Μετά από δουλεία αιώνων, μετά από ποταμούς αιμάτων και θυσιών που πρόσφεραν τα μαρτυρικά Δωδεκάνησα στους αγώνες τους για τη λευτεριά, το δέντρο που ποτίστηκε με το αίμα τόσων και τόσων παλληκαριών τους έδωσε τους πρώτους καρπούς. Η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων της 10ηςΦεβρουαρίου του 1947 έφερε τελικά τoποθούμενο. Οι Άγγλοι που κατείχαν τα Δωδεκάνησα από τον Μάϊο του 1945 παρέδωσαν τη διοίκηση στις Ελληνικές Στρατιωτικές Αρχές και η Ελληνική σημαία υψώθηκε σε όλα τα νησιά στις 12 το μεσημέρι της 31ηςΜαρτίου του 1947.Ήταν η λαμπρότατη μέρα της Ενσωμάτωσης. Στη Ρόδο η τελετή της ύψωσης της Γαλανόλευκης στον ιστό του Διοικητηρίου έγινε κάτω από τις ουρανομήκεις ζητωκραυγές του λαού, ενώ τη στιγμή της έπαρσης ο δήμαρχος Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτος και σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο γονυπετείςμπροστά στο βωμό της πατρίδας απέδωσαν τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους πεσόντες για τη λευτεριά!
Στην Κω την ιστορική εκείνη μέρα της 31ηςΜαρτίου του 1947 κατέφθασαν οι Ελληνικές Στρατιωτικές Αρχές, επικεφαλής των οποίων είχε τεθεί ο Ιερολοχίτης Ταγματάρχης Κωνσταντίνος Κρεκούκιας. Στον Κρεκούκια παρέδωσε τη Στρατιωτική Διοίκηση του νησιού ο Άγγλος Αξιωματικός των Πολιτικών Υποθέσεων Smith, ενώ στο Δημαρχείο γινόταν η υποστολή της Αγγλικής σημαίας και υψωνόταν με τις ενθουσιώδεις ιαχές του Κωακού Λαού η Γαλανόλευκη. Παρουσία των Αρχών το Δημοτικό Συμβούλιο και οι Δήμαρχοι της πόλης και των χωριών θα συνέλθουν, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου, «εις έκτακτον πανηγυρικήν συνεδρίαν επί τω μεγάλω και ιστορικώ γεγονότι της παραδόσεως της Βρεττανικής Διοικήσεως εις την Ελληνικήν τοιαύτην».
Θα εξουσιοδοτήσουν, μάλιστα, τον Δήμαρχο Γεώργιο Ιωαννίδη να αποστείλει στον Βασιλιά Γεώργιο τον Β΄ «ανάλογοντηλεγράφημαεπίτωσημερινώεορτασμώ», όπως επίσης στον Πρωθυπουργό και στον Πρόεδρο της Βουλής. Έγινε ακόμα δεκτή η πρόταση του Δημάρχου, εκτός των άλλων, να ονομαστούν επίτιμοι δημότες Κω τόσο ο Άγγλος Διοικητής Smithόσο και ο πρώτος Έλληνας Διοικητής Κρεκούκιας. Και γι’ αυτούς προτάθηκε από τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Στέφανο Κιτρίνα να δοθούν σε δυο κύριες οδούς της πόλης τα ονόματά τους. Παραμένει, άλλωστε, γνωστή ως τις μέρες μας η μια οδός στο όνομα του Κρεκούκια.
Το με εκτενές περιεχόμενο πρακτικό του Δημοτικού Συμβουλίου Κω θα συμπληρωθεί τελικά με τα ονόματα, τις υπογραφές και τις σφραγίδες όλων των παρισταμένων, οι οποίοι ήσαν οι εξής: Ο Άγγλος στρατιωτικός διοικητής Smith, ο Έλληνας στρατιωτικός διοικητής Κ. Κρεκούκιας, ο αρχιμανδρίτης Φιλήμων Φωτόπουλος ως εκπρόσωπος της Εκκλησίας, ο Δήμαρχος Κω Γ. Ιωαννίδης, ο Υποδήμαρχος Ν. Παρθενιάδης, οκτώ Δημοτικοί Σύμβουλοι από τους οποίους οι δυο ήσαν Οθωμανοί, οι Δήμαρχοι των χωριών: Ασφενδιού Μ Διακομανώλης, Πυλίου Ε. Ευθυμίου, Αντιμάχειας Ακ. Μαύρος, Καρδάμενας Ι. Νικολάου και Κεφάλου Α. Νικολής. Υπογράφουν επίσης ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Στ. Κιτρίνας και ο Γραμματέας Ν. Καβουκλής. (Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο μου ΙστορίατηςΝήσουΚω, έκδοση Δήμου Κω, 1990 σσ. 651-655 και στην αγγλόφωνη έκδοση του 2015 σσ.638-641).
.Τον επόμενο χρόνο και με το Νόμο 518 της 9ηςΙανουαρίου 1948, ,ΠερίπροσαρτήσεωςτηςΔωδεκανήσουειςτηνΕλλάδα,που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, έχουμε την dejureπράξη της Ένωσης των Δωδεκανήσων και ο νέος βασιλιάς ο Παύλοςθέλησε να επισκεφθεί με τη βασιλική οικογένεια και με τα μέλη της Κυβέρνησης την Ρόδο στις 7 Μαρτίου του 1948, επισφραγίζοντας έτσι την κυριαρχία της Ελλάδας στα Δωδεκάνησα. Η μέρα αυτή της άφιξης του Ανώτατου Άρχοντα της χώρας στα νησιά μας επιλέχτηκε επίσημα και ως η τυπική και τελετουργική μέρα του εορτασμού μέχρι σήμερα της Ενσωμάτωσης.
Η αναμφισβήτητα όμως ιστορική μέρα της Ενσωμάτωσης παραμένει η μέρα της υποστολής της Αγγλικής και η έπαρση της Ελληνικής σημαίας δηλαδή η 31ηΜαρτίου του 1947, που σηματοδοτεί την οριστική απελευθέρωση των Δωδεκανήσων από τον ξενικό ζυγό. Αυτήν ακριβώς την ημερομηνία της 31ηςΜαρτίου θα πρότεινα στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να εισηγηθεί στην Κυβέρνηση να επαναφέρει τον εορτασμό της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου. Το οφείλουμε εμείς οι νεώτεροι τόσο για την αποκατάσταση της αμετάτρεπτης ιστορικής αλήθειας όσο και για την απόδοση σεβασμού και τιμής στη μνήμη των προγόνων μας.
ΒΑΣΙΛΗΣ Σ. ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ