Αρθρογραφία

Ο πιο εξοντωτικός πόλεμος που φωλιάζει εν καιρώ ειρήνης, είναι ο εμφύλιος

Από καταβολής κόσμου,  ο πόλεμος  και η βία, βρισκόταν μέσα στην ανθρώπινη  καθημερινότητα. Η αλληλοεξόντωση για την επιβίωση, ξεκίνησε με πρωτόγονα όπλα,  και έφθασε μέχρι και τα πιο σύγχρονα. Ο φιλοπόλεμος Άρης, άρχισε  να προμηθεύει τους ανθρώπους με πέτρες, δόρατα, βέλη, ξίφη, μέχρι περίστροφα, καραμπίνες, οπλοπολυβόλα, νάρκες, πυρηνικές βόμβες και ολέθριες βόμβες όλων των ειδών.  Όλα τα κατέστρεφαν και τα θυσίαζαν, για την εφήμερη κατάκτηση της γης, του πλούτου,  αλλά και της εξουσίας, την οποίαν ουδείς  και ποτέ μίσησε. Οι μορφές και τα αίτια του πολέμου πολλά, αλλά ο πιο ανελέητος είναι αυτός που γίνεται μεταξύ αδελφών,  φίλων, γειτόνων,  συναδέλφων, ομοθρήσκων, ομοεθνών και συγκατοίκων, στην ίδια χώρα.  Μικροί και μεγάλοι εμφύλιοι κατέστρεψαν το Έθνος μας ή το τραυμάτισαν ανεπανόρθωτα.  Οι εμφύλιοι δεν έγιναν για να μεγαλώσουν την Ελλάδα, ούτε για να πάρουν λάφυρα. Έγιναν από εγωισμό, έλλειψη αγάπης, ασέβεια προς την ανθρώπινη ζωή, πολιτικές και κομματικές διαφορές και διεκδίκηση της εξουσίας. Έγιναν  από το γεγονός ότι υπήρχαν διαφορετικά, κοινωνικοπολιτικά πιστεύω.             Η διχόνοια που κρατεί τα σκήπτρα της εξουσίας, σύμφωνα με τον Εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό, (1798-1857)  δεν έλειψε ποτέ από την μικρή και  πανέμορφη κατά τα άλλα  ειρηνική μας χώρα, την Ελλάδα. Ο εξουθενωτικός εμφύλιος του 44  για ιδεολογικές αριστερές, δεξιές  ή και  άλλες διαφορετικές,  πολιτικές πεποιθήσεις, δεν έδωσε κανένα μάθημα σε κανέναν. Το ίδιο λάθος επαναλαμβάνεται σε μικρογραφία στις μικρές και μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Το ‘διαίρει  και βασίλευε,’ δεν ωφέλησε κανέναν Έλληνα παρά μόνο τον εχθρό του. Σήμερα στην μικρή γεωγραφική νησιωτική μας γωνιά, γινόμαστε μάρτυρες ψυχρό- πολιτικών πολέμων και κοινωνικών συγκρούσεων, που εκφράζονται με πολλούς τρόπους. Η διεκδίκηση μιας καρέκλας τοπικής εμβέλειας, χωρίζει πολλές φορές αδέλφια, οικογένειες, φίλους, σε νοητά στρατόπεδα των Βορείων και Νοτίων.             Σε μικρά Βιετνάμ, που εξαπολύουν ψυχολογικό και λεκτικό πόλεμο, ανάμεσα στους μεν και τους δε, καταστρέφοντας παλιές φιλίες και στενές ανθρώπινες σχέσεις. Στο  ολέθριο  αυτό  παιχνίδι, ακούσια ή εκούσια εμπλέκονται και τα ΜΜΕ, που πολεμάνε με τα δικά τους όπλα, είτε αυτά λέγονται εφημερίδες,  ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, μέχρι   και το τελευταίο απόκτημα, το διαδίκτυο. Το ηλεκτρονικό αυτό μέσο, εξελίσσεται στο πιο απολυταρχικό και επικίνδυνο από όλα. Ο καθένας κρυμμένος πίσω από την ανωνυμία ή το ψευδώνυμό του, χλευάζει, συκοφαντεί, παραπληροφορεί, κριτικάρει αρνητικά και  προσβάλει άδικα, χωρίς κανείς, ιδίως αν δεν είναι χρήστης του μέσου, να  μπορεί άμεσα και ευθέως να αμυνθεί και να του  απαντήσει. Μένει ατιμώρητος,  γιατί  ο νόμος για το ηλεκτρονικό έγκλημα, μπορεί να  είναι ελλιπής, τα παραθυράκια πολλά και οι  σκέψεις  να εμπλακεί ο κάθε ένας σε δικαστικές περιπέτειες, δεν είναι  οι πιο εύλογες, ούτε και οι πιο συμφέρουσες.              Η δύναμης τη δημοσιογραφικής πένας, που σαν κάλο ακονισμένο σπαθί, αποκεφαλίζει ή ενθρονίζει ανθρώπους και υπολείψεις, εκμαυλίζει συνειδήσεις και εκμηδενίζει πολιτικές υπάρξεις,  είναι δυστυχώς ανεξέλικτηΩστόσο παραμένει το διαρκές ερώτημα.  Μας  ενδιαφέρει ποιος θα διεκδικήσει την τάδε καρέκλα;  Ποιός θα ωφελήσει αυτόν τον τόπο; Πόσο ώριμοι και πολιτικά πολιτισμένοι είμαστε, για να δούμε πρώτα το καλό του τόπου μας, να ζυγίσουμε τα υπέρ και τα εναντίον ενός οποιουδήποτε υποψήφιου, χωρίς να χωριζόμαστε στους άλλοτε γραφικούς Φουρτουνάκιδες και Βροντάκιδες του παλιού και καλού, ασπρόμαυρου σινεμά;  Οι μήνες του προεκλογικού πυρετού, έχουν πια περάσει και τα χρόνια που τους διαδέχτηκαν, αντί να φέρουν όξυνση, θα πρέπει να φέρουν κοντά όλους όσους φιλοδοξούν να προσφέρουν. Θα πρέπει να προχωρήσουν με πνεύμα συνεργασίας, ακόμη και με όλα τα ΜΜΕ, ώστε να παρουσιάσουν εφικτά προγράμματα και ουσιαστικές λύσεις, σε δισεπίλυτα προβλήματα, για το καλό του τόπου.  Ο λαός περιμένει να δει άξιους συνεργάτες, που θα τον εκπροσωπούν και θα μεταφέρουν τα προβλήματά του, από το πιο μακρινό χωριό, ως στα κέντρα της Κυβερνητικής εξουσίας. Θέλει να ακούσει, ρεαλιστικές ιδέες, που να μπορούν να εφαρμοστούν και να προσαρμοστούν  στην σύγχρονη καλπάζουσα, τεχνολογικά εποχή μας, και όχι φρούδες υποσχέσεις . Να καλυφθούν οι ανάγκες της Υγείας, της Παιδείας, της Οικονομίας και των κάθε είδους κοινωνικών προβλημάτων.  Όταν οι   πολιτικοί είναι έτοιμοι, ας απευθυνθούν στον λαό, ώστε  να αφουγκραστούν τα προβλήματά του, αφού αυτός είναι που  έχει και τον τελευταίο λόγο της επιλογής τους.  Οι ‘εμφύλιες συρράξεις’ κάθε είδους,  ο διαχωρισμός σε ημετέρους και μη, τα κονταροκτυπήματα και  τα ύπουλα κτυπήματα κάτω από τη ζώνη, υποβιβάζουν το πολιτικό κλίμα, καθώς και τον σκοπό και τον σωστό ρόλο των ΜΜΕ,   που είναι η αμερόληπτη ενημέρωση αλλά παράλληλα  μειώνουν   και την αξία της Δημοκρατίας. Βέβαια  ο  κόσμος της πολιτικής δεν είναι ένας ‘όμορφος και φανταστικός κόσμος, αγγελικά πλασμένος .’ Εκείνο   που προέχει όμως, είναι η σύμπνοια, η συνεργασία, η διάθεση για κοινωνική πρόσφορα και η καλή θέληση από όλες τις πλευρές.  Ας πρυτανεύσει η νηφαλιότητα και ο πολιτικός πολιτισμός, με μόνο και μοναδικό στόχο, το καλό του φιλόξενου αυτού νησιού μας και το ευοίωνο μέλλον των κατοίκων του. Σε   αυτό θα πρέπει να συμβάλουμε  όλοι  πολίτες,  πολιτικοί,  δημοσιογράφοι και εκλεγμένοι του λαού.

Ακριβό μου ελαιόλαδο… ο υγρός χρυσός του νησιού μας - Το λιομάζωμα και τα λιοτρίβια της Κω, παλιά και νέα

Έβρεξε επί τέλους και η βροχή αυτή αν και λίγη, ξέπλυνε τις ελιές. Άργησε να βρέξει φέτος, βρισκόμαστε στα μέσα Νοεμβρίου και η γη παραμένει διψασμένη. Αυτά κουβεντιάζουν οι λεσπέρηδες, οι γεωργοί του νησιού μας, πίνοντας το απογευματινό καφεδάκι τους, στα παραδοσιακά καφενεία του χωριού, μετά τον κάματο της ημέρας, στο κοπιαστικό λιομάζωμα. -Τα  όψιμα πρωτοβρόχια, είναι ευεργετικά για όλη τη γεωργία. Προπάντων όμως για τους ελαιώνες, αφού ξέπλυναν τις ελιές και τις ενυδάτωσαν ώστε να μην είναι στεγνές και σταφιδιασμένες.Σχεδόν όλα τα νοικοκυριά του νησιού μας, είχαν στην επίβλεψη και στη φροντίδα τους και από ένα ιδιόκτητο ελαιώνα. Είτε σαν προίκα από την σύζυγο, αφού τον ελαιώνα τον έπαιρνε η θυγατέρα, είτε σαν πατρική κληρονομία.-Ελάτε σηκωθείτε ψήλωσε ο ήλιος στην Ανατολή, τα κοκόρια λάλησαν την Αυγή, και εμείς ακόμη να ξεκινήσουμε για τον ελαιώνα.Κάθε μέρα ο αφέντης του σπιτιού, φώναζε  όσους μπορούσαν να πάνε για το λιομάζωμα, εκτός από τα Σχολιαρόπαιδα.Φόρτωναν τα κοφίνια, τα καλάθια και τα αδειανά τσουβάλια, στα υποζύγια και ξεκινούσαν πουρνό, πουρνό δηλαδή πρωί, πρωί με το αγιάζι, με την ψύχρα, για τον μεγάλο, φορτωμένο ελαιώνα στο ορεινό χωριό Ασφενδιού, από το Λαγούδι,  μέχρι και τις μακρινές Χαιχούτες.Έστρωναν τα δίχτυα και στρώνονταν αμέσως στη σκληρή δουλειά, πότε με τον ήλιο, πότε με το κρύο και πότε με το ψιλοβρόχι. Αν ο ελαιώνας ήταν πάνω από πεντακόσια ή χίλια δένδρα, χρειάζονταν βοήθεια.  Έτσι εργάτες και ‘αργατίνες’, σκυμμένες για ώρες μάζευαν μια, μια τις μαύρες ώριμες ελιές τις χαμάδες, από το νοτισμένο χώμα. Άλλοι ανέβαιναν στα αιωνόβια καρπερά δένδρα, πάνω σε ξύλινες σκάλες, ενώ οι υπόλοιποι τίναζαν ή χτένιζαν με τα χτένια τα κλαδιά της καρποφόρας  ελιάς, συλλέγοντας στα απλωμένα δίχτυα,  με πολύ κόπο τον ευλογημένο καρπό.Πολύς  κόπος, ‘τους έβγαζαν το λάδι οι ελιές’ από τους ασημόχρωμους αειθαλείς ελαιώνες του νησιού μας. Φυσικά, παραμόνευαν και τα εργατικά ατυχήματα. Σήμερα έχουν τα πιο σύγχρονα εργαλεία, για το λιομάζωμα.Μεσημέριαζε και τότε κάτω από τον αειθαλή ίσκιο της δασύφυλλης ελιάς, όσο κρατούσαν οι ωχρές, αδύναμες Φθινοπωρινές αχτίνες του ήλιου, άπλωναν την πολύχρωμη, υφαντή κουρελού και το φαντό τραπεζομάντιλο.Το κολατσιό στην λινή πετσέτα αποτελούσαν, το σταρένιο σπιτικό, βδομαδιάτικο ψωμί, το τυρί κόκκινο της τυριάς, της πόσσας, το γνωστό μας κρασσοτύρι. Πρωταγωνίστριες πάντα οι ελιές, ιδίως οι μαύρες, οι χαμάδες και οι  πράσινες, οι τσακιστές του περασμένου χρόνου. Όσοι είχαν την οικονομική άνεση, έφερναν και καμιά κονσέρβα ή κεφτέδες τηγανιτούς και μερικά, σφιχτά βρασμένα αυγά. Άλλοι έφερναν γιαπράκια, τα γνωστά  νόστιμα ντολμαδάκια, μαζί με τσιγαριστές χοιρινές μπουκιές, εφόσον είχαν κάνει πια τα δικά τους παραδοσιακά, σπιτικά χοιροσφάγια. Παράλληλα  απολάμβαναν χωριάτικη σαλάτα, με φρέσκα όψιμη ντοματούλα, όψιμο αγγουράκι, κρεμμυδάκι, τυρί και μπόλικο αγνό ελαιόλαδο.  Το διπλανό πηγάδι και οι γύρω φυσικές πηγές, που ήταν σε αφθονία παντού, ξεδιψούσαν την εργατιά. Για τους μερακλήδες το ‘κανί,’ το μικρό μπουκάλι,  με ντόπιο Ασφενδιανό, κόκκινο γλυκό κρασί, ήταν βάλσαμο για την κούραση τους. Πριν να χαμηλώσει ο ήλιος και νυσταγμένος βυθισθεί στον απέναντι, Αιγαιοπελαγίτικο μπλε ορίζοντα, έπρεπε οι ελιές πριν να σουρουπώσει, να έχουν μαζευτεί, ώστε να γεμίζουν τα ψάθινα κοφίνια ή τα σακιά. Μερικές τις ξεχώριζαν για την κουμπάνια στο σπίτι, όπως τις πράσινες, που θα τις τσάκιζαν με μια καθαρή πέτρα ή θα τις χάραζαν με τον ‘αμπελομάχαιρο’. Ύστερα θα τις γλύκαιναν για μερικές μέρες στο νερό και έπειτα θα τις βύθιζαν μέσα στο πήλινο κουζί, δηλαδή, στο μικρό πιθάρι, στην αλάρμη ή στην άρμη, στο αλατόνερο. Άλλες πάλι τις συντηρούσαν στο λάδι, όπως τις μαύρες χαρακιαστές και άλλες στο ξύδι. Τις χαμάδες, τις αλάτιζαν ή τις κατανάλωναν αμέσως, γιατί ήταν ώριμες, φρέσκες και χαλούσαν εύκολα. Όλες οι υπόλοιπες ελιές, ιδίως οι ψιλές, οι καρπερές, οι αλλιώς οι ‘κορονέικες’ ή τα ‘κρητικά’ όπως τις έλεγαν, έπαιρναν το δρόμο για το λιοτρίβι. Τότε πριν να μπουν στα ελαιουργεία, τα αυτόματα σύγχρονα μηχανήματα, κυρίως τα άλογα ή  τα μουλάρια, μέρα νύχτα με βάρδιες, γύριζαν τις πελώριες μυλόπετρες, για να συνθλίψουν τον ελαιόκαρπο, μέχρι να φτάσουν στο επόμενο μηχάνημα. Τα γαϊδουράκια, συνήθως τα χρησιμοποιούσαν, για την μεταφορά του καρπού και του λαδιού. Οι παλιές πλάστιγγες, μετρούσαν στους γκαζοντενεκέδες, πόσα μόδια ελιάς έβγαζε κάθε ελαιώνας και πόσο λάδι, θα έβγαινε από το λιομάζωμα του. Στο εύφορο νησί μας σε όλα τα χωριά, αρχοντικές οικογένειες, έχουν απέραντους ελαιώνες, που τους διατηρούν μέχρι και σήμερα.Ωστόσο υπάρχουν πολλοί νοικοκυραίοι, που πήραν τον μακρινό δρόμο της πικρής ξενιτιάς, αφήνοντας πίσω τους εκατοντάδες ελαιόδεντρα, αλλά  και ένα έθιμο που ήθελε τις κόρες της οικογένειας, να κληρονομούν για  προίκα τον ελαιώνα. Την  ευλογημένη ελιά και το λάδι της, αυτό το υγρό χρυσάφι, οι παλιοί την είχαν βασίλισσα, στις οικονομικές συναλλαγές τους  και γερό χαρτί, για την προίκα τους. Πρωταγωνιστής στην πλούσια ελαιοπαραγωγή, είναι  το χωριό Ασφενδιού, ιδίως στις ορεινές Χαιχούτες, καθώς  και στις γύρω πλαγιές και στους λόφους,  στα υπόλοιπα χωριά μας. Υπάρχει πλούσια ιστορία, στην παραγωγή αγνού ελαιόλαδου στο νησί μας. Η  εύφορη Κως έχει το  δικό της ξεχωριστό λάδι, που είναι εμπλουτισμένο, με τα αρώματα της πλούσιας και ηλιόλουστης υπαίθρου και εμποτισμένο, από την αλμύρα της Αιγαιοπελαγίτικης θάλασσας.Στο χωριό Ασφενδιού, το λιομάζωμα σταματούσε, την ημέρα της γιορτής των Ασωμάτων Αρχαγγέλων. Οι γεωργοί αφήναν κάτω τα χτένια και τα δίχτυα, έβαζαν τα ‘καλά,’ τους για να πάει όλη η οικογένεια στην Εκκλησία. Την άλλη ημέρα πρωί, πρωί, επιστροφή και πάλι στην σκληρή καθημερινότητα. Το γιορτινό διάλειμμα, είχε τελειώσει και οι ελαιώνες γέμιζαν ξανά με εργάτες, που ακούραστα συνέχιζαν να μαζεύουν τον ευλογημένο καρπό. Γέλια, φωνές, πειράγματα, ακούγονταν όπως και τραγούδια από τις καλλίφωνες και καλλίφωνους, καθώς και κρυφά ερωτικά βλέμματα,  από τους νέους και τις νέες του χωριού. Δεν σταματούσαν τα μαγειρέματα για προξενιά και τα κουτσομπολιά, με τα καυστικά σχόλια για τις άτακτες γυναίκες και τους μπερμπάντηδες άντρες, της μικρής και κλειστής κοινωνίας.Στο λιοτρίβι οι ελαιοπαραγωγοί, περίμεναν με τις ώρες την σειρά τους, για να προλάβουν να βγάλουν το λάδι, για να μην σαπίσουν μέσα στα σακιά οι ελιές, έχοντας  τα πήλινα πιθάρια και τα δοχεία λαδιού, έτοιμα και καλά καθαρισμένα. Οι κάτοικοι της Κω, καταναλώνουν πολύ ελαιόλαδο, βέβαιοι για την υψηλή ποιότητα του προϊόντος που παράγουν, από τον καρπό μέχρι και τα ελαιουργεία,  τα λιοτρίβια του νησιού.Σήμερα το παλιότερο λιοτρίβι της οικογένειας του κ. Κώστα  Παπαδημητρίου ή ‘Γιωργαρή,’ εξακολουθεί να συνεχίζει την πλούσια κληρονομιά του και να δουλεύει με σύγχρονα μηχανήματα, στη θέση Μεσαριά. Πιο κάτω άλλο ένα ενεργό  λιοτρίβι της οικογένειας του κ. Δημοσθένη  Χατζηπέτρου, κοντά στον Λινοπότη.  Το  παλιό λιοτρίβι, το λειτουργούσε από το 1945 ο πατέρας του ο Χαράλαμπος, στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια. Υπήρχε επίσης  και το  λιοτρίβι του Ασωμάτου, που ανήκε στην Εκκλησία των Ασωμάτων Ασφενδιού. Παράλληλα, παλαιότερα λειτουργούσαν, το λιοτρίβι της οικογένειας του Θυμανάκη, απέναντι από την Παναγία την Ευαγγελίστρια και του Κιαπόκα, καθώς και το ελαιουργείο της οικογένειας του Χατζηνικολάου, κοντά στον Αϊ Γιώργη  του Μπέη.Επίσης υπάρχει στο Μαστιχάρι, ενεργό  το ελαιοτριβείο του Κ. Κουλιά. Πολλά λιοτρίβια, που δέχονται τόνους από τον ευλογημένο καρπό, για να αποδώσουν τον υγρό χρυσό, βρίσκονται σκόρπια στα χωριά μας, όπως στο Πυλί, στην Αντιμάχεια, στην Καρδάμαινα και στην Κέφαλο.Παλιότερα υπήρχε και το ελαιοτριβείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Κω, αλλά  εδώ και πολλά χρόνια μένει ανενεργό. Επίσης  στο Ασφενδιού, τα παλιά χρόνια,  υπήρχαν το  λιοτρίβι του Σοφού, δίπλα στο ελαιουργείο του Θυμανάκη, απέναντι από την Εκκλησία της Παναγίας της Ευαγγελίστριας, στην κεντρική Πλατεία του χωριού. Ακόμα  βρίσκονται εκεί,  τα σκουριασμένα μηχανήματα και οι τεράστιες πέτρες του ελαιουργείου.Τα σημερινά λιοτρίβια είναι πλήρως εκσυγχρονισμένα με όλες τις προδιαγραφές που ορίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, παράγουν δε και συσκευάζουν αγνό ελαιόλαδο αρίστης ποιότητας, ώστε ο καταναλωτής να νοιώθει βέβαιος για την επιλογή του και απόλυτα ασφαλής, για τη χρήση του λαδιού πρώτης κατηγορίας. Ωστόσο, η ευλογημένη ελιά, έχει δυο κυριότερους εχθρούς, τον δάκο που καρφώνει τον καρπό της και που τον καταπολεμούν με ψεκασμούς, τους κατάλληλους μήνες της δακοκτονίας, (συνήθως από Ιούλιο μέχρι Οκτώβριο). Ασθένεια σοβαρή της ελιάς είναι και ο γλοιόσπορος ένας μύκητας, που σαπίζει τον ελαιόκαρπο. Υπάρχουν και άλλες ασθένειες, όπως τα καρκινώματα στα κλαδιά και η βαμβακίαση στα φύλλα, που τα σαπίζει. Επίπονο  και πολύ χρονοβόρο, το μάζεμα του ελαιοκάρπου, με όλη την οικογένεια να συμμετέχει. Πολλές φορές, κανόνιζαν να μαζεύουν η μια οικογένεια της άλλης τον ελαιώνα και το αντίθετο. Το λιομάζωμα, έχει ένα ακόμη διάλειμμα στις Μεγάλες Χριστουγεννιάτικες Γιορτές και μετά συνεχίζεται μέχρι και τον Φεβρουάριο.Ύστερα οι κατάκοποι λεσπέριδες, οι κτηματίες και ελαιοπαραγωγοί, ξεκουράζονται για λίγο στους παραδοσιακούς ανδρικούς καφενέδες.Ανάμεσα στο αχνιστό καφεδάκι και στο σέρτικο τσιγάρο, με το κομπολογάκι στα ροζιασμένα τους χέρια, μπαίνει η συζήτηση για το μαξούλι, που μετριόταν με τα μόδια και με τους γκαζοντενεκέδες.Αν  η σοδειά, ήταν πλούσια ή φτωχή, εξαρτιόταν αν ήταν λαδοχρονιά ή όχι. Αυτό  συμβαίνει, χρόνο με τον χρόνο, αφού ξεκουράζονται τα δένδρα, για να αποδώσουν και πάλι τον πλούσιο ελαιόκαρπό τους. Σε μερικά μέρη, φυτεύουν δυο διαφορετικά δένδρα ελιάς. Έτσι ώστε την μια χρονιά να φορτώνεται με καρπούς το ένα δένδρο και το άλλο να ξεκουράζεται.Εκεί στον ασταμάτητο θόρυβο από το τάβλι και τα χαρτιά, με έπαθλο ένα υποβρύχιο βανίλιας, οι ελαιοπαραγωγοί  οργανώνουν τις δουλειές τους, για το επόμενο λιομάζωμα. Συζητούν πως θα κλαδέψουν τις ελιές και πως τα ξύλα θα κοπούν και θα χρησιμοποιηθούν για το τζάκι, για την παρασκιά, για την πεζούλα, για τη θράκα και  για τον παραδοσιακό  σπιτικό φούρνο.Πως θα  προλάβουν τις ελιές, πριν ο δάκος τις προλάβει και πως θα τις περιποιηθούν. Πως θα σκάψουν και θα φροντίσουν τον ελαιώνα τους, έτσι για να καυχιούνται ο ένας στον άλλο, πόσα πολλά μόδια ελιάς ή γκαζοντενεκέδες, πολυτίμου λαδιού έβγαλαν.Βέβαια  κρατούσαν όσο λάδι χρειάζονταν, για την σπιτική τους κουμπάνια και το υπόλοιπο το διάθεταν στο εμπόριο.Το πολύτιμο λάδι, το φύλαγαν μαζί με την κουμπάνια του κρασιού, στο κατώι, στην υπόγεια αποθήκη του σπιτιού, μέσα σε πήλινα πιθάρια ή  σε γυάλινες νταμιτζάνες και σε γκαζοντενεκέδες.Τα  πλαστικά δοχεία ήταν όχι μόνο άγνωστα, αλλά και τα θεωρούσαν επιβλαβή με την οξύτητα του λαδιού. Για αυτό εξαιτίας της οξύτητας του ελαίου, συνήθιζαν να καταναλώνουν το περσινό λάδι.Φέτος λόγω του παρατεταμένου καύσωνα, της ανομβρίας και των επιθετικών ασθενειών της ελιάς, η ελαιοπαραγωγή όπως μας πληροφορούν ο ιδιόκτητες των ελαιοτριβείων, έχει ανέβει σε σύγκριση από πέρσι, αλλά όχι και σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα.          Την  αξία αυτού του υγρού χρυσού του ελαιόλαδου και της ελιάς, έχουν καταλάβει τα τελευταία χρόνια, οι άνθρωποι από όλο τον κόσμο μέχρι και την Ιαπωνία και την αναζητούν για τις ευεργετικές της  ιδιότητες, στην υγεία και στην ευεξία.Η χώρα μας  η Ελλάδα, έρχεται τέταρτη στην παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου στις χώρες της Μεσογείου,  μετά την Ισπανία, την Ιταλία και την Γαλλία. Ακολουθούν  στη σειρά,  η Πορτογαλία και η Τουρκία.-Καλή σοδειά-

Όταν η βία κυβερνά σήμερα τα Σχολεία

Νοσταλγικό αφιέρωμα στα ήρεμα Σχολικά χρόνια, που πέρασαν φαίνεται ανεπιστρεπτί, οριστικά και αμετάκλητα. Τα Σχολεία έχουν ένα μήνα περίπου που άνοιξαν. Αντί  να παρακολουθούν τα μαθήματα οι μαθητές και εμείς την πρόοδο τους στα Γράμματα, γινόμαστε καθημερινά αποδέκτες της βίας, που κατέκλυσε την Σχολική κοινότητα. Διαβάζουμε καθημερινά  στα ΜΜΕ, ότι  συμμαθητές πεντάχρονου σε Νηπιαγωγείο!! κακοποίησαν βίαια σεξουαλικά το πεντάχρονο νήπιο!! Τι   άλλο πιο τραγικό θα δούμε. Αν  τώρα  τα πεντάχρονα βιάζουν και κακοποιούν,  άραγε πως θα συμπεριφέρονται στα εικοσιπέντε τους; Συνεχίζουμε τις κακές ειδήσεις. Δεκατετράχρονη  μαθήτρια κινδύνεψε από ξυλοφόρτωμα συμμαθητριών της. Άλλο ένα παρακάτω, ότι  δεκαπεντάχρονος μαθητής μαχαιρώθηκε από συμμαθητή του.  Δεν έχουν τέλος, τα άθλια συμβάντα φρίκης δυστυχώς. Δωδεκάχρονος μαθητής έπεσε θύμα βίαιου ξυλοδαρμού, από συμμαθητές του, που τον έστειλαν στο Νοσοκομείο και δεν  τελειώνει  η λίστα παραβάσεων των εκκολαπτόμενων εγκληματιών. Διότι τα παιδιά μεγαλώνουν, ενώ παράλληλα διαμορφώνεται και ο ψυχικός και ο πνευματικός τους κόσμος. Αλλοίμονο αν μπουν στα βαθιά, βουρκωμένα νερά της παραβατικότητας, του καπνίσματος, του αλκοόλ, των ναρκωτικών, των όπλων και των μαχαιριών, εξασκώντας μόνο βία και κάθε είδους παρανομία στη νεανική ζωή τους. Αλήθεια πότε και που είναι τα αθώα μας παιδικά Σχολικά χρόνια; Στο Νηπιαγωγείο, στο Δημοτικό Σχολείο, στο Γυμνάσιο, στο Λύκειο; Που ακριβώς; Ας γυρίσουμε πίσω, στις νοσταλγικές σελίδες των παρελθόντων Σχολικών χρόνων. Τότε  που κάναμε Γυμναστικές επιδείξεις  στο τέλος της χρόνιας, με ‘πάνω κάτω τα χεράκια’ ή στις Σχολικές υπαίθριες γιορτές, για   τις Εθνικές επετείους  και  τις μεγάλες Θρησκευτικές γιορτές.- (Χριστούγεννα-Ανάσταση). Όσο για τα μαθήματα, αυτά έμμειναν ανεξίτηλα στην πλακέτα της μνήμης  μας. Όπως η  Ιχνογραφία, η Ζωγραφική, το εργόχειρο,  το κέντημα για τα κορίτσια και η ξυλογλυπτική για τα αγόρια. Επίσης  το  Φυτολόγιο, στο μάθημα της Φυσικής πειραματικής. Αξέχαστοι και οι σπόροι φασολιών ή φακής, στο κύπελλο με το βρεγμένο βαμβάκι, και τα αποξηραμένα άνθη στα βιβλία. Μαθαίναμε  Πατριδογνωσία, κάτι περίπου ανάλογο με την Γεωγραφία. Υποχρεωτική ήταν και η Ορθογραφία και η  Καλλιγραφία, όλα με το πολυτονικό σύστημα και γλώσσα Καθαρεύουσα. Εγκυκλοπαίδειες η Πάπυρος Λαρούς και η Δομή, αντί για το διαδικτυακό GOOGLE. Όσα προλάβαμε εκτός από τα ανδρικά Γυμνασιακά πηλίκια, και την πλάκα με την κιμωλία, ήταν το μελανοδοχείο, το στυπόχαρτο, το χαρτί καρμπόν, η πέννα και μετά τα στυλό, το κλασικό ξύλινο μολύβι  και οι ξυλομπογιές. Παραμένουν ακόμη ο  χάρακας, το τρίγωνο, το μοιρογνωμόνιο, ο  διαβήτης, όλα στην σάκα πάνινη ή δερμάτινη και με την ξύλινη κασετίνα, γεμάτη με μολύβια χρωματιστά, την   ξύστρα και την γομολάστιχα.  Απαραίτητο  το ντύσιμο των βιβλίων και τετραδίων, με μπλε ομοιόμορφη κόλλα χαρτί και οι αναγκαίες καλογραμμένες ετικέτες. Οι  τάξεις διέθεταν  την ξύλινη έδρα, του εκπαιδευτικού, με το απουσιολόγιο πρωταγωνιστή και την γραφομηχανή με μερικά γράμματα να της λείπουν, σαν χαμένα δόντια. Επίσης είχαμε τον μαυροπίνακα, τις κιμωλίες και το φυσικό σφουγγάρι το Καλύμνικο. Τα  θρανία έμοιαζαν πελώρια, ήταν  ξύλινα βαμμένα πράσινα  ή καφέ, για να  χωρούν τρία, τρία  τα παιδιά. Οι  δε ήρωες της Επανάστασης το 21,  μας είχαν περικυκλώσει κρεμασμένοι σε όλους τους γύρω τοίχους, μαζί με τους χάρτες. Τον παγκόσμιο Άτλαντα, τους πλανήτες για την Κοσμογραφία, και τον χάρτη της Ελλάδος που μας έβαζαν να τους φτιάχνουμε συχνά, στην Γεωγραφία. Θρησκευτικά,  το μάθημα που σταδιακά το βάλανε στην άκρη και προσπαθούν να το καταργήσουν. Διότι διδάσκει την αγάπη, την ειρηνική συμβίωση, τον σεβασμό, τον αλτρουισμό, την συγχώρηση, την ομόνοια, την σωστή συμπεριφορά και πολλά άλλα θετικά στοιχεία, που διαπλάθονται στην ψυχή των παιδιών.  Αντίθετα υποχρεωτικά τη θέση των Θρησκευτικών,  παίρνει η σύγχρονη σεξουαλική αγωγή των παιδιών, στον θαυμαστό κόσμο του σεξ για ενήλικες, με εντολή  της παγκόσμιας woke   ατζέντας και των  Λοατκι. Μην απορείτε λοιπόν για τις βίαιες σεξουαλικές κακοποιήσεις των αμούστακων  μαθητών και των αθώων νηπίων.  Ας μιλήσουμε και για την Σχολική εμφάνιση. Οι ποδιές ήταν υποχρεωτικές μέχρι το 1982  στα κορίτσια, ακόμη και στα αγόρια των πρώτων Σχολικών χρόνων. Ήταν  ομοιόμορφα ντυμένα όλα τα παιδιά,  με εκείνο το χαρακτηριστικό λευκό γιακαδάκι, καμία σχέση με την σημερινή απρεπή εμφάνιση. Πως να ξεχωρίσει η μαθήτρια ημίγυμνη, με τα μπουστάκια και τα σορτς, λες και εργάζεται σε νυχτερινό μπαρ; Τους μαθητές με ατημέλητη εμφάνιση και με σχισμένα τα μοντέρνα παντελόνια, πώς να τους διακρίνεις; Όσο  για τις Εθνικές παρελάσεις οι μαθήτριες συναγωνίζονται πια θα φορέσει την πιο κοντή και στενή, προκλητική φούστα της   γιορτινής Σχολικής στολής. Έλλειψη παιδείας, αξιοπρέπειας, σεβασμού προς την ιερότητα της ημέρας;Αυτόπτης μάρτυρας δυστυχώς υπήρξα μια Κυριακή, στον Άγιο Παύλο Κω, όταν δυο κορίτσια 11 και 14 ετών προσήλθαν για να  κοινωνήσουν με το σορτς. Δεν  μέμφομαι τα παιδιά, αλλά η μητέρα δεν τις ρώτησε πως πάνε έτσι  με ασέβεια, στην Εκκλησία και μάλιστα για να κοινωνήσουν, εμπρός στον Δεσπότη κ .κ. Ναθαναήλ και στον  ιερέα, παπά Περικλή; Όσο για τα κινητά τηλέφωνα, μεγάλο θέμα στα Σχολεία. Εφόσον  ένα τηλέφωνο ανάγκης στο γραφείο, των καθηγητών φτάνει.  Τα  κινητά τηλέφωνα σε τι χρειάζονται; Για  να φωτογραφίζουν διάφορα  θέματα οι μαθητές και να εκθέτουν τις συμμαθήτριες τους ή να εξευτελίζουν του συμμαθητές ακόμη και τους καθηγητές τους;  Τι  θα πάθουν αν το κινητό τηλέφωνο παραμένει κλειστό μέσα στο Σχολείο; Αφού  σε ώρα ανάγκης, υπάρχουν οι καθηγητές που βοηθούν.  Στο  αεροπλάνο γιατί το κλείνουν; Εμείς τι πάθαμε που στο Σχολείο δεν είχαμε κινητά τηλέφωνα; Ούτε το σταθερό δεν  έτυχε να το χρειαστούμε.  Όσο για τις τιμωρίες, όρθιοι με το ένα πόδι και το πρόσωπο στον τοίχο. Τράβηγμα το αυτί μέχρι να το ξεριζώσουν. Γράψε διακόσιες φορές, ‘δεν θα αντιμιλήσω ξανά στον καθηγητή μου.’  Προς γνώση και συμμόρφωση για να το εμπεδώσουμε. Αποβολές που υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Μετεξεταστέοι  ή στάσιμοι στην ίδια τάξη, γιατί δεν τα κατάφεραν σε ένα δυο μαθήματα ή ήταν άτακτοι και αυθάδεις και έτσι τους τιμωρούσαν σκληρά. Τα χαστούκια ή σκαμπίλια, πήγαιναν σύννεφο. Ήταν γνωστά και από τις ομώνυμες Ελληνικές ταινίες,’ Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο’ και ‘Χτυποκάρδια στο Θρανίο’, με τους αξέχαστους ηθοποιούς, Αλίκη Βουγιουκλάκη και Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Άνοιξε το χέρι, για να σου κατεβάσει ο εκπαιδευτικός τη βίτσα το χάρακα ή τον  μεγάλο ξύλινο διαβήτη. Επειδή  ήσουν αδιάβαστος, ανυπάκουος, ατημέλητος ή γιατί σε τσάκωσε να καπνίζεις ή να πίνεις, έστω και μια μπύρα με εξωσχολικούς φίλους σου.  Άφησα  τελευταία, τον υποχρεωτικό Εκκλησιασμό της Κυριακής. Ευτυχώς οι Ιερές Μητροπόλεις, διατηρούν ακόμη τα Κατηχητικά Σχολεία, για παιδιά και ενήλικες. Αφού τα παιδιά δεν έχουν σχέση με την Θρησκεία και τους κανόνες της, που αποτελούν χαλινάρι, για τον κακό χαρακτήρα και για την διαχείριση της οργής τους,  ασεβούν και βγάζουν ελεύθερα τα επιθετικά  ένστικτα τους. Έτσι δεν φοβούνται, τίποτα και κανέναν. Ούτε τους κανόνες  της Θρησκείας, μα ούτε και τους νόμους της Πολιτείας, για αυτό και η παραβατικότητα κτυπάει κόκκινο.  Με  την πλήρη ασυδοσία και ελευθερία, χωρίς φραγμούς συνείδηση και  λογική, γίνονται βίαια και επιθετικά στους συμμαθητές τους και αύριο εχθρικά και αντικοινωνικά στη ζωή τους.  Η  απομάκρυνση από τον Χριστό, όλα τα επιτρέπει. Η  απιστία φέρνει την παρανομία και την  κακώς εννοούμενη δικαιωματική ελευθερία. Τα  κινητά τηλέφωνα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποτελούν τελευταία,  τους χειρότερους δασκάλους για τα παιδιά.  Αφού τα διδάσκουν καθημερινά, την βία και την ασέβεια στον διπλανό.  Τα  ηλεκτρονικά παιχνίδια βίας που  εκτόπισαν τα κλασικά παραδοσιακά  παιχνίδια της υπαίθρου, έγιναν η αφορμή για την καταστροφική συμπεριφορά των παιδιών.  Η  αδιαφορία των γονιών και των διδασκάλων, η πλημμελής εποπτεία και η φύλαξη, καθώς και η παιδεία,  για σωστή κοινωνική συμπεριφορά. Γενικά  η αμέλεια και τα άσχημα παραδείγματα ενδοοικογενειακής  βίας, οι διαλυμένες οικογένειες που αγανακτούν και πληγώνουν τα παιδιά,  έφεραν δυστυχώς αυτά τα αποτελέσματα με άσχημες αντιδράσεις βίας και κακοποίησης. Με την παραβατικότητα των ανηλίκων   καθημερινά, γεμίζουν τα Αστυνομικά Τμήματα και τα γραφεία των Εισαγγελέων ανηλίκων. Άραγε σε  αυτή την σάπια κοινωνία ονειρευόμαστε, ότι θα κτίσουμε   το αυριανό  μέλλον;  Είτε  θα έχουμε συχνότερα κρούσματα μαθητών, με μαχαιρώματα και πυροβολισμούς στα Σχολειά, όπως γίνονται συχνά, σε άλλες μεγάλες, πλούσιες και πολιτισμένες χώρες;

Παγκόσμια ημέρα Μουσείων και Αρχαιολογικών χώρων

Η Κως είναι ένα ολόκληρο Αρχαιολογικό Μουσείο, που επάνω της διαβάζεις την ιστορία του πολιτισμού, που γράφτηκε ανεξίτηλα μέσα στους αιώνες.Θέλησα να επισκεφτώ για πολλοστή φορά, δυο σημαντικά, ιστορικά τοπόσημα της πόλης του νησιού μας. Ανάμεσα στους επισκέπτες, οι περισσότεροι ήταν οι τουρίστες. Πέρασα από το πλούσιο και πολύτιμο, Αρχαιολογικό Μουσείο της Κω. Σε ένα κτήριο του 1936, Αρχιτεκτονικό κόσμημα της ζοφερής Ιταλοκρατίας των Δωδεκανήσων, στεγάζονται εκατοντάδες, πολύτιμοι Αρχαιολογικοί θησαυροί, της Αρχαίας Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου. Όπως μαρμαρόγλυπτα αγάλματα στην γλυπτοθήκη και περίτεχνες, επιτύμβιες επιγραφές και προσόψεις, αληθινά αριστουργήματα, με το άγαλμα που αποδίδεται στον Κώο ιατρό Ιπποκράτη να δεσπόζει. Περίτεχνα μωσαϊκά, όπως αυτό στο περιστύλιο με την άφιξη του Ασκληπιού στην Κω, όπου τον υποδέχονται μαζί με ένα Κώο κάτοικο, ο ίδιος ο Ιπποκράτης. Στον επάνω όροφο, δεκάδες αμύθητης άξιας κτέρεα και κτερίσματα, ως αναθήματα στους τάφους και κεραμικά οικιακά σκεύη και μεταλλικά εργαλεία, που έφερε στο φως, η ακούραστη Αρχαιολογική σκαπάνη, καθώς και πολλά Αρχαία νομίσματα. Όλες οι αίθουσες φιλοξενούν σπάνιους και ανεκτίμητους Αρχαιολογικούς θησαυρούς, που φυλάσσονται σε ένα πεντακάθαρο περιβάλλον. Αν και ο μεγάλος σεισμός, του Ιουλίου του 2017, έκανε αρκετές ζημιές αυτές αποκαταστάθηκαν πολύ σύντομα.  Προχωρώντας μετά την Πλατεία Ελευθερίας, ο κάθετος δρόμος της Βασιλέως Παύλου, με έφερε ως την Κάζα Ρομάνα, στην υπέροχη και μοναδική Ρωμαϊκή Οικία. Βέβαια η απογοήτευση από τον περιβάλλοντα χώρο, που είναι πνιγμένος στα χόρτα και στα σκουπίδια, μετριάστηκε αφού με πληροφόρησαν, ότι περιμένουν σύντομα τους ανάλογους εργάτες, για την αποψίλωση και τον καθαρισμό, όλων των υπαίθριων Αρχαιολογικών χώρων. Την Ρωμαϊκή αξιοθαύμαστη, αναστηλωμένη Οικία, την Κάσα Ρομάνα, έφερε στο φως μετά τον τρομερό σεισμό του 1933, η Αρχαιολογική σκαπάνη το 1936-1940, υπό τον Ιταλό Αρχαιολόγο Λουτσιάνο Λορέντζι. Αρχικά επρόκειτο να οικοδομήσουν, την Δημοτική Αγορά της Κω, οι Ιταλοί κατακτητές των Δωδεκανήσων. Όταν όμως ανακάλυψαν τα πολύτιμα Αρχαιολογικά ευρήματα, τα πέτρινα θεμέλια, τους διακοσμημένους τοίχους και τα μοναδικά ψηφιδωτά δαπέδου, άλλαξαν γνώμη. Έτσι αναστήλωσαν μέρος της Ρωμαϊκής Κατοικίας, μέχρι που το 1976, η Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, αποκατάστησε και αναστήλωσε και τον υπόλοιπο χώρο, της Ρωμαϊκής Οικίας. Το 2014, οργανώθηκε και μια ξεχωριστή Αρχαιολογική έκθεση, στην Κάσα Ρομάνα. Σε ένα πλούσιο κτηριακό οικοδόμημα, με πολλά δωμάτια, με όροφο, με περιστύλιο και με ευρύχωρη αυλή, φιλοξενούνται πλήθος από μαρμάρινα αγαλματίδια, κεραμικά σκεύη, πολλά περίτεχνα ψηφιδωτά, κιονόκρανα, επιτύμβιες στήλες και αρκετά νομίσματα. Μια πλούσια συλλογή από πολύτιμα αντικείμενα, που προδίδουν την ευμάρεια της εποχής εκείνης και την υψηλή αρχιτεκτονική και περίτεχνη οικοδομική έφεση, των πλούσιων ιδιοκτήτων. Ένα κόσμημα Αρχαιολογικό, για απαιτητικούς ιστορικούς και Αρχαιολόγους, που μελετά σε κάθε δωμάτιο τον τρόπο ζωής, εργασίας και τροφής, των προαιώνιων προγόνων της νήσου Κω, που έβαλαν ανεξίτηλη την πολιτισμική και καλλιτεχνική τους σφραγίδα. Όπως και το Ασκληπιείο, αυτό το ιερό Νοσοκομείο του Ιπποκράτη, που ελπίζουμε οι προσπάθειες ένταξής του στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομίας της UNESCO, σύντομα να ευοδωθούν. Λίγο πιο πέρα το θαυμάσιο Ρωμαϊκό Ωδείο και η Αρχαία Αγορά, με το Ξυστό ή το Γυμναστήριο, είναι όλα πνιγμένα στα χόρτα. Ελπίζουμε σύντομα η Αρχαιολογική Υπηρεσία, να συγκινήσει την Κυβέρνηση, και το Υπουργείο Πολιτισμού, ώστε να εγκρίνει τα ανάλογα κονδύλια, για τον καθαρισμό και την συντήρηση των υπαίθριων Αρχαιολογικών χώρων. Για να σταματήσει η δυσφήμηση του νησιού μας, από τους ξένους περιηγητές, οι όποιοι επισκέπτονται, παρέα με φίδια, σαύρες, χελώνες και αρουραίους, τους πολύτιμους υπαίθριους, Ιστορικούς και Πολιτιστικούς Θησαυρούς της νήσου Κω. 

Το σκοτεινό πρόσωπο της μαθητικής βίας

Με μεγάλη ανησυχία και λύπη, γονείς και εκπαιδευτικοίπαρακολουθούμε τον κατήφορο της σημερινής νεολαίας.Θυμάμαι  εμείς  παίζαμε στην αυλή του Σχολείου, πότε κυνηγώντας μια μπάλα και πότε βολτάροντας στους δρόμους και στις αλάνες με τα ποδήλατα, μέχρι που ίδρωνε το γυμνασμένο  μας σώμα. Παίζαμε κυνηγητό, και τραβούσαμε τη μπλούζα του συμπαίκτη μας, για να μην μας περάσει. Τότε τα παιδιά δεν γύριζαν τρομαγμένα, ούτε ξαφνιασμένα, μα ούτε φοβόντουσαν μήπως στο κάθε άγγιγμα, ακολουθούσε ξυλοδαρμός ή κάθε είδους λεκτική, σωματική βία ή κακοποίηση. Αυτά τα αποτρόπαια φαινόμενα, τα ζούμε σήμερα σε ανησυχητική συχνότητα. Πως μέσα στην αγνότητα της νιότης και στην παιδικότητα, καρποφορεί η σκοτεινότητα της βίας;  Καθημερινά διαβάζουμε και ενημερωνόμαστε, για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων από τους συμμαθητές τους, που φτάνει μέχρι και τα παιδιά των Δημοτικών Σχολείων. Τελευταία η  θετή κηδεμόνας, που ήθελε να λέγεται ψευτο-μητέρα, τέρας, ασκούσε σκληρή, σωματική βία στα δυο υιοθετημένα παιδάκια. Αυτά  που πήρε, δήθεν για να τους δώσει αγάπη και στοργή. Έτσι για να καλύψει το κενό της ατεκνίας της, με ξένα παιδιά. Παντού ενδοοικογενειακή βία, ξυλοδαρμοί, άγρια φονικά, μαχαιρώματα, βιασμοί, λεκτική και σωματική βία, σεξουαλική κακοποίηση και γυναικοκτονίες, σε ένα κύκλο βίας στην σημερινή σάπια κοινωνία, που δεν έχει τέρμα. Ενώ τα θύματα φοβούνται να καταγγείλουν τα δεινά τους, εγκλωβισμένα σε ένα φαύλο κύκλο, ντροπής και ατολμίας. Γονείς  που καλούνται συχνά στα Αστυνομικά Τμήματα, γιατί μεγαλώνουν ανήλικους, βίαιους θύτες.  Όμως  οι πληγές στο σώμα των θυμάτων θα επουλωθούν, αλλά ποτέ δεν θα φύγουν από την ψυχή τους. Είδος προς εξαφάνιση η παλιά, παραδοσιακή Ελληνική οικογένεια; Που  είναι η συγκροτημένη οικογένεια, που συμβουλεύει και προστατεύει τα παιδιά της; Για αυτό τα ανυποψίαστα κορίτσια, πέφτουν εύκολα θύματα του κάθε προβατόσχημου λύκου, που όταν τις δαγκώσει ή τις σκοτώσει, είναι πια πολύ αργά;  Πάρα πολλές οι οικογένειες, με το γρήγορο και εύκολο διαζύγιο, έχουν πια αποδομηθεί και διαλυθεί. Από  αυτές που έμειναν οι κηδεμόνες  και οι γονείς, είναι χαμένοι στις καθημερινές δουλειές  τους, μέχρι και τα Σαββατοκυριακάτικα.  Τα  παιδιά είναι κολλημένα, στο τάμπλετ  ή στο κινητό τηλέφωνο και  ανακαλύπτουν τη χαρά της βίας, απέναντι  στους συμμαθητές τους, μέσα από τον δαιδαλώδη, σκοτεινό και παραπλανητικό κόσμο του διαδικτύου. Γονείς  που εύκολα ασκούν, λεκτική και σωματική βία, αλλά δύσκολα μιλούν, επιβλέπουν και συμβουλεύουν, τα παιδιά τους. Γονείς  που ζουν για την τέλεια φωτογραφία, στα κοινωνικά δίκτυα, κρυμμένοι πίσω από την κάλπικη βιτρίνα.  Παιδιά που αρνούνται να καταγγείλουν τα δεινά που περνούν, για τον ψυχικό και σωματικό τους  βίαιο εξευτελισμό, διότι δειλιάζουν, ντρέπονται και κρύβονται.  Πολιτικοί και Ιερωμένοι, μιλούν συνεχώς για ήθος, για αρχές, για σωστούς κανόνες στη ζωή, που κανείς δεν τους ακούει. Κάποτε υπήρχε σεβασμός, στους νόμους της Πολιτείας και στους κανόνες της Θρησκείας. Όλα αυτά τα κατάπιε, η ασύδοτη και ανεξέλεγκτη, σύγχρονη ελευθερία, της οποίας γευόμαστε τους πικρούς καρπούς. Εκπαιδευτικοί που κτυπάνε το κουδούνι της ανεκτικότητας, ίσως και της αδιαφορίας. Όλοι οι γονείς φοβούνται για τα παιδιά τους, πως θα γυρίσουν από το Σχολείο, μετά τη μόδα του Σχολικού εκφοβισμού, της βίας και του ξυλοδαρμού και πως θα κυκλοφορήσουν με ασφάλεια στους δρόμους, μια πολυθόρυβης πόλης.  Η παραβατικότητα των ανηλίκων είναι στις δόξες της, εκκολάπτοντας τους αυριανούς εγκληματίες. Σχεδόν αμέτοχοι και αδύναμοι οι εκπαιδευτικοί, κοιτούν τους μαθητές Δημοτικών και Γυμνασίων, να χτυπιούνται σαν τα άγρια  ζώα, χωρίς να μπορούν ουσιαστικά να παρέμβουν. Κάποτε ο πατέρας έλεγε στα παιδιά του, πως έπρεπε να μαζευτούν μια συγκεκριμένη ώρα στο σπίτι, για το τραπέζι,  για το διάβασμα και για τον ύπνο. Τότε υπήρχαν κανόνες, στη λειτουργία της οικογενειακής εστίας. Οι  δάσκαλοι ήταν αυστηροί και τα παιδιά, τους σέβονταν με υπακοή. Τώρα  οι δάσκαλοι είναι χαλαροί και σχεδόν αδιάφοροι, φοβούμενοι μην διαμαρτυρηθούν τα παιδιά στους γονείς τους  και σε ακραίες περιπτώσεις, μην τους συκοφαντήσουν ή τους εκβιάσουν. Η χώρα μας και η κοινωνία της, πήρε τον κατήφορο, ενώ  η αυριανή γενιά, θα ζητά απεγνωσμένα τη λύτρωση, που ποτέ δεν θα έρθει.