Αρθρογραφία

Από το «έτσι κάνουν όλοι» στο «έτσι το κάναμε πάντα»

Στην Ελλάδα, η επιχείρηση είναι οικογενειακή υπόθεση. Δεν είναι απλώς μια δουλειά , είναι μια διάδοχη κατάσταση. Συχνά είναι και ιστορία. Ένα μαγαζί που άνοιξε ο παππούς, το κράτησε ο πατέρας, και τώρα έρχεται η νέα γενιά να το “εκσυγχρονίσει”. Εκεί είναι που αρχίζουν τα δύσκολα , διότι στις οικογενειακές επιχειρήσεις δεν περνάνε μόνο τα κλειδιά από τον ένα στον άλλο , περνάνε και οι αντιλήψεις. Όταν δε , αυτές έχουν χτιστεί πάνω σε λογικές τύπου «μην τα κάνεις όλα σωστά, γιατί δεν τα κάνει κανείς», τότε οι παθογένειες κληροδοτούνται στους επόμενους.Το «έτσι κάνουν όλοι» δεν είναι μόνο μια φράση αλλά και μια νοοτροπία, σχεδόν σαν άτυπη αρχή. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν εκφράζεται πάντα με κακή πρόθεση. Συχνά, αυτός είναι ένας τρόπος να εκφράσει κάποιος «δεν έχεις τη δυνατότητα να το αλλάξεις, γι' αυτό αποδέξου το».Σε μικρές κοινωνίες, το να πας κόντρα στο ρεύμα έχει κόστος. Αν πεις σε έναν πελάτη ότι δεν μπορείς να μην κόψεις απόδειξη γιατί θέλεις να είσαι νόμιμος, μπορεί να σε κοιτάξει λες και του είπες κάτι παράλογο. Αν το κάνεις συνέχεια, μπορεί και να σταματήσει να έρχεται ,καθώς κάποιος άλλος είναι διατεθειμένος να μην εκδόσεις απόδειξη. Βέβαια , οι αντιλήψεις αλλάζουν , αλλά αλλάζουν πολύ αργά.Πολλοί νέοι που γυρνούν στον τόπο τους μετά τις σπουδές τους έχουν διάθεση να κάνουν τα πράγματα διαφορετικά. Να οργανώσουν καλύτερα, να δηλώσουν σωστά, να επενδύσουν σε διαφανείς διαδικασίες. Αλλά πέφτουν πάνω στην πραγματικότητα που έμεινε ίδια όσο αυτοί έλειπαν. Κι αυτή η πραγματικότητα λέει: «τόσα με απόδειξη ,τόσα χωρίς» , «έτσι δουλεύει η αγορά», «άσε τι λένε οι λογιστάδες» , «δεν μπορείς να επιβιώσεις αν τα χτυπάς όλα». Οπότε σιγά-σιγά, ο ενθουσιασμός μαλακώνει και ο κύριος στόχος γίνεται η προσαρμογή και όχι η αλλαγή.Ξέρετε οι επιχειρηματίες στην Ελλάδα ,είναι μικροί ήρωες. Το να επιβιώνουν μέσα σε τόση πολυνομία και γραφειοκρατία , με ένα κράτος σχεδόν εχθρικό , είναι άξιο θαυμασμού. Πραγματικά τους αξίζουν συγχαρητήρια. Αυτό όμως είναι τελείως διαφορετικά από το να θεωρούν ότι η εργαλειοποίηση των εσόδων είναι επιχειρηματική στρατηγική. Η αυταρέσκεια τους αυτή , τους κάνει μερικές φορές κοντόφθαλμούς και επιπόλαιους , καθώς δεν αντιλαμβάνονται το κόστος των πράξεων τους.Τρανό παράδειγμα ο Φ.Π.Α. Πολλοί επιχειρηματίες, κυρίως μικρομεσαίοι, πέφτουν στην παγίδα να χρησιμοποιούν τα ποσά του ΦΠΑ για τη χρηματοδότηση της καθημερινής λειτουργίας της επιχείρησής τους. Δεν βάζουν τον Φ.Π.Α. στην άκρη αφενός , δεν εκδίδουν αποδείξεις ενώ κρατάνε ίδιες τις τιμές αφετέρου. Αν τους παρουσιάσεις επιχειρήματα ότι η προσέγγιση είναι λάθος , θα σου πουν ότι «δεν βγάινω αν τα χτυπάω όλα». Οι νεότεροι δίπλα τους πλάθονται καθ’ εικόνα και ομοίωση. Επιπρόσθετα όταν έρχονται τα πρόστιμα και οι έλεγχοι , θεωρούν ότι το κράτος θέλει να τους τιμωρήσει.Άλλο παράδειγμα οι καινοτομίες όταν αναλαμβάνουν οι νεότεροι. Ας πούμε ότι έχεις ένα μικρό ξενοδοχείοστην Κω. Οι γονείς σου το έστησανστα 90ς,  που όλα γίνονταν “με το χέρι”. Πολλοί πελάτες έκλειναν με τηλεφώνημα και προκαταβολή με μετρητά. Οι αποδείξεις ελάχιστες, οι φορολογικοί έλεγχοι ανύπαρκτοι. Τώρα επιστρέφεις εσύ, με πτυχίο στον τουρισμό και διάθεση να τα βάλεις όλα σε τάξη.Βάζεις online σύστημα κρατήσεων και θες να τα δηλώνεις όλα. Και τότε αρχίζουν τα σχόλια: «Έτσι δουλεύεις; Θα πας άκλαφτος». «Εμείς τα μισά δηλώνουμε και πάλι δεν βγαίνουμε». «Τι το παίζεις; Πολυεθνική;»Ξέρετε η πίεση δεν είναι μόνο οικονομική , είναι και κοινωνική. Πάντα θα βρεθεί κάποιος να σου πει ότι είσαι τρελός ή ότι χαλάς την πιάτσα. Και αν είσαι μόνος σου, το να αντέξεις είναι δύσκολο. Στα μικρά μέρη οι αντιλήψεις περνάνε σαν απόλυτες αλήθειες. Και κάπου εκεί μπαίνει το “τοξικό” στοιχείο: το παιδί που μεγάλωσε μέσα στην επιχείρηση δεν μαθαίνει απλώς τι σημαίνει δουλειά. Μαθαίνει και πώς γίνεται η δουλειά. Μαθαίνει να στρογγυλεύει τις γωνίες, να μην λέει πάντα τα πάντα, να θεωρεί ότι το κράτος είναι απέναντι. Όλα αυτά δεν του τα μαθαίνει κανείς εν τοις πράγμασι , τα βλέπει ,τα ζει, τα μεταβολίζει.Συνειδητοποιούμε ότι η φορολογική συνείδηση δεν διαμορφώνεται σε κάποιο μάθημα όπως θα έπρεπε, αλλά στον χώρο πίσω από τον πάγκο ή στο γραφείο με τις ντουλάπες γεμάτες τιμολόγια , με τους «γκρινιάρηδες» λογιστές και το «κακό» κράτος.Αν αυτό που βλέπεις από μικρός είναι «στο περίπου» , τότε και ως ενήλικας «στο περίπου» θα κινηθείς.Φταίει και το κράτος; Φυσικά. Δεν βοηθά καθόλου το γεγονός ότι για δεκαετίες, η σχέση του μικρού επιχειρηματία με το κράτος ήταν στην καλύτερη , ουδέτερη , στη χειρότερη, εχθρική. Εμφανιζόταν ο ελεγκτής μια φορά στα πέντε χρόνια, έριχνε ένα πρόστιμο και εξαφανιζόταν. Κανείς δεν ερχόταν να εξηγήσει, να υποστηρίξει, να στηρίξει πραγματικά όσους ήθελαν να λειτουργήσουν σωστά.Οπότε ο επιχειρηματίας έμαθε να κρύβεται ,να παίζει άμυνα και κυρίως να ενεργεί με έντονο το στοιχείο της παραβατικότητας. Ο τυπικός επιχειρηματίας παραδειγματιζόταν από αυτόν που φοροαπέφευγε και γινόταν ίδιος του. Προφανώς και η φορολογία και τα πρόστιμα είναι εξοντωτικά , προφανώς και οι φόροι είναι μην ανταποδοτικοί. Αλλά σε αυτό το πλαίσιο καλούμαστε να επιχειρήσουμε. Να αλλάξουμε το πλαίσιο; Να το αλλάξουμε. Αλλά αυτό είναι μια άλλη τεράστια κουβέντα.Βέβαια υπάρχουν κι αυτοί που το προσπαθούν. Παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν αρκετοί , κυρίως νεότεροι που επιμένουν να δηλώνουν τα πάντα, να έχουν καθαρές διαδικασίες, να εκπαιδεύουν και τους πελάτες τους σταδιακά. Δεν είναι εύκολο και φυσικά δεν έχουν πάντα στήριξη ούτε από την οικογένεια, ούτε από την αγορά.Αλλά είναι αυτοί που σπάνε τον κύκλο και με τον καιρό, κάνουν κι άλλους να τους ακολουθούν. Όχι «γιατί το λέει ο νόμος» , αλλά γιατί βλέπουν ότι μπορεί να γίνει και διαφορετικά. Αν περιμένουμε να αλλάξει η κουλτούρα μόνο με νόμους, δεν θα αλλάξει τίποτα. Οι αλλαγές ξεκινούν από μέσα μας. Από τη στιγμή που ο πατέρας πει «κάνε το όπως νομίζεις, κι ας είναι αλλιώς απ’ ό,τι έκανα εγώ» , από τη στιγμή που ο νέος νιώσει ότι μπορεί να φέρει κάτι καινούργιο, χωρίς να προσπαθεί να ακυρώσει το παλιό. Από την στιγμή που το κράτος θα είναι αρωγός της επιχειρηματικότητας και όχι εχθρός της , από τη στιγμή που το κράτος πάψει να εμφανίζεται μόνο σαν φόβητρο και αρχίσει να λειτουργεί και λίγο σαν σύμμαχος.Μπορεί λοιπόν να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος;Το «έτσι κάνουν όλοι» δεν είναι κάποιος φυσικός νόμος , όπως η βαρύτητα. Είναι βολική συνήθεια και κάθε συνήθεια, όσο ισχυρή κι αν φαίνεται, μπορεί να αλλάξει. Αρκεί κάποιος να τολμήσει πρώτος ,να δοκιμάσει να λειτουργήσει αλλιώς, να κάνει την αρχή χωρίς να περιμένει να τον ακολουθήσουν όλοι.Μπορεί να είναι δύσκολο στην αρχή , μπορεί να του πουν ότι δεν βγαίνει , αλλά κάπως έτσι αλλάζουν τα πράγματα.Ένα βήμα την φορά.*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.

ΤΙ ΤΟ ΘΕΣ ΤΟ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ, ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ MYDATA!

Μια συχνή παρανόηση των επιχειρηματιών είναι ότι μπορούν να καταχωρίσουν μια δαπάνη στα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης μόνο βλέποντας το τιμολόγιο στη ψηφιακή πλατφόρμα myDATA, ακόμα κι αν δεν έχουν στα χέρια τους το φυσικό ή ηλεκτρονικό αντίγραφο του παραστατικού. Η σύντομη απάντηση είναι “ΠΡΟΦΑΝΩΣ , ΟΧΙ”. Σε αυτό το άρθρο θα εξηγήσουμε αναλυτικά το γιατί, τι ακριβώς είναι το myDATA και ποιος ο ρόλος του, καθώς και ποιες είναι οι συνέπειες μιας λανθασμένης καταχώρισης , ενώ θα δώσουμε συμβουλές για το πώς μπορούν οι επαγγελματίες να τηρούν με ασφάλεια τα βιβλία τους.Το myDATA εφαρμόστηκε πιλοτικά το 2020 και πλέον είναι υποχρεωτικό σύστημα ηλεκτρονικής διαβίβασης παραστατικών για όλες τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Μέσω του myDATA, κάθε επιχείρηση διαβιβάζει ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τα δεδομένα των τιμολογίων και αποδείξεων που εκδίδει (έσοδα) και λαμβάνει (έξοδα). Αυτά τα δεδομένα συγκεντρώνονται σε μια βάση δεδομένων που αντιστοιχεί στα ηλεκτρονικά βιβλία της κάθε εταιρείας . Ο στόχος είναι οι ψηφιακές αυτές καταγραφές να αποτελούν τον “μόνο αληθινό φορολογικό βιβλίο” της επιχείρησης, ώστε η ΑΑΔΕ να μπορεί να προσυμπληρώνει δηλώσεις ΦΠΑ & Εισοδήματος και να διασταυρώνει έσοδα-έξοδα αποτελεσματικά. Συνοπτικά, λοιπόν, το myDATA δεν είναι ένα πρόγραμμα λογιστικής της επιχείρησης, αλλά μια πλατφόρμα όπου αναφέρονται υποχρεωτικά τα συνοπτικά στοιχεία των παραστατικών. Το κρίσιμο σημείο είναι ότι το myDATA δεν αντικαθιστά τα φυσικά ή ηλεκτρονικά παραστατικά – απλώς τα συνοψίζει σε μια βάση δεδομένων. Η ευθύνη της επιχείρησης δεν σταματά στην διαβίβαση: πρέπει να συμφωνούν τα ηλεκτρονικά βιβλία με τα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης . Με άλλα λόγια, η επιχείρηση και ο λογιστής της οφείλουν να αντιστιχοίζουν τα δεδομένα του myDATA με τις δικές τους εγγραφές και να διασφαλίζουν ότι δεν υπάρχουν αποκλίσεις.Γιατί δεν είναι σωστό να καταχωρίζουμε δαπάνες χωρίς παραστατικό;1.Δεν το προβλέπει ο Κώδικας Φορολογίας εισοδήματος (ΚΦΕ) Ν. 4172/2013 στο άρθρο 22 & στο άρθρο 23 Εκπιπτόμενες & Μη Εκπιτπόμενες επιχειρηματικές δαπάνες καθώς αναφέρει ότι η εκπεσιμότητα μιας δαπάνης από τα ακαθάριστα έσοδα, πρέπει να αποδεικνύεται από τα νόμιμα δικαιολογητικά.2.Δεν το προβλέπουν τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ) – Ν. 4308/2014 , δηλαδή η νομοθεσία που διέπει την λογιστική τήρηση των βιβλίων μιας επιχείρησης στο άρθρο 3 και στο άρθρο 5. Συγκεκριμένα , η επιχείρηση πρέπει να κρατάει αρχείο για κάθε συναλλαγή και γεγονός που συμβαίνει κατά την περίοδο αναφοράς , ενώ καμία συναλλαγή δεν μπορεί να καταχωριστεί στα λογιστικά βιβλία χωρίς τεκμηρίωση μέσω κατάλληλων εγγράφων (τιμολόγια, αποδείξεις, συμβάσεις κ.λπ.).3. Δεν το προβλέπει ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ) – Ν.5104/2024 , όπου αναφέρει ότι η Φορολογική Διοίκηση έχει το δικαίωμα να ζητήσει αντίγραφα αυτών των αρχείων και παραστατικών για φορολογικούς ελέγχους (άρθρα 13 ,14, 29)4. Δεν το προβλέπει η Απόφαση 1138/2020 myDATA , όπου γίνεται έμμεση αναφορά στην υποχρέωση για σωστή και πλήρη τεκμηρίωση των συναλλαγών μέσω των παραστατικών και αν όχι προβλέπει υποχρεώση διαβίβασης των αποκλίσεων.5. Δεν το προβλέπει η αρχή του δεδουλευμένου , σύμφωνα με την οποία οι επιπτώσεις των συναλλαγών μίας οικονομικής μονάδας, καταχωρίζονται και συμπεριλαμβάνονται στις οικονομικές καταστάσεις της «όταν προκύπτουν και όχι όταν διακανονίζονται ταμειακά». Μια διαβίβαση ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου στο mydata (πχ 1000 ευρώ) που αφορά σε περίοδο ασφάλισης που ξεκινά μέσα στο έτος και ολοκληρώνεται στο επόμενο , πρέπει να «σπάσει» σε δύο έτη , άρα πρέπει να υπάρχει το παραστατικό για να γίνουν οι απαραίτητες εγγραφές προσαρμογής.6. Δεν το προβλέπει η λογική , αφού πάντα υπάρχει ο κίνδυνος της λάθους διαβίβασης από τον εκδότη. Δεν γίνεται να εφαρμόζεται η λογιστική επιστήμη με την παραδοχή ότι ο εκδότης θα είναι πάντα σωστός. Το συνηθέστερο λάθος είναι να διαβιβάζεται λανθασμένη καθαρή αξία σε σχέση με αυτήν που αναγράφεται στο τιμολόγιο.7. Υπάρχει η νομική διάσταση του ζητήματος , που αφορά σε διαμάχες περί πληρωμής ενός τιμολογίου , μη παραλαβής εμπορευμάτων κτλ.Δείτε το και πρακτικά: πώς θα ξέρετε τι ακριβώς χρεωθήκατε, τι ακριβώς παραλάβατε , ποια προϊόντα ή υπηρεσίες αφορούσε, ποιος ο ΦΠΑ, αν δεν έχετε μπροστά σας το παραστατικό; Ακόμα, πώς θα αποδείξετε σε έναν ελεγκτή ότι η δαπάνη είναι πραγματική; Το myDATA δείχνει κάποια βασικά στοιχεία (αξία, ΑΦΜ εκδότη, ίσως περιγραφή), όμως το αναλυτικό παραστατικό περιέχει όλες τις λεπτομέρειες και αποτελεί το νόμιμο έγγραφο.Επίσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι η έκδοση του τιμολογίου στον εκδότη δεν σημαίνει αυτόματα ότι έχει παραδοθεί στον λήπτη. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο προμηθευτής μπορεί να «ανέβασε» το παραστατικό στο myDATA αλλά να μην το έστειλε ποτέ στον πελάτη (π.χ. το έστειλε σε λάθος email ή καθυστέρησε). Μέχρι ο πελάτης να το παραλάβει επίσημα, δεν έχει στα χέρια του νόμιμο δικαιολογητικό για καταχώρισηΚίνδυνοι και συνέπειες σε περίπτωση φορολογικού ελέγχουΗ καταχώριση δαπανών χωρίς τα αντίστοιχα παραστατικά είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Σε έναν φορολογικό έλεγχο, ο ελεγκτής θα ζητήσει να δει τα φυσικά ή ηλεκτρονικά αντίγραφα όλων των παραστατικών που έχετε καταχωρίσει ως έξοδα. Αν εσείς έχετε εγγράψει στα βιβλία μια δαπάνη χωρίς να έχετε το τιμολόγιο να την στηρίζει, τότε μπορεί να συμβούν τα εξής:1.Μη αναγνώριση της δαπάνης: Ο έλεγχος δεν θα αποδεχτεί τη δαπάνη για φορολογικούς σκοπούς. Αυτό σημαίνει ότι θα αφαιρεθεί από τα έξοδά σας κατά τον έλεγχο, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα φορολογητέα κέρδη σας (άρα και ο φόρος εισοδήματος που θα κληθείτε να πληρώσετε αναδρομικά).2. Απώλεια δικαιώματος έκπτωσης ΦΠΑ: Εάν έχετε εκπέσει (συμψηφίσει) ΦΠΑ για την εν λόγω δαπάνη, θα σας ζητηθεί να επιστρέψετε τον ΦΠΑ αυτόν, αφού θεωρείται ότι δεν είχατε νόμιμο δικαίωμα έκπτωσης χωρίς παραστατικό. Μάλιστα, από το 2024 έχει θεσπιστεί ρητά ότι δεν επιτρέπεται έκπτωση φόρου εισροών (ΦΠΑ) σε τιμολόγια που δεν έχουν διαβιβαστεί στο myDATA – πόσο μάλλον αν δεν υπάρχουν καν στο αρχείο σας.3. Πρόστιμα και κυρώσεις: Η μη κατοχή και διαφύλαξη των απαιτούμενων παραστατικών ισοδυναμεί με μη τήρηση σωστών λογιστικών αρχείων. Η νομοθεσία προβλέπει τσουχτερά πρόστιμα για τέτοιες παραβάσεις. 4.Υποψία εικονικών συναλλαγών: Όταν εμφανίζονται στα βιβλία δαπάνες χωρίς παραστατικά, υπάρχει ο κίνδυνος ότι ίσως πρόκειται για εικονικές δαπάνες . Ήδη η ΑΑΔΕ έχει δηλώσει ότι θέλει να βάλει τέλος στις δαπάνες χωρίς πραγματικό αντίκρισμα που χρησιμοποιούνταν για τεχνητή μείωση κερδών . Από το 2025 ουσιαστικά καμία τέτοια δαπάνη δεν θα γίνεται δεκτή, καθώς τα δηλωμένα έξοδα θα πρέπει να ταυτίζονται πλήρως με ό,τι έχει διαβιβαστεί ηλεκτρονικά. Σε αυτό το πλαίσιο, μια δαπάνη στο myDATA που δεν συνοδεύεται από πραγματικό τιμολόγιο στα χέρια σας, ενδέχεται να εκληφθεί ως “εικονική” και να μην αναγνωριστεί.Συνολικά, σε περίπτωση ελέγχου, η επιχείρηση φέρει το βάρος της απόδειξης ότι κάθε εγγραφή στα βιβλία της είναι αληθινή και νόμιμη. Χωρίς το παραστατικό, αυτό είναι σχεδόν αδύνατον να αποδειχθεί.Ποια είναι η ορθή διαδικασία καταχώρισης εσόδων και εξόδων1.Λήψη και έλεγχος παραστατικού: Για κάθε έξοδο της επιχείρησης, φροντίζουμε πρώτα να λάβουμε το παραστατικό από τον εκδότη. Αυτό μπορεί να σημαίνει να παραλάβουμε το χαρτί, ένα PDF μέσω email, ή να το κατεβάσουμε από κάποια πλατφόρμα τιμολόγησης. Μόλις το παραλάβουμε, ελέγχουμε ότι τα στοιχεία του (ποσά, ΦΠΑ, ημερομηνίες, ΑΦΜ κλπ) είναι σωστά.2.Διαβίβαση στο myDATA (αν είμαστε εκδότες) ή αναμονή ενημέρωσης (αν είμαστε λήπτες): Αν εμείς εκδίδουμε το παραστατικό (έσοδο), το διαβιβάζουμε άμεσα στο myDATA όπως ορίζει ο νόμος. Αν λαμβάνουμε το παραστατικό (έξοδο), κατά κανόνα ο προμηθευτής μας θα το ανεβάσει στο myDATA. Συνήθως, μέσα σε λίγο χρόνο θα εμφανιστεί και στο δικό μας βιβλίο myDATA ως παραστατικό λήψης. (Σε περίπτωση που δεν εμφανιστεί, υπάρχει διαδικασία αναφοράς απόκλισης – ο λήπτης μπορεί να ενημερώσει μέσω της πλατφόρμας ότι ο εκδότης δεν διαβίβασε το στοιχείο).3.Καταχώριση στα λογιστικά βιβλία: Μόλις έχουμε και το παραστατικό στα χέρια μας και επιβεβαιωθεί ότι η συναλλαγή υπάρχει στο myDATA, τότε προχωράμε στην καταχώριση. Ο λογιστής θα καταχωρίσει την δαπάνη στα βιβλία (στο κατάλληλο λογαριασμό εξόδων, με τον σωστό ποσό, ΦΠΑ, κ.λπ.) και θα συσχετίσει την εγγραφή αυτή με το παραστατικό. Στα σύγχρονα λογιστικά προγράμματα, μάλιστα, μπορεί να γίνεται αυτόματη συσχέτιση μέσω του Μοναδικού Αριθμού Καταχώρισης (ΜΑΡΚ) που παρέχει το myDATA για κάθε παραστατικό. Έτσι, εξασφαλίζεται ότι η συγκεκριμένη εγγραφή αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο ηλεκτρονικά δηλωμένο παραστατικό.4.Διαφύλαξη του παραστατικού και backup: Αφού καταχωριστεί το παραστατικό (σε χαρτί ή σε ηλεκτρονική μορφή) πρέπει να αρχειοθετηθεί σωστά. Η νομοθεσία απαιτεί να διατηρείτε όλα τα φορολογικά στοιχεία για τουλάχιστον πέντε (5) έτη από το τέλος της χρήσης που αφορούν (σε κάποιες περιπτώσεις και περισσότερο). Φροντίστε λοιπόν να φυλάσσετε τα παραστατικά σας ταξινομημένα, ή να τα αποθηκεύετε ηλεκτρονικά σε ασφαλές μέρος, έτσι ώστε να είναι άμεσα διαθέσιμα σε περίπτωση ελέγχου. Ένα ηλεκτρονικό αρχείο παράλληλα με το φυσικό μπορεί να σας σώσει από πολλούς μπελάδες.Με την παραπάνω διαδικασία, διασφαλίζεται ότι κάθε έσοδο ή έξοδο είναι νόμιμα καταχωρημένο: υπάρχει στο myDATA και υποστηρίζεται από το αντίστοιχο έγγραφο. Αυτό άλλωστε θα είναι και το ζητούμενο σε κάθε διασταύρωση: ήδη από το τέλος του 2024 έχουμε προ συμπληρωμένες δηλώσεις ΦΠΑ με μηδενική απόκλιση. Ουσιαστικά, λοιπόν, ο μόνος ασφαλής δρόμος είναι “ό,τι δεν έχει παραστατικό, δεν «μπαίνει» στα βιβλία”.Το myDATA έχει φέρει επανάσταση στη φορολογική συμμόρφωση, καθιστώντας διαφανείς τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και επιτρέποντας στην ΑΑΔΕ να βλέπει σχεδόν σε πραγματικό χρόνο τα βιβλία όλων. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι καταργεί την ανάγκη για σωστή τήρηση των αρχείων από πλευράς της επιχείρησης. Καμία καταχώριση δεν πρέπει να γίνεται “στα τυφλά”, χωρίς την υποστήριξη του αντίστοιχου παραστατικού. Η εμφάνιση ενός παραστατικού στο myDATA είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να αναγνωριστεί η δαπάνη, αλλά όχι ικανή από μόνη της. Οι επαγγελματίες και οι επιχειρηματίες οφείλουν να κατανοήσουν ότι το myDATA είναι σύμμαχος και όχι υποκατάστατο των παραστατικών. Χρησιμοποιήστε το για να διασταυρώνετε στοιχεία, για να αποφύγετε λάθη και παραλείψεις, αλλά τηρείτε ευλαβικά τα βιβλία σας με βάση τους παραδοσιακούς κανόνες: κάθε έσοδο και έξοδο να υποστηρίζεται από το νόμιμο παραστατικό του. Έτσι, αν ποτέ βρεθείτε υπό έλεγχο, θα είστε σε θέση να παρουσιάσετε πλήρη φάκελο και να μην έχετε κανένα φόβο. Στο σύγχρονο επιχειρείν, η διαφάνεια και η ορθή λογιστική εικόνα δεν είναι μόνο θέμα νομιμότητας, αλλά και επαγγελματικής αξιοπιστίας. Υ.Γ. Θέλω να ευχαριστήσω τον εξαιρετικό συνάδελφο κ. Δημήτρη Χουλιάρα που μου επέτρεψε να ενσωματώσω ένα τμήμα της μελέτης που συνέταξε περί των κινδύνων από την καταχώριση δαπανών από το myData , άνευ παραστατικού. Το ότι χρονικά καταπιαστήκαμε με το ίδιο ζήτημα , θεωρώ ότι δείχνει και την ανησυχία των συναδέλφων γύρω από το ζήτημα.*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.Πηγές: Νομοθεσία & εγκύκλιοι ΑΑΔΕ, Taxheaven , Δημήτρης Χουλιάρας MSc*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.

Ο Ελέφαντας στο δωμάτιο...

Ως λογιστής , γνωρίζω από πρώτο χέρι πόσο δύσκολο είναι να ισορροπήσει κανείς μεταξύ της νομοθεσίας και της καθημερινότητας των επιχειρήσεων. Η κάρτα εργασίας είναι ένα θετικό εργαλείο συμμόρφωσης , κανείς δεν διαφωνεί με την ανάγκη διαφάνειας και ορθής καταγραφής της εργασίας. Όμως, όταν εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις περιοχές και όλους τους κλάδους, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες της εποχικότητας, τότε γεννιούνται προβλήματα.Στο Νότιο Αιγαίο, ο τουρισμός κυριαρχεί. Οι ρυθμοί είναι έντονοι, τα ωράρια αλλάζουν συνεχώς και οι απαιτήσεις είναι μεγάλες. Επιχειρήσεις και εργαζόμενοι λειτουργούν υπό πίεση, προσπαθώντας να ανταπεξέλθουν στην απαιτητική σεζόν. Σε αυτό το πλαίσιο, η εφαρμογή της κάρτας εργασίας γίνεται μια δύσκολη εξίσωση.Έχω συνομιλήσει με πολλούς πελάτες μου – ξενοδόχους, εστιάτορες, επαγγελματίες της πρώτης γραμμής. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία , δεν είναι αντίθετοι στη διαφάνεια, αλλά νιώθουν ότι καλούνται να εφαρμόσουν ένα μέτρο χωρίς να έχουν την ενημέρωση και την στήριξη που χρειάζονται. Από την άλλη πλευρά, εργαζόμενοι νιώθουν ότι παγιδεύονται ανάμεσα στο τυπικό και το πραγματικό: η κάρτα λέει 8 ώρες, η ανάγκη εκατέρωθεν , πολλές φορές παραπάνω. Κινούμαστε όλοι , λογιστές , εργοδότες και εργαζόμενοι , σε αχαρτογράφητα νερά. Προφανώς υπάρχει η εμπειρία από την εφαρμογή τη κάρτας εργασίας σε άλλους κλάδους , αλλά ο τουρισμός είναι ένα άλλο οικοσύστημα.Η λύση δεν είναι ούτε να παραβλέπουμε τον νόμο, ούτε να τιμωρούμε τυφλά την μη συμμόρφωση. Η λύση είναι να μιλήσουμε ανοιχτά: να δούμε που δεν λειτουργεί ορθά το σύστημα και να το διορθώσουμε με βάση την πράξη, όχι μόνο τη θεωρία. Ο νόμος δεν προβλέπει σε καμία περίπτωση 7ήμερη απασχόληση εργαζόμενου , τι γίνεται όμως στην πραγματικότητα;Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί χρειάζονται ενίσχυση – και ποιοτική, και ποσοτική. Χρειάζονται παρουσία στα νησιά, κατανόηση της εποχικότητας, αλλά και σταθερά κριτήρια. Όχι έλεγχοι μόνο για τις εντυπώσεις και τα νούμερα , ούτε ανοχή σε παραβατικές συμπεριφορές.Φυσικά , υπάρχει και ο ρόλος του λογιστή. Καλούμαστε (κακώς) να ερμηνεύσουμε, να εφαρμόσουμε, να συμβουλέψουμε, πολλές φορές χωρίς σαφή εργαλεία ή οδηγίες. Η κάρτα εργασίας είναι μια τεχνολογική πρόκληση, αλλά και μια ανθρώπινη ευθύνη – κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνά κανείς. Προσωπικά πιστεύω πως η κάρτα μπορεί να λειτουργήσει σωστά, αν ενταχθεί σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο. Αυτό σημαίνει: - Να θεσμοθετηθούν ειδικές νόμιμες προβλέψεις για τις εποχικές επιχειρήσεις. - Να προβλέπονται λειτουργικά περιθώρια ευελιξίας. - Να δοθεί χρόνος και καθοδήγηση στις επιχειρήσεις , εν τοις πράγμασι , όχι για τους τύπους. - Να υπάρξει διάλογος – αληθινός, όχι προσχηματικός – με όσους σηκώνουν το βάρος της εφαρμογής.Η πολιτική ορθότητα δεν σημαίνει να λέμε ό,τι ακούγεται ωραίο. Σημαίνει να σεβόμαστε την πραγματικότητα και να προσπαθούμε να τη βελτιώσουμε με ισορροπία και δικαιοσύνη. Αν θέλουμε να προστατεύσουμε πραγματικά την εργασία, οφείλουμε να χτίσουμε γέφυρες, όχι να υψώνουμε εμπόδια. Η κάρτα εργασίας μπορεί να γίνει εργαλείο προόδου, αρκεί να μην την αφήσουμε να μετατραπεί σε εμπόδιο. Και αυτό, εξαρτάται από όλους μας – πολιτεία, επιχειρήσεις, εργαζόμενους και επαγγελματίες του χώρου.Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η τουριστική περίοδος στα νησιά είναι ιδιόμορφη. Οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, με μεγάλο κόστος και περιορισμένο ανθρώπινο δυναμικό. Συχνά είναι δύσκολο να βρεθούν εργαζόμενοι πρόθυμοι να εργαστούν υπό τις συνθήκες αυτές και αυτό δημιουργεί μια αλυσίδα προβλημάτων που επηρεάζει τόσο τη σωστή τήρηση των ωραρίων όσο και τη γενικότερη εργασιακή ισορροπία. Σε προηγούμενο άρθρο άλλωστε ,αναφέραμε τις αιτίες που είναι δύσκολη η ανεύρεση προσωπικού στον τουριστικό κλάδο.Η πολιτεία, στην προσπάθειά της να εφαρμόσει οριζόντια μέτρα, οφείλει να λάβει υπόψη τη γεωγραφία, την εποχικότητα και τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Δεν είναι το ίδιο μια επιχείρηση στην Αθήνα και μια οικογενειακή μονάδα στην Κάλυμνο, την Κω ή τη Σαντορίνη. Το ζητούμενο είναι να υπάρχουν κανόνες που σέβονται τους εργαζόμενους αλλά και που μπορούν να εφαρμοστούν με συνέπεια, χωρίς να εξοντώνουν τις επιχειρήσεις που παλεύουν να σταθούν όρθιες.Παράλληλα, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι χρειάζονται ενίσχυση: στήριξη, πληροφόρηση, υγιή εργασιακά περιβάλλοντα εργασίας . Η προστασία δεν έρχεται μόνο με νόμους αλλά με κουλτούρα εμπιστοσύνης και δίκαιης μεταχείρισης. Όταν καταστρατηγείται η εργατική νομοθεσία , τότε δεν υπάρχει πραγματική ισορροπία στον χώρο εργασίας. Ομοίως , όταν ο εργαζόμενος θέλει να εργαστεί περισσότερο γιατί έχει ανάγκες , πρέπει να βρεθεί μια φόρμουλα.Η εκπαίδευση και η ενημέρωση πρέπει να είναι κεντρικά στοιχεία του διαλόγου. Η εφαρμογή ενός εργαλείου όπως η κάρτα εργασίας δεν μπορεί να είναι απλώς υπόθεση τεχνικών οδηγιών και προστίμων. Δεν γίνεται να συζητάμε μόνο για το πως θα «χτυπάμε» την κάρτα και τι πρόστιμα έχει η κάθε περίπτωση. Χρειάζεται επεξήγηση , υποστήριξη και μια μακροπρόθεσμη στρατηγική που να στοχεύει στην ενσωμάτωση της νομιμότητας στην κουλτούρα, όχι στον φόβο του ελέγχου. Όταν ο διάλογος είναι ειλικρινής και όλοι οι εμπλεκόμενοι αισθάνονται ότι ακούγονται, τότε μπορούν να προκύψουν λύσεις που λειτουργούν στην πράξη. Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε ότι η κάρτα εργασίας δεν είναι πρόβλημα , η σύλληψη σαν ιδέα κινείται στην σωστή κατεύθυνση. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η εφαρμογή της γίνεται χωρίς προσαρμογή, χωρίς διάλογο και χωρίς υποδομές. Είναι κρίσιμο να δουλέψουμε όλοι μαζί για να την κάνουμε εργαλείο εξισορρόπησης και όχι εστία αμφισβήτησης ή τριβής. Η πολιτεία οφείλει να δει τις ιδιαιτερότητες των νησιών , οι επιχειρηματίες και οι εργαζόμενοι μέσω των οργάνων τους , επίσης. Οι επιχειρήσεις να σεβαστούν τη νομοθεσία και τους ανθρώπους που στηρίζουν τη λειτουργία τους. Οι εργαζόμενοι να διεκδικούν δίκαια και τεκμηριωμένα. Το 2025 είναι έτος πρώτης εφαρμογής της κάρτας στον τουρισμό. Το να γίνουν κατά την φετινή περίοδο εκατοντάδες έλεγχοι και να επιβληθούν μερικά εκατομμύρια σε πρόστιμα , κατά την ταπεινή μου άποψη δεν είναι πολιτικά ορθό αλλά πολιτικά βολικό. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί έκαναν σωστά την δουλειά τους και οι κακοί επιχειρηματίες πλήρωσαν την λυπητερή , σωστά; Δεν λύνεις το πρόβλημα παίρνοντας παυσίπονα , καταπολεμάς απλά το σύμπτωμα. Στο τέλος της ημέρας πρέπει να δεις γιατί πονάς. Δεν είναι όλοι οι εργοδότες κακοί , ούτε όλοι οι εργαζόμενοι αδικημένοι. Πρέπει να είναι ξεκάθαρο σε όλους , ότι η παραβατικότητα δεν μπορεί να γίνει ανεκτή. Η κάρτα εργασίας ήρθε για να μείνει και η αγορά θα βρει νέους τρόπους να ρυθμιστεί. Το ζήτημα είναι να γίνει σε ένα υγιές , νόμιμο και ρεαλιστικό πλαίσιο. Οψόμεθα.*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.

“ΘΟΛΟΙ” ΜΠΑΣΚΕΤ ΛΟΓΩ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟΥ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΩ ΠΛΗΝ ΤΟΥ ΠΥΛΙΟΥ (ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ HOT SPOT)...

Όσο οξύμωρο και αν ακούγεται, αυτή είναι η πραγματικότητα. Λόγω μεταναστευτικού, για να μας χρυσώσουν το χάπι και να κλείσουμε πάλι τα στόματά μας, μας “δώρισαν” 3 θόλους για κλειστά γήπεδα μπάσκετ, ύψους περίπου 1,5 εκ. Ευρώ.Ωστόσο, ούτε τα πρόσχήματα δεν κρατούν ορισμένοι. Το Πυλί, το χωριό το οποίο φιλοξενεί την δομή μεταναστών και επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος του μεταναστευτικού, είναι το μόνο που έμεινε έξω από τον σχεδιασμό αυτό.Αν και εδώ και χρόνια, ο κ. Καματερός και η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (για να μας χρυσώσουν και αυτοί το χάπι), είχαν δεσμεύσει χρήματα για την δημιουργία κλειστού γηπέδου μπάσκετ στο Λινοπότη, αυτό δεν το είδαμε ποτέ. Αργότερα, η Δημ. Αρχή Νικηταρά, έταξε ότι ο πρώτος “θόλος” μπάσκετ θα γίνει στο Πυλί.Σήμερα, μερικά χρόνια μετά, βλέπουμε ότι έγινε ένας θόλος στην Καρδάμαινα (ακόμα περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι εργασίες) και σχεδιάζονται άλλοι 3, σε Ζηπάρι, Κέφαλο και στην πόλη της Κω, αφήνοντας το Πυλί απ’ έξω.Η Δημ. Αρχή θα πει πάλι ότι ετοιμάζει το μεγάλο κλειστό στο Λινοπότη, ωστόσο αμφιβάλλω αν θα το δούμε ολοκληρωμένο μέσα στην επόμενη δεκαετία, αν πάρουμε ως παράδειγμα τα έργα που “τρέχουν” στο νησί μας που  και ακόμα τα πιο απλά κάνουν χρόνια για να ολοκληρωθούν.Ως Πυλιώτης λοιπόν και εγώ, τους ευχαριστώ πολύ για την φροντίδα που δείχνουν στο χωριό μου... 

Πόσο κοστίζει τελικά μια μακαρονάδα;

Στη νησιωτική Ελλάδα, όπου η εστίαση και ο τουρισμός αποτελούν βασικούς κλάδους της οικονομίας, η σωστή κοστολόγηση των πιάτων είναι μια διαδικασία ζωτικής σημασίας. Μια φαινομενικά απλή κοστολόγηση της συνταγής μιας μακαρονάδας, μπορεί να αποτελέσει μια τεράστια πρόκληση, αν ο επιχειρηματίας δεν υπολογίσει σωστά όλα τα κόστη. Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε σχετικά σύντομα πως γίνεται η κοστολόγηση , ποια είναι τα συχνότερα λάθη και πως τα παραπάνω επηρεάζουν την τιμολόγηση και κατά επέκταση τη βιωσιμότητα της επιχείρησης. Για να καθορίσουμε λοιπόν το κόστος μιας μακαρονάδας, πρέπει να υπολογίσουμε:Το Κόστος των άμεσων υλικών. Ας πάρουμε ως παράδειγμα μιακλασική μακαρονάδα με σάλτσα ντομάτας και τυρί. Τα βασικά υλικά είναι: Μακαρόνια , ντομάτα , κρεμμύδι ,σκόρδο , ελαιόλαδο , βασιλικός , τυρί ,αλάτι, πιπέρι , μπαχαρικά. Μια εκτίμηση για λόγους συντομίας θα ήταν 1,17 ευρώ. Αυτή είναι η βασική πρώτη ύλη, αλλά δεν είναι το τελικό κόστος. Ο επιχειρηματίας που βασίζει την τιμή του πιάτου μόνο στο κόστος των υλικών κάνει ένα τεράστιο λάθος. Υπάρχουν πολλά επιπλέον κόστη που πρέπει να υπολογιστούν όπως ενέργεια αφού το μαγείρεμα μιας μακαρονάδας απαιτείρεύμα ή υγραέριο , καθώς το ζέσταμα του νερού και η λειτουργία του εστιατορίου συμβάλλουν στο κόστος. Εκτίμηση:0,15€ ανά μερίδα. Εργατικά Κόστη καθώς o σεφ, ο βοηθός κουζίνας, ο σερβιτόρος , όλοι πρέπει να πληρωθούν. Αν ένα εστιατόριο παρασκευάζει 100 μακαρονάδες την ημέρα, το κόστος προσωπικού ανά πιάτο μπορεί να είναι1,00€ - 1,50€. Συνεχίζουμε με την Φθορά Εξοπλισμού και Υλικά Συσκευασίας. Τα μαχαιροπίρουνα, τα πιάτα και τα ποτήρια φθείρονται. Αν η μακαρονάδα είναι take-away, υπάρχει κόστος για το κουτί, τα μαχαιροπίρουνα, κτλ. (περίπου0,50€).Προσθέτουμε το Ενοίκιο και Πάγια Έξοδα.Σε νησιωτικές περιοχές, τα ενοίκια είναι πολύ υψηλά. Αν το ενοίκιο είναι 2.000€/μήνα και το εστιατόριο εξυπηρετεί 2.000 πελάτες, το ενοίκιο επιβαρύνειτουλάχιστον 1,00€ ανά πιάτο.Τέλος ΦΠΑ και Φορολογία.Ο ΦΠΑ στην εστίαση είναι9%, αλλά ο επιχειρηματίας πρέπει να τον αποδώσει. Αν η μακαρονάδα πωλείται 10€, το έσοδο του εστιατορίου (προ φόρων) είναι9,17€.Πόσο λοιπόν πρέπει να πωλείται η μακαρονάδα για να είναι κερδοφόρα;Αν αθροίσουμε όλα τα κόστη:Πρώτες Ύλες 1,17€Ενέργεια 0,15€Εργατικά 1,50€Συσκευασία / Φθορές 0,50€Ενοίκιο & Πάγια Έξοδα 1,00€Σύνολο 4,32€Για να έχει έναμικτό περιθώριο κέρδους 60%, η μακαρονάδα πρέπει να πωλείται τουλάχιστον10,80€ προ ΦΠΑ (ΤιμήΠώλησης= ΚόστοςΠροϊόντος / 1−Μικτό ΠεριθώριοΚέρδους).Ποια είναι τα συχνότερα λάθη που κάνουν οι επιχειρηματίες στην κοστολόγηση και την τιμολόγηση;Ένα σύνηθες λάθος στο food cost είναι η εκτίμηση κόστους “στο περίπου” αντί για χρήση πραγματικών δεδομένων. Για παράδειγμα, ένας επιχειρηματίας μπορεί να βασίζεται σε παλιές τιμές υλικών ή σε γενικές εκτιμήσεις, χωρίς να ενημερώνει το κόστος συνταγών με τις τρέχουσες τιμές αγοράς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μικρές αποκλίσεις (π.χ. λίγα λεπτά του ευρώ ανά μερίδα) που συσσωρεύονται και συρρικνώνουν τα περιθώρια κέρδους με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, παραλείπονται απώλειες από φύρα και απόβλητα: δεν χρησιμοποιείται το 100% κάθε πρώτης ύλης σε ένα πιάτο. Αν δεν ληφθούν υπόψη τέτοιες απώλειες, το food cost υπολογίζεται λανθασμένα και το πιάτο τιμολογείται χαμηλότερα από όσο πρέπει, ροκανίζοντας το κέρδος. Στο προηγούμενο παράδειγμα ο επιχειρηματίας υπολόγισε ότι μια μακαρονάδα κοστίζει 1,17 € σε πρώτες ύλες, όμως δεν συνυπολόγισε ότι το 10% των ζυμαρικών απορρίπτεται ως φύρα κατά το βράσιμο και ότι η τιμή της παρμεζάνας αυξήθηκε πρόσφατα , οπότε στην πραγματικότητα έχει πολύ μικρότερο περιθώριο κέρδους από το αναμενόμενο.Προτεινόμενες Λύσεις: Αναλυτική καταγραφή της “συνταγή κόστους” κάθε πιάτου με τις ακριβείς ποσότητες και τρέχουσες τιμές υλικών , ώστε να αποφευχθούν οι πρόχειρες εκτιμήσεις. Υπολογισμός φύρας ώστε να καλυφθούν φθορές, φύρα και λοιπά ανεπαίσθητα κόστη. Έλεγχος ποσοτικών αποδόσεων , δηλαδή την πραγματική απόδοση των βασικών ακριβών υλικών. Αν από ένα κιλό κρέας αξιοποιούνται 700 γραμμάρια καθαρού προϊόντος, ο υπολογισμός του κόστους πρέπει να γίνει με βάση αυτό το καθαρό βάρος αντί για το ακατέργαστο βάρος.Οι επιχειρηματίες υποτιμούν τα κρυφά κόστη , αφού πολλοί επιχειρηματίες θεωρούν ότι το κόστος ενός πιάτου είναιμόνο οι πρώτες ύλες, αγνοώντας πάγια και λειτουργικά έξοδα όπως: λογαριασμοί ενέργειας (ρεύμα, φυσικό αέριο), ενοίκιο και δημοτικά τέλη, μισθοί και εισφορές προσωπικού, φθορές εξοπλισμού και αποσβέσεις, έξοδα καθαρισμού/απολύμανσης, λογιστικές και νομικές υπηρεσίες, διαφήμιση κ.ά. Τα έξοδα αυτά δεν “μετριούνται” εύκολα ανά μερίδα, αλλά υπάρχουν και πρέπει να καλυφθούν. Αν δεν επιμεριστούν σωστά στις τιμές, τότε η επιχείρηση μπορεί να πουλάει πιάτα χωρίς στην πραγματικότητα να καλύπτει το πλήρες κόστος τους.Προτεινόμενες Λύσεις: Καταγραφή όλων των λειτουργικών δαπανών: (ενοίκιο, ρεύμα, μισθοδοσία, ασφάλειες, συντήρηση εξοπλισμού, καθαρισμός, διοικητικά έξοδα κ.λπ.) , επιμερισμός δαπανών ανά προϊόν με ένα κόστος εξυπηρέτησης ανά πελάτη: π.χ. αν τα συνολικά σταθερά έξοδα του μήνα είναι 10.000€ και η επισκεψιμότητα είναι 5.000 πελάτες, τότε τουλάχιστον 2€ από την απόδειξη κάθε πελάτη πρέπει να καλύπτουν τα πάγια. Πολύ σημαντική είναι η αναγνώριση ποια κόστη είναι σταθερά (δεν αλλάζουν με τον όγκο πελατών, π.χ. ενοίκιο) και ποια μεταβλητά (αυξομειώνονται ανάλογα με τις πωλήσεις, π.χ. πρώτες ύλες). Αυτό θα βοηθήσει στην κατανόηση πόσο επηρεάζουν τα έξοδα τη μονάδα προϊόντος όταν πέφτουν οι πωλήσεις.Συχνό λάθος είναι οι επιχειρηματίες είτε να αντιγράφουν τιμές ανταγωνιστών χωρίς σκέψη, είτε να θέτουν αυθαίρετα υψηλά ή χαμηλά περιθώρια κέρδους. Η τυφλή αντιγραφή του ανταγωνισμού είναι ιδιαίτερα προβληματική, καθώς κάθε επιχείρηση έχει διαφορετική οικονομική δομή που πρέπει να λαμβάνεται. Προτεινόμενες λύσεις: Απαιτείται μια ισορροπημένη, εξατομικευμένη στρατηγική τιμολόγησης , καθώς οι τιμές του ανταγωνισμού είναι μόνο ενδεικτικές. Κάθε επιχείρηση πρέπει να χτίζει τις δικές τις τιμές με βάση τα πραγματικά κόστη και την αξία που προσφέρει. Η λογική του πολέμου τιμών δεν οδηγεί πουθενά. Η επιχείρηση οφείλει να βελτιώσει την αξίας της (π.χ. ποιότητα, εξυπηρέτηση, μοναδικότητα εμπειρίας) έτσι ώστε ο πελάτης να θεωρεί δίκαιη την τιμή , ακόμα κι αν είναι λίγο υψηλότερη. Εν τέλει, η σωστή τιμολόγηση είναι μια στρατηγική απόφαση: πρέπει να ισορροπεί μεταξύ κόστους, αξίας προϊόντος και αγοραστικής δύναμης/ανταγωνισμού. Πρέπει να αποφεύγονται σπασμωδικές κινήσεις (πολύ υψηλά ή χαμηλά markup) και να υιοθετηθεί μια μεθοδική, βασισμένη στα δεδομένα προσέγγιση.Οι επιχειρηματίες δεν λαμβάνουν υπόψη τον ΦΠΑ , αφού ο ΦΠΑδεν είναι κέρδοςγια τον επιχειρηματία, αλλά υποχρέωση που πρέπει να αποδοθεί. Πολλοί νέοι επιχειρηματίες κάνουν το λάθος να μην ενσωματώνουν σωστά τον ΦΠΑ στις τιμές πώλησης αφού υπολογίζουν τις τιμές τους χωρίς να συνυπολογίσουν ότι το κράτος θα κρατήσει 9% ή 17% από αυτές, με αποτέλεσμα το καθαρό έσοδο να είναι μικρότερο από όσο νομίζουν. Προτεινόμενες Λύσεις: Η ορθή διαχείριση του ΦΠΑ στην τιμολόγηση απαιτεί συνείδηση του ρόλου του φόρου στις τιμές: Κάθε φορά που ορίζεται μια τιμή, πρέπει να υπολογίζεται η καθαρή αξία που αντιστοιχεί χωρίς τον ΦΠΑ. Εν ολίγοις, ο ΦΠΑ δεν είναι “ξένο” στοιχείο – είναι μέρος της τιμής. Η επιχείρηση λειτουργεί ως εισπράκτορας αυτού του φόρου για λογαριασμό του κράτους, άρα πρέπει να τιμολογεί με πλήρη επίγνωση του τι ανήκει στην ίδια (καθαρή τιμή) και τι στο κράτος (φόρος). Η αγορά της εστίασης είναι δυναμική: το κόστος των υλικών αλλάζει, η ζήτηση των πελατών αυξομειώνεται με τις εποχές, ο πληθωρισμός επηρεάζει το κοινό, και οι ανταγωνιστές προσαρμόζουν τις προσφορές τους. Οι επιχειρηματίες επίσης συχνά αποτυγχάνουν να προσαρμόζουν τις τιμές στις αυξήσεις κόστους , αφού όταν αυξάνονται τα ενοίκια ή το ρεύμα, δεν κάνουν έγκαιρα αναπροσαρμογή τιμών. Καταλήγουν λοιπόν να έχουν εξωφρενικά χαμηλές τιμές για να είναι ελκυστικοί και καταφεύγουν συχνά στην παραοικονομία για να είναι βιώσιμοι. Αρά σε μια δυναμική αγορά , υπάρχει στατική τιμολόγηση. Αυτό οδηγεί σε διαβρωμένα περιθώρια κέρδους με το χρόνο, δηλαδή η επιχείρηση χάνει σταδιακά περιθώριο κέρδους χωρίς καν να το καταλάβει. Προτεινόμενες Λύσεις: Η επιχείρηση πρέπει να εφαρμόζει δυναμική τιμολογιακή πολιτική με βάση δεδομένα και στρατηγική με τακτικές αναπροσαρμογές βάσει κόστους ,εποχικές προσαρμογές & μενού. Η δυναμική τιμολόγηση δεν σημαίνει ότι αλλάζουν οι τιμές κάθε μέρα, αλλά ότι υπάρχει ευελιξία να προσαρμογής όταν αλλάζουν οι συνθήκες.Κομβικό λάθος είναι η έλλειψη ανάλυσης σε επίπεδο προϊόντος. Πολλοί επιχειρηματίες κοιτούν τον συνολικό τζίρο και κόστος και αν βγαίνει κάποιο κέρδος θεωρούν ότι όλα πάνε καλά. Όμως, χωρίς ανάλυση ανά προϊόν, μπορεί ορισμένα πιάτα να επιβαρύνουν υπερβολικά την επιχείρηση ή να μην αποδίδουν όσα θα μπορούσαν. Η τεχνική του menu engineering διδάσκει ότι πρέπει να αξιολογούμε κάθε είδος με βάση δύο κριτήρια: τη δημοτικότητά του (πόσο πουλάει) και το περιθώριο κέρδους του (κέρδος ανά πιάτο). Η απουσία αυτής της ανάλυσης οδηγεί σε λάθη όπως: διατήρηση προϊόντων που είναι ζημιογόνα ή ελάχιστα κερδοφόρα απλώς επειδή “πουλάνε” (ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να ρίχνουν το συνολικό αποτέλεσμα), μη κατανόηση του ποια πιάτα είναι οι «ατμομηχανές» του κέρδους και τιμολογιακή πολιτική επίπεδη για όλα τα είδη χωρίς στρατηγική. Επιπλέον, η έλλειψη ανάλυσης ανά προϊόν σημαίνει ότι δεν παρακολουθούνται οι τάσεις: ίσως για κάποιο πιάτο αυξάνεται το κόστος υλικών του δραστικά και πλέον πρέπει να ανέβει τιμή ή να βγει από το μενού, αλλά εάν κοιτάτε μόνο το σύνολο του μαγαζιού δεν θα το δείτε.Προτεινόμενες Λύσεις: Εφαρμογή menu engineering – δηλαδή μεθοδική ανάλυση και βελτιστοποίηση του μενού: Χρησιμοποιώντας τα ακριβή κόστη ,εύρεση κέρδους ανά προϊόν. Υπολογισμός και τυχόν διαφορές σε κόστος εργασίας αν κάποια πιάτα είναι πιο χρονοβόρα. Είναι επιτακτικό να γνωρίζει ο επιχειρηματίας το κόστος ανά μερίδα και το περιθώριο συμβολής κάθε είδους. Άντληση δεδομένων πωλήσεων: Από το POS ή τις χειρόγραφες σημειώσεις, ανίχνευση πόσες πωλήσεις έκανε κάθε πιάτο σε ένα εύλογο διάστημα (π.χ. τον τελευταίο μήνα ή τρίμηνο).Κατηγοριοποίηση προϊόντων: Συνδυάζοντας τη δημοφιλία και το περιθώριο κέρδους, κατάταξη των ειδών σε 4 κατηγορίες (σύμφωνα με την κλασική τεχνική menu engineering):Stars (Αστέρια): Υψηλή δημοφιλία, υψηλό κέρδος ανά τεμάχιο. Αυτά είναι τα πιάτα-πρωταγωνιστές που φέρνουν χρήματα. Προωθήστε τα ακόμα περισσότερο (π.χ. σε καλύτερο σημείο στο μενού, ως special προτάσεις).Cash Cows / Work Horses (Αγελάδες/Άλογα εργασίας): Υψηλή δημοφιλία, αλλά χαμηλότερο περιθώριο κέρδους. Αυτά φέρνουν τζίρο, αλλά ίσως μπορείτε να βελτιώσετε την κερδοφορία τους ελαφρώς – π.χ. ελαφρά αύξηση τιμής ή μείωση κόστους μέσω εναλλακτικών υλικών, χωρίς να μειώσετε την ποιότητα που τα κάνει δημοφιλή.Puzzles (Γρίφοι): Χαμηλή δημοφιλία, υψηλό κέρδος. Αυτά μπορεί να είναι υποτιμημένα “διαμαντάκια” – δείτε αν μπορείτε με καλύτερο marketing ή θέση στο μενού να τα κάνετε πιο δημοφιλή, γιατί κάθε πώλησή τους είναι προσοδοφόρα. Αν δεν μπορούν να γίνουν δημοφιλή (π.χ. είναι πολύ εξειδικευμένες γεύσεις), εξετάστε το ενδεχόμενο να τα αποσύρετε, διότι πιάνουν χώρο/πόρους.Dogs (Σκύλοι): Χαμηλή δημοφιλία και χαμηλό κέρδος. Αυτά μάλλον δεν αξίζουν να βρίσκονται στο μενού. Προκαλούν περιττή πολυπλοκότητα, δεσμεύουν απόθεμα υλικών και ίσως μπερδεύουν τον πελάτη. Εκτός αν έχουν κάποιον στρατηγικό ρόλο (π.χ. είναι απαραίτητα για λίγους αλλά σημαντικούς πελάτες), συνήθως πρέπει να καταργηθούν ή να αντικατασταθούν.Αναπροσαρμογή μενού: Με βάση τα παραπάνω, προβείτε σε αλλαγές. Αυξήστε τιμές σε πιάτα που το “σηκώνουν” (αν έχουν πιστούς φαν και χαμηλή τιμή τώρα), μειώστε κόστη όπου γίνεται, προωθήστε τα σωστά προϊόντα και ανανεώστε/περικόψτε τα αδύναμα. Ο στόχος είναι κάθε στοιχείο του μενού είτε να συμβάλλει ικανοποιητικά στο κέρδος είτε να έχει στρατηγικό λόγο ύπαρξης. Κάθε πιάτο πρέπει να “δικαιολογεί τη θέση του” στον κατάλογο.Κάνετε αυτή την ανάλυση περιοδικά (π.χ. ανά τρίμηνο ή εξάμηνο) ή όταν αλλάζουν οι συνθήκες (τιμές προμηθευτών, μόδες της αγοράς, νέα προϊόντα). Η μηχανική του μενού δεν είναι one-off, αλλά συνεχής βελτιστοποίηση.Εν κατακλείδι , η κοστολόγηση μιας μακαρονάδας, ενός βασικού πιάτου που προσφέρεται από σχεδόν όλες τις επιχειρήσεις εστίασης , δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Ο επιχειρηματίας πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλα τα κόστη, να υπολογίζει σωστά τα περιθώρια κέρδους και να αποφεύγει τα κλασικά λάθη στην τιμολόγηση. Το σωστό εστιατόριοδεν είναι αυτό που έχει τις χαμηλότερες τιμές, αλλά αυτό που μπορεί να δικαιολογήσει την αξία του προϊόντος του. Μια μακαρονάδα των 12€ μπορεί να θεωρηθεί ακριβή ή φθηνή, ανάλογα με την εμπειρία που προσφέρει το εστιατόριο. Η μαγειρική είναι τέχνη, αλλά η κοστολόγηση είναι επιστήμη. Και στην επιχειρηματικότητα, όποιος δεν μετράει σωστά, χάνει χρήματα. Γιατί τελικά , μια μακαρονάδα , είναι πολλά περισσότερο από μακαρόνια.*Για την σύνταξη και διόρθωση του παρόντος, έγινε χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.Πηγές: upmeal.com , fnb-pro.gr , chefsyndicate.gr , bluecart.com*Ο Βασίλης Βογιατζής MSc , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.