλά και οι άμεσες επιπτώσεις της Ρωσο-ουκρανικής κρίσης, την οποία και παραδίδουμε στο ΞΕΕ. Γενικά μέσα από τις έρευνες του ΙΤΕΠ αποτυπώνουμε σε πρωτογενές επίπεδο τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της Ελληνικής ξενοδοχίας, αποδίδοντας την πραγματική εικόνα της αγοράς. Από τα νούμερα που έχουμε είναι πασιφανής η λειτουργία των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας και ορεινού όγκου σε μη βιώσιμες συνθήκες.
• Το πρόβλημα με τις κενές θέσεις εργασίας φέτος εμφανίζεται αμυδρά αυξημένο σε σχέση με το 2021 αλλά παραμένει σημαντικό. Βεβαίως δεν είναι μόνο «ελληνικό προνόμιο», αλλά ευρωπαϊκό, ωστόσο βλέπετε να αντιμετωπίζεται μέσα από τις προσπάθειες που γίνονται αυτή τη στιγμή από την κυβέρνηση και τους φορείς; Οι θέσεις θα καλυφθούν;
Ένα από τα αποτελέσματα της πανδημίας υπήρξε και η «διαρροή» εργαζομένων σε άλλους κλάδους εκτός του τουρισμού, γεγονός που θα τους διασφάλιζε ένα μικρότερο αλλά 12μηνο εισόδημα. Επίσης αρκετοί αναζήτησαν εργασία σε άλλες Ευρωπαϊκές περιοχές. Το 2021 καταγράψαμε στο ΙΤΕΠ σε έρευνα για λογαριασμό του ΙΝΣΕΤΕ κοντά στις 55.000 θέσεις εργασίας που δεν μπόρεσαν να καλυφθούν. Αν είναι λίγο πάνω ή λίγο κάτω το νούμερο τη δεδομένη στιγμή δεν έχει τόσο σημασία, όσο το να προχωρήσουμε σε εύρεση λύσεων.
Η έλλειψη εργαζομένων δεν σημειώνεται μόνο σε ποσοτικό επίπεδο αλλά και σε ποιοτικό, καθώς λείπουν στελέχη εκπαιδευμένα στον τουρισμό. Επίσης, είναι αδιανόητο να υπάρχει αυτή η ζήτηση για εργαζομένους και την ίδια στιγμή να υπάρχει ανεργία στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό έχει ξεκινήσει κάτι που έπρεπε να υφίσταται εδώ και πολλά χρόνια, η ενεργοποίηση της ΔΥΠΕ, προκειμένου να γίνει ένα «πάντρεμα» μεταξύ των δηλωμένων ανέργων με τις κενές θέσεις εργασίας. Στόχος των επιχειρήσεων είναι να απασχοληθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι Έλληνες, μειώνοντας τον δείκτη ανεργίας στη χώρα μας.
Εύχομαι αυτό να αποτελέσει μια λύση, διαφορετικά θα πρέπει να στραφούμε σε τρίτες χώρες. Ο τουρισμός και οι επιχειρήσεις μας στηρίζονται από τους εργαζομένους. Είναι αυτοί που βγάζουν το πρόσωπο του Ελληνικού τουρισμού. Και είναι ο Ελληνικός τουρισμός που όταν λειτουργεί σωστά, αποτελεί τον πυλώνα της οικονομίας, της ανάκαμψης αλλά και της ανάπτυξης, γεγονός που επιστρέφει σε όλους εμάς, πρωτίστως στους ίδιους τους εργαζομένους και κατ’επέκταση σε όλο το κοινωνικό σύνολο.
