Αρθρογραφία

Πέθανε ένας παλιός μου φίλος, ο Σταμάτης Ιτσινές

Ο παλιός μου ο φίλος ο Σταμάτης Ιτσινές, όσοι τον ξέρανε δεν θα τον εξεχάσουνε ποτέ. ήταν άνθρωπος συντρεχάμενος, ευχαρίστησή του ήταν να βοηθήσει έναν άνθρωπο. Ο πατέρας του ο Παράσχος Ιτσινές ήταν περβολάρης. Έχω γράψει για τους περβολάρηδες της Κω, ότι οι Ιτσινέδες της Κω ήταν όλοι περβολάρηδες και το διάβασε ένας άλλος φίος μας ο Νίκος Ιτσινές που πηγαίνει και έρχεται από την Αμερική και μου είπε ότι το διάβασα και του έδωσες τον πιο σωστό χαρακτηρισμό. Πράγματι περβολάρηδες ήταν οι Ιτσινέδες και ήταν όλοι κακομοίρηδες γιατί τα περβόλια της Κω ήταν όλα των νοικοκυραίων και των Τούρκων αγάδων και κείνα τα χρόνια οι νοικοκυραίοι παίρναν το μισό εισόδημα. Ο Παράσχος Ιτσινές γύρω στο 1960 παράτησε τα περβόλια και έκανε πηγάδια. Είχανε φούρια εκείνα τα χρόναι τα πηγάδια. Οι πιο πολλοί γεωργοί όσοι είχαν το κολάι τους ανοίγαν πηγάδια μες στα χωράφια τους. εγώ τότε δούλευα μαζί με τον Παράσχο και κάναμε πολλά πηγάδια μαζί. Ένα από αυτά ήταν του Γιώργης της Κοντής (του Γιώργη του Μαστρογιώργη) εκεί στη θέση Σελβέρι. Ο Γιώργος ο Μαστρογιώργης που έχει το τυπογραφικό στην οδό Τσιγάντες, είναι εγγονός του. Μετά από κείνο κάναμε το πηγάδι του Πασχάλη του Χατζηνικολάου στη θέση Τζιτζιφιά, λίγο πιο χαμηλά από το Ζηπάρι. Εκεί μας έτυχε ένα περιστατικό που δεν θα το ξεχάσουμε ποτέ.Ο Σεβαστός ο Πασπαράς ήταν ο αρχιεργάτης μας. είχε τον τρόπο του και ριζόκοβε κάθετα τα πηγάδια. Στο πηγάδι του Πασχάλη είχαμε τρεις μηχανές και αντλούσανε το νερό, μια μαρκότσι και δυο μοτόρια αμερικάνικα κόχλερ. Ο Σεβαστός ήταν κάτω μόνος του και έσκαβε και φτυάριζε. Ήταν η τελευταία ημέρα που θα το παραδίνανε. Ο καπνός ήτανε τόσο πυκνός από τις 3 μηχανές που δουλεύανε που από κάτω ο Σεβαστός δεν φαινότανε. Ο Σταμάτης ήτανε στην μπούκα και η ματιά του δεν έφευγε πάνω από τον Σεβαστό. Για μια στιγμή βλέπει τον Σεβαστό που έπεσε κάτω ανάσκελα μες στα νερά. Ο Σταμάτης το κατάλαβε ότι λιποθύμησε από τις πολλές αναθυμιάσεις. Μου λέει κράτα γερά το μάγκανο, το κράτησα εγώ και το πιάνει ο Σταμάτης το παλαμάρι (χοντρό σχοινί) και τα δίνει μια και κάτω σαν αστραπή, τα χέρια του ανάψανε από την τριβή. Στα γρήγορα έδεσε τον Σεβαστό, τον τραβήξαμε πάνω, του κάναμε τις πρώτες βοήθειες και μετά δυσκολίας συνήλθε. Ο σωτήρας του ήταν ο Σταμάτης. Και μετά δέθηκε και ο Σταμάτης και τον βγάλαμε πάνω. Ο Σταμάτης τον έσωσε τον Σεβαστό. Εκείνη την ημέρα τελείωσε και το πηγάδι, μαζέψαμε το μοτόρια, τα βγάλαμε πάνω. Τα χέρια του Σταμάτη ήταν ξεφλουδισμένα, οι πέτσες από μέσα φύγανε και τρέχαν αίματα και κάνανε μέρες για να ξαναθρέψουνε τα χέρια του πέτσα.Ο Σταμάτης ήτανε ήρωας, εκείνη την ημέρα έσωσε έναν άνθρωπο. Μετά τα πηγάδια έφυγε για την Αυστραλία και πήρε και τον πατέρα του πάνω. Έμενε στην Αδελαΐδα, μιλούσαμε πολλές φορές στο τηλέφωνο. Κάθε φορά που με παιρνε τηλέφωνο Μου έλεγε για τον ελαιώνα του. είχε αγοράσει ένα χωράφι στην Αυστραλία και το φύτεψε ελαιώνα και φύτεψα και εγώ έναν ελαιώνα στην Κω και μιλούσαμε ια τους ελαιώνες. Είχε και μια κόρη ακριβή και είχα και γω μια κόρη ακριβή και τις είχαμε και οι δυο καμάρι. Κάποια στιγμή μου πε ότι η κόρη του είναι άρρωστη και ήταν πικραμένος. Είχαμε κουβεντιάσει πιο πριν και λέγαμε ότι στην Αυστραλία τρώνε πολύ κρέας και ο καρκίνος καλπάζει. Έτσι έφυγε και η κόρη του. Κάποια στιγμή του Σταμάτη η κόρη πέθανε και ο Σταμάτης δεν με ξαναπήρε τηλέφωνο, έπεσε σε βαθιά θλίψη και με το δίκιο του. Εγώ πιο το θάνατο της κόρης του το μαθα από έναν άλλο παίχτη του Ανταγόρα τον Μηνά τον Βλάχο (Μηνακό).Ο Σταμάτης πριν πεθάνει η κόρη του, ήρθε μια φορά μόνο στην Κω το 2000. Εγώ τότε ήμουν απασχολημένος στο εμπορικό κέντρο μες στο χωράφι των Αξυπάχηδων στην οδό Γρηγορίου Ε’ . βρεθήκαμε μιλήσαμε, κουβεντιάσαμε. Μου έλεγε πως πήγε στην Αυστραλία, δεν έκαμε και πολλά πράγματα, ποιο πολλά έκανα εγώ εδώ, του το πα. Ο Σταμάτης ήταν αθλητής από τους λίγους, ήταν πρώτος δρομέας μέσα στην Κω. Βραβεύτηκε αρκετές φορές και σαν δρομέας και σαν ποδοσφαιριστής, ήταν τότε τα χρόνια του καλού Ανταγόρα. Έπαιζε στο κέντρο κυνηγός και αλώνιζε το γήπεδο και πολλές φορές τίμησε την φανέλα του Ανταγόρα. Είχε γερό σουτ. Τα φάουλ και τα κόρνερ εκείνος τα χτυπούσε και πάντα πετύχαινε τον στόχο του. τώρα διάβασα στην εφημερίδα ότι πέθανε. Είπα και γω ότι τον έφαγε ο καημός της κόρης του. από τότε που πέθανε η κόρη του δεν με ξαναπήρε τηλέφωνο. Είναι βαριά η ξενιτιά, εγώ δεν την λιμπίστηκα ποτέ μου και ο θάνατος πιο βαρύς ακόμα.Από τα πολλά τηλέφωνα που μιλούσαμε λέγαμε ότι στο τέλος τα κόκαλά μας θα τα αφήσουμε στο νησί μας. είχε σκοπό να έρθει στα γεράματά του εδώ. Όταν πέθανε η κόρη του, το μεταείδε το πράγμα. Σκέφτηκε ότι εκεί έθαψε τον πατέρα του, την μάνα του, τον μικρότερό του αδελφό τον Γιάννη, την κόρη του την ακριβή, είχε και τον ξάδερφό του τον Σταμάτη τον Τουλαντά, εκεί είχε τον ελαιώνα του και θα είπε, εγώ πια τώρα τι να πάω στην Κω, εγώ τώρα είμαι πιο δεμένος στην Αυστραλία ενώ στο νησί μου άμα πάω θα μια ποξενούμενος.Καλό Παράδεισο φίλε Σταμάτη.

ΕΝΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΣΤΟΝ ΠΑΛΙΟ ΜΟΥ ΦΙΛΟ ΜΕΧΜΕΤ ΙΣΜΙΡΝΙΟΓΛΟΥ

Ο Μεχμέτ (Μεμέτης) Ισμιρνιόγλου ήτανε ο πιο λόγιος Τούρκος της Κω και ο καλύτερος άνθρωπος. Ήτανε γεωργός και ευκατάστατος άνθρωπος είχε κτήματα και σπίτια στο Κακά Πινάρι, στο Γκερμεττέ, στο Παραδείσι και στο βουνό. Ο ίδιος έμενε στο Κακά Πινάρι, περνούσε ένα στενό δρομάκι, άλλος δεν περνούσε ποτέ από εκεί. Ο πατέρας του ο Χασάν Εφέντης ήταν από τους πρώτους γεωργούς της Κω και πρώτος παραγωγός σιταριού και κάθε χρόνο το πουλούσε στους Ιταλούς και έπαιρνε επιδότηση. Οι Ιταλοί, όποιος έκανε σιτάρι πάνω από 5 τόνους, το επιδοτούσανε. Η επιδότηση ήταν ίσα ίσα με την τιμή του σιταριού. Ο πατέρας του είχε ανοίξει πολλά χωράφια στα βουνά και έβγαλε και τίτλους και τα χουν ακόμα μέχρι σήμερα. Μετά τον πατέρα του, τα έσπερνε ο Μεχμέτ. Έχει λίγα χρόνια που χάλασε τα ζευγάρια. Είχε δυο κοπέλια, τον Αντώνη τον Καλυμιαναρή και τον Γιάννη τον Τρακόσα και λαλούσανε δυο ζευγάρια βόδια και οργώνανε τα βουνά. Είχε ένα στάβλο στο βουνό, με στεγασμένο με τα βρούλα και είχε και φύλακα εκεί πάνω ένα σκύλο, να έχει και στο βουνό ένα νοικοκυριό. Τα κοπέλια που οργώνανε το ζώα τα φήναν πάνω στο βουνό για να μην τα φέρνουν κάτω και τα τυραννούνε με το πήγαινε έλα. Όταν τελείωνε τα οργώματα, τα φέρνανε κάτω. Η Χανούμ κάθε πρωί έφτιαχνε τα ποκινήματά τους, δύο στα κοπέλια και ένα του σκύλου. Εκεί πάνω άνοιγε η όρεξη των κοπελιών, τρώγαν το δικό τους το φαί, τρώγαν και του σκύλου και τον αφήσαν και ψόφησε από την πείνα. Ο Μεμέτης στενοχωρέθηκε πολύ από τον σκύλο. Εμείς με τον Μεμέτη γνωριστήκαμε όταν ήταν Σύμβουλος του γέρου του Γιώργη του Καϊσερλη. Εγώ ήμουνα πελάτης του Χατζηπέτρου πολλά χρόνια και πήγαινα τακτικά στο γραφείο του και πολλές φορές έβρισκα και τον Μεμέτη εκεί και κουβεντιάζαμε και γίναμε αχώριστοι φίλοι. Ερχόταν εκεί, έπαιρνε τον Χατζηπέτρο και πηγαίναν μαζί πάνω στο Δήμο όταν είχαν Δημοτικό Συμβούλιο,. Ο Χατζηπέτρος ήταν τότε Αντιδήμαρχος και ήταν ο ουσιαστικός Δήμαρχος της Κω και ηγετική προσωπικότητα στο Δήμο. Μια φορά ήταν του Αγίου Νικολάου και είπαμε να πάμε στη δοξολογία. Και πήγαμε μαζί με τον Μεμέτη στη δοξολογία. Άλλη μια μέρα, μας λέει, εγώ ήρθα στην εκκλησία σας μαζί σας, τώρα και σεις πρέπει να ρθετε στο Τζαμί που έχουμε αύριο Μπαϊράμ. Και πήγαμε στο Τζαμί της Πλ. Ελευθερίας. Ανεβήκαμε πάνω τη σκάλα, μπήκαμε μέσα, είχε πολλούς Μουσουλμάνους, άλλοι πλέναν τα πόδια τους στη βρύση, άλλοι ανεβαίνανε άλλοι κατεβαίνανε, εμείς βγάλαμε τα παπούτσια μας στον προθάλαμο, μπήκαμε μέσα, περπατήσαμε 2 βήματα πάνω στα χαλιά και μας προσφέραν καρέκλες και καθίσαμε. Οι πιστοί ήταν γονατιστοί πάνω στα χαλιά και προσκυνούσανε.. μας έκανε εντύπωση με πόση ευλάβεια προσευχότανε και έλεγα ενώ οι Ρωμιοί άμα σταυροκοπιούνται νομίζει κανείς ότι παίζουν μαντολίνο. Εμείς μείναμε στις καρέκλες και ο Μεμέτης πηγε και εκείνος γονάτισε για να προσευχηθεί. Τα τούρκικα τζαμιά δεν έχουν μέσα εικόνες και είδωλα. Έχουν όμως επιγραφές που έχουν μία φιλανθρωπική έννοια, γραμμένες στην παλιά Αραβική γραφή που η UNεSCO την ονόμασε καλλιγραφία. Οι Τούρκοι με τον ισλαμισμό φτιάξαν την μεγαλύτερη αυτοκρατορία που στήθηκε ποτέ στον κόσμο και ο Χριστιανισμός, με το Σταυρό στο χέρι, καταβρόχθισε δύο ολόκληρες αυτοκρατορίες και τις εξαφάνισε από προσώπου της γης, πρώτα τη Ρωμαϊκή και μετά τη Βυζαντινή. Εγώ πήγαινα πολλές φορές και ποσπερίζαμε με τον Μεχμέτ. Ήταν λόγιος άνθρωπος, έμαθα πολλά από αυτόν. Μου εξήγησε τις επιγραφές, αλλά εγώ πάλι για να μια σίγουρος πήγα στον Χότζα τον Σουκρή και μου τα εξήγησε και ήταν ακριβώς όπως μου τα πε ο φίλος μου ο Μεμέτης.Μια φθινοπωρινή μέρα άστραφτε και βροντούσε αλλά δεν έβρεχε, ο Χασάν Εφέντης (πατέρας του Μεμέτη) ήταν εκεί στην άκρη του Πλατύ ποταμού, μέχρι εκεί έφτανε το κτήμα του, για μια στιγμή όπως άστραφτε και βροντούσε πήγε κάτω από μια θεόρατη συκιά, τόσο μεγάλη δεν είχα ξαναδεί. Εκείνη τη στιγμή έπεσε κεραυνός πάνω στη συκιά και σκότωσε τον Χασαν Εφέντη που ήταν από κάτω . ) Μεμέτης ήταν άνθρωπος γραμματισμένος και είχε το κολάι του, αυτοκίνητο δεν έπιασε στη ζωή του, εγώ από τότε που τον γνώρισα ήταν με τον γάδαρο. Τα τελευτά χρόνια είχε πάρει ένα τρακτεράκι με το σκαπτικό και με αυτό πήγαινε όπου ήθελε και έσκαβε και το αμπέλι. Για τις δουλειές του είχε τον ξάδερφό μου τον Αντώνη τον Τσιμισίρη, αυτός του κλάδευε το αμπέλι, του κοβε τα σταφύλια, του έκανε όλες τις δουλειές.Ο Μεμέτης είχε μεγάλη παραγωγή αμύγδαλα και ερχόνταν τότε εμπόροι και παίρναν τα αμύγδαλα. Είχα και εγώ αμύγδαλα αλλά οι αμυγδαλιές δεν ζούνε πολλά χρόνια. Με τον Μεμέτη φιλοσοφούσαμε τα πάντα. Μου έλεγε ότι ο τουρισμός φέρνει χρήμα και παίρνει ηθική. Λέγαμε για τις θρησκείες, μου έλεγε ότι σοφοί άραβες γράψανε το κοράνιο. Οι Μουσουλμάνοι με το Κοράνιο στο χέρι κατακτήσανε τον κόσμο. Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν όσο δεν πιστεύουν οι Ρωμιοί. Το κάθε τι που κάνουνε το κάνουν με τη συμβουλή του Κορανίου. Ακόμα και οι ηγέτες των Μουσουλμάνων κυβερνούνε με Σύνταγμα το κοράνι. Με το νόμο του Κορανιου βοηθούσαν οι πλούσιοι τους φτωχούς και κοντά στους πλούσιους ζήσαν και οι φτωχοί. Ο Μεμέτης είχε δυο αδελφές, πεθάναν ελεύθερες, εγώ σε όλους πήγα στις κηδείες τους, είχε και ένα αδελφό του Χουσεϊν, είχε ψυχολογικά προβλήματα και νοσηλευόταν στο ψυχιατρείο της Λέρου. Πεθάναν όλοι. Είχε όμως και στην Τουρκία ανίψια ή ξαδέρφια και έρχονται τώρα στην Κω και πουλούνε τα υπάρχοντα της οικογενείας Ισμιρνιόγλου.

O KΩΣΤΑΣ ΚΑΪΣΕΡΛΗΣ Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ - ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΚΩ

Ο Κώστας Καϊσερλης καταγόταν από ψαράδικη οικογένεια και ήταν ο καλύτερος Δήμαρχος της Κω και ο πιο μακροβιότερος και ήταν γιος Δημάρχου. Διέπρεψε ως Δήμαρχος της Κω επί πολλά χρόνια συνεχόμενα. Έκανε τόσα πολλά έργα που του άξιζε να είναι ένας ισόβιος Δήμαρχος. Τα χρόνια της Δημαρχίας του ήταν χρόνια δραστηριότητας και δημιουργίας και ένα από τα έργα του ήταν η επέκταση και ο όροφος του νοσοκομείου μας.Πάλεψε γερά με την Αρχαιολογία και γενικά με την εξουσία για να κάνει το νοσοκομείο, αλλά εκείνος είχε την υποστήριξη γενικά των Κώων. Παρόλο που του έβγαζε η Αρχαιολογία πολλά εμπόδια, δίσταζε ακόμα και η Αστυνομία να πάει κοντά του. περιβάλλονταν από ένα πλήθος Κώων που εκτιμούσαν το έργο του. Εκείνη η Αρχαιολόγος, η άχαρη Χάρις, του είχε συσσωρεύσει πάρα πολλές μηνύσεις, η μια πίσω από την άλλη και ο Καϊσερλης. Ενώπιων της Αστυνομίας της πήρε όλες πάνω του. Αφήστε να τελειώσω το έργο μου και μετά βάλτε με φυλακή τους έλεγε. Όσο πολεμούσε ο Καϊσερλης το νοσοκομείο το περιβάλλανε θαυμαστές του και δεν μπορούσε να πάει κανένας κοντά. η Αστυνομία δεν πήγαινε κοντά του καις το τέλος βλέποντας και ο εισαγγελέας την μεγάλη δημοτικότητα και αγάπη που του είχε ο κόσμος, δεν τον πλησίαζε ούτε αυτός. Όταν τελείωσε τη θεμελίωση του νοσοκομείου και έφτασε στο καρά γιαπί τότε του κάναν τις μηνύσεις, την μια πίσω από την άλλη. Το δικαστήριο ήταν κατάμεστο από θαυμαστές του Καϊσερλη και το προαύλιο και η μεγάλη αυλή της Πλ. Πλατάνου. Βλέποντας οι δικαστές και ο Εισαγγελέας τον κόσμο αυτό, άρχισαν έναν ένα δικαστήριο και τον αθώωναν και έφυγε από το δικαστήριο αθώος ρενόμενος από λουλούδια και περιβαλλόμενος από όλους τους Κώους σαν ήρωας απ’ όλη αυτή την ιστορία του Νοσοκομείου. Πολλοί θα ζηλέψανε την μεγάλη δημοτικότητά του και την αγάπη που του είχε ο κόσμος της Κω. Τέτοια αγάπη σε Δήμαρχο, εγώ γέρος άνθρωπος, δεν την έχω ξαναδεί. Κανένας άλλος Δήμαρχος ή πολιτικός δεν έζησε τόσες εκδηλώσεις αγάπης, όσο ο Κώστας Καϊσερλης ως Δήμαρχος της Κω. Γιατί ο Καϊσερλης στο νοσοκομείο δεν ήταν μόνο ό όροφος που έφτιαξε, έκανε επέκταση προς την οδό Μητροπόλεως και νότια προς την Ελ. Βενιζέλου και λίγο προς την Αγρ. Τράπεζα και μετά το σήκωσε όλο μαζί όροφο. Γι’ αυτό επιμένω εγώ, ότι έχουμε νοσοκομείο, το οποίο μας φτάνει και μας περισσεύει. Μια βραδιά και γω βρέθηκα πάνω στο Ιπποκράτειο Ίδρυμα σ εομιλια του Δημάρχου κ. Νικηταρά. Για μια στιγμή ακούω τον Δήμαρχο να σβουντουρά τον δυναμίτη για κάποιο νέο νοσοκομείο της Κω. Εγώ το άκουσα και το πέρασα για Ποντιακό ανέκδοτο. Έπιασα μετά μόνος μου και μετρούσα τα νοσοκομεία με τα δάχτυλά μου. Ένα το Ιταλικό, ένα το Καϊσαρλικό, ένα του Πέρου, ένα το νέο νοσοκομείο, 4 νοσοκομεία θα έχουμε; εγώ ντρεπόμουνα και έβλεπα γύρω τους ανθρώπους που με βλέπανε να μετράω τα δάχτυλά μου και λέγανε σίγουρα αυτός την έχει ψωνισμένη. Τώρα που ξεσηκώσαμε τον κόσμο και του φυτέψαμε μες στο μυαλό του το νέο νοσοκομείο, ποιος τους κάνει καλά; Νομίζω ότι αυτό είναι ένα παραμύθι της Χαλιμάς και εγώ μέσα από αυτές τις γραμμές στέλνω ένα μήνυμα του Δημάρχου και του λέω: Αγαπητέ Δήμαρχε, εγώ ο δικός σου, που ξέρεις ότι σε στηρίζω και σε εκτιμώ, σου λέω τα εξής: να ξερες τι έκανες. Πήρες στο λαιμό σου τους Κώους και χρεώθηκες ένα ολόκληρο νοσοκομείο εκ θεμελίων βασιζόμενος πάνω στους ψεύτες πολιτικούς μας. ακόμα και ο Μητσοτάκης έδωσε μια επιπόλαια υπόσχεση όπως όπως ίσα ίσα που να προλάβει να πάρει δρόμο να φύγει και να μην γυρίσει ποτέ ίσια πίσω του. γιατί και κεινος δεν ήξερε ότι είχαμε Ιταλικό και Καϊσαρλικό νοσοκομείο; Σίγουρα τα ήξερε. Αγαπητέ δήμαρχε έχουμε χάσει κάθε εμπιστοσύνη, δεν ξέρω εάν και συ λες αλήθεια ή εάν παίζεις με την ελαφρότητά μας. Εγώ Δήμαρχε είμαι άνθρωπος γέρος και αγράμματος αλλά με πολύ πείρα στη ζωή και σου λέω δυο λόγια:Αυτό που τάζεις στον κόσμο της Κω είναι ένα όνειρο άπιαστο και δεν έχει πισθεμό. Απλοποίησε σε παρακαλώ το αίτημά σου, αντί για νέο νοσοκομείο ζήτησε να μας εκσυγχρονίσουν το υπάρχον νοσοκομείο. Να μην υποτιμούμε το ιταλικό νοσοκομείο αλλά και να εκτιμήσουμε τους αγώνες του Καϊσερλη, ο οποίος μας υπερδιπλασίασε το Ιταλικό νοσοκομείο. Το αίτημα να λέει να μας στελεχώσεις το υπάρχον νοσοκομείο με έμψυχο και άψυχο υλικό και τότε το αίτημά μας θα εισακουστεί και θα μπορούμε να ελπίζουμε και να το πιστέψουμε και εμείς. Και αν δεν μας το κάνουνε όλα, τότε πρέπει να κινηθούμε και μεις. Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει πρώτα να το αγαπήσουμε το νοσοκομείο μας, να το ζεστάνουμε μέσα μας, επειδή τώρα δεν το αγαπάμε γιατί μας έχει πάρει το νου το νέο νοσοκομείο.Όταν το ζεστάνουμε μέσα μας, τότε θα σπάσουμε και τον πάγο που έχουμε μέσα μας διαχρονικά εμείς οι γερολαδάδες Κώοι. Μόνο τότε θα βάλουμε και εμείς το χέρι στην τσέπη για να προσφέρουμε. Στο προηγούμενο έγραψα ότι Καλύμνιοι γιατροί μας γιατρέψανε, Καλύμνιοι δασκάλοι μας μάθαν γράμματα και Καλύμνιοι ψαλτάδες μας ψάλλαν στην εκκλησία μας. Πρέπει τώρα να φέρουμε πάλι Καλύμνιους πατριώτες και ευεργέτες να μας διδάξουν πως θα αποτελέσουμε ένα σύνολο και πως θα προσφέρουμε φιλανθρωπία και ευεργεσία για το νησί μας και ακόμα αγαπητέ δήμαρχε θα ήταν καλύτερα να εκσυγχρονίσουμε το υπάρχον νοσοκομείο γιατί αν πάλι ξεσηκωθεί το ντόπιο στοιχείο και ξανασαμποτάρει τους γιατρούς και πάρουνε δρόμο, θα ναι λίγο το κακό. Εάν όμως έχουμε κάνει το νέο νοσοκομείο, το περίφημο αεροπλανοφόρο. Και αρχίζουν να φεύγουν οι γιατροί και το αφήσουν έρημο και σκοτεινό, τότε Δήμαρχε, όλοι θα είμαστε για δέσιμο και εσύ μαζί. Φιλικότατα Δήμαρχε και με το μπαρδόν.

ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΤΕΡΜΕ ΝΤΕΡΕΣΙ ΤΗΣ ΚΩ (Και λόγος περί Νικηταράδων)

Δυτικά του Ασκληπιείου είναι ο ποταμός Ντερμέ Ντερεσί (ποταμός των νερόμυλων). Εκείνος ο ποταμός είχε 9 νερόμυλους και όλοι στην δυτική όχθη του ποταμού και κανένας στην Ανατολική. Εγώ ο ίδιος πήρα βόλτα τον ποταμό από κάτω μέχρι πάνω την Βορίνα και τους μέτρησα. Ο τελευταίος είναι εκεί στα ιαματικά λουτρά στην τοποθεσία Αη Σουλά. Τώρα μένουν μόνο οι γούρνες και η ψηλή χουάνη που πέφτει το νερό από ψηλά μέσα στο χωνί και δίνει την κίνηση. Πήγα και εγώ πολλές φορές και άλεσα σιτάρια στους νερόμυλους και άκουσα και τα παραμύθια των μυλωνάδων. Γιατί όταν είναι κανείς μυλωνάς, πρέπει κατανάγκην να είναι και παραμυθάς. Περασμένες οικολογικές εποχές, παλιές οικολογικές τεχνολογίες, που παίρνανε από τα στοιχεία της φύσης δύναμη και λειτουργούσανε. Οι νερόμυλοι, τα ντουλαποπήγαδα, οι ανεμόμυλοι, όλα μαζί και είχαμε και την εύνοια της φύσης, μέχρι που τα παρατήσαμε και πήγαμε και στηρίξαμε όλο τον πολιτισμός μας πάνω στο Αραβικό πετρέλαιο, εξοργίσαμε την φύση και μας δίνει καρπαζιές και μας εκδικείται. Το γεφύρι εκείνο είναι προβληματικό το πέρασμά του. Γιατί από ανατολικά και δυτικά υπάρχει στροφή ακριβώς πάνω στο γιοφύρι και οι οδηγάντζες στρίβουν για να πιάσουν γεφύρι, όμως πολλές φορές στρίβουν με μεγάλη ταχύτητα και δεν προλαβαίνουν να επαναφέρουν το τιμόνι και κάνουν το μετέωρο βήμα προς τον παράδεισο, γιατί είναι αρκετά ψηλό, ίσως και 4 μέτρα. Πριν από λίγα χρόνια πέρασε από και κάποιος με μοτοσακό, έτρεχε, έχασε τον έλεγχό του και έπεσε έξω από το γεφύρι, λόγω της μεγάλης ταχύτητας. Τον γυρεύαν 5-6 μέρες οι δικοί του, δεν τον βρίσκαμε. Μετά από μερικές μέρες δυο τουρκοπούλες μαζεύαν χόρτα, περάσαν από το γεφύρι και είδαν μύγες πολλές σε εκείνο το σημείο. Σκύψαν κάτω και είδαν άνθρωπο νεκρό που τον είχαν παστώσει οι μύγες και οι μυρμήγκοι και το μηχανάκι δίπλα του. ήρθανε κάτω στο Γκερμεττέ ειδοποιήσαν την Αστυνομία και πήγαν και τον μαζέψανε και πριν λίγες μέρες σκοτωθήκαν δύο παιδιά με το αυτοκίνητο. Και παλαιότερα έχουν γίνει πολλά περιστατικά εκεί. Ήταν τσιφτελίδικο γεφύρι, κακό πέρασμα. Και επειδή αυτό το γεφύρι μέχρι σήμερα έφαγε ανθρώπους, έχει στοιχειώσει, έχει γίνει στοιχειό και πρέπει να βάλουμε ένα χεράκι να λειτουργεί άφοβα και να σταματήσει το κακό. Εγώ κατά τη γνώμη μου, που είναι ο πιο παλιός εργολάβος του νησιού, λέω να χαλάσουμε τα στηθαία του γεφυριού που το στενεύουν ακόμα πιο πολύ και να ρίξουμε μια πλάκα 20 πόντους οπλισμένο μπετόν καθ’ όλο το μήκος του γεφυριού, να το δέσει το γεφύρι και να το στερεώσει και να βάλουμε κάγκελα δεξιά και αριστερά 5 πόντους έξω από το γεφύρι να στερεώσουν τα σίδερα μες στο μπετόν. Και να ανοίξουμε λίγο το πέρασμα του γεφυριού που βγαίνει προς το δρόμο δεξιά και αριστερά και να υπάρχουν πινακίδες της τροχαίας , να κόβουν την μεγάλη ταχύτητα των περαστικών, γιατί είπαμε ότι είναι κακό πέρασμα. Αφού τώρα πια έχει φάει ανθρώπους και στοίχειωσε, είναι φοβιζάμενο. Υπάρχουν πολλά κακά περάσματα στην Κω και έχουν ανάλογα τοπωνύμια. Στοιχειωμένο γεφύρι, κακό πέρασμα, κακόσκαλο, κακιά σκάλα, κακός στοιχειό. Και ακόμα αυτό το γεφύρι είναι κτισμένο με ασπρόπετρες γιατί άλλες πέτρες ο ποταμός δεν έχει. Και αυτός ο ποταμός κατεβάζει τις ασπρόπετρες κάτω και ασπρίζει όλα τα χωράφια γύρω από το Πελεζίκι. Και το γεφύρι είναι χτισμένο με πυλάσβεστο και με ασπρόπετρες στη νότια πλευρά. Έχουμε ξαναγράψει ότι οι ασπρόπετρες δεν κολλάνε πάνω στο πυλάσβεστο, εκεί που είναι χτισμένες, εκεί ξεκολλάνε μόνες του και μένουν ξεροτρόχαλες. Και μια που θα γίνει όλη αυτή η δουλειά, πρέπει να σπάσουμε τα παλιά σκληβώματα του τοίχου και να ξαναστοκαριστεί ο τοίχος και έτσι θα είναι το γεφύρι ασφαλές απ’ όλες τις πλευρές.Και μέσα από τις στήλες αυτές έχω να πω του Δημάρχου που τον εκτιμώ και τον στηρίζω, Αγαπητέ Δήμαρχε , η αδελφή σου η Μαρία που διέπρεψε ως έπαρχος στην Κω, βρήκε τον τρόπο και θεράπευσε ένα κακό πέρασμα στον Επαρχιακό δρόμο εκεί στον επαρχιακό, δίπλα στον ίδιο ποταμό για τον οποίο κάνουμε λόγο, έβαλε τις μπάρες, έδωσε τις ανάλογες κλίσεις το πέτυχε και απάλλαξε τους περαστικούς από κεινο το κακό πέρασμα και ακόμα παρέλαβε ένα παλιόδρομο που περνά πάνω από το Ασκληπιείο και κακώς κακού έβγαινε πάνω στο Ασφενδιού. Εκείνη έκανε τις ενέργειές της και τον έφτιαξε η περιφέρεια, τον διαπλάτυνε, του έκανε κουνέτες με μπετόν, τον ασφάλτωσε και έγινε εκείνος ο δρόμος, ο πιο ρομαντικός της Κω, ο πιο ευχάριστος για να τον περνά κανείς. Εμείς τον είχαμε περάσει πάρα πολλές φορές εκείνο το δρόμο, γιατί η γυναίκα μου, της άρεσε να ψωνίζουμε από τα μπακάλικα του Ασφενδιού και όχι της χώρας.Ο δρόμος αυτός περνά μέσα από τις στροφές και τα πεύκα του δάσους της Ατσιγγάνας και ενώνει την πόλη της Κω με το Ασφενδιού και πολλοί ταξιτζήδες τους αρέσει να περνούν από αυτό το δρόμο και όχι από τον επαρχιακό. Τώρα και συ σαν Δήμαρχος της Κω καλείσαι να εκσυγχρονίσεις εκείνο το γεφύρι γιατί εκείνος ο ρομαντικός δρόμος αξίζει να έχει ένα καλοπίσερο γεφύρι. Όταν το φτιάξεις, τότε και μεις επάξια, θα ονομάσουμε εκείνο τον δρόμο, οδός Νικηταράδων, συμπεριλαμβανομένων και του πατέρα σας μαζί, που διέπρεψε και κείνος Κοινοτάρχης Ασφενδιού (1956-1961) και τον θυμάμαι που έκανε τον δρόμο της Μινιέρας και άλλα πολλά. Κάποτε σου είχα ζητήσει την φωτογραφία του και δεν μου την έδωσες. Την ήθελα σήμερα να την βάλω ενδιάμεσα με τις δικιές σας, άξιζε να του κάναμε και εκείνου ένα μνημόσυνο. Ο γέρο κοινοτάρχης Αντώνης Νικηταράς, δεν έφτιαξε μόνο τον δρόμο της Μινιέρας, αλλά και σαν μπακάλης του Ασφενδιού ήτανε φιλάνθρωπος, έδινε κρέντιντο και έζησε την φτωχολογιά του Ασφενδιού στις κακές εποχές και όλοι τον εξέρανε και οι φτωχοί Ασφενδιανοί τον λέγανε φτωχομάνα και μεις έτσι τον ξέραμε. Αυτό το παρατσούκλι του ταίριαζε. Όταν πέθανε, οι δικοί του κάψανε ένα σακί τεφτέρια, χρέη των φτωχών, περήφανοι άνθρωποι, καμιανού δεν ζητήσανε να πληρώσει το χρέος του.

Η ΚΑΤΣΙΚΑ ΤΟΥ ΧΑΣΑΝ ΜΠΕΚΚΙΡΑΚΗ

Πάω κάθε πρωί και πίνω τον καφέ μου στο καφενείο του Χασάν, εκεί στην Αγιά Μαρίνα από πάνω. Καλό παιδί ο Χασάν και καλός νοικοκύρης και παιδί παλιών νοικοκυραίων. Μην χάνεσαι από των ανθρώπων τα παιδιά λέει μια παλιά παροιμία και άλλη μια λέει, άνθρωπο από γενιά και σκύλο από τη μάντρα. Ο Χασάν μέχρι σήμερα κρατά ακόμα και διατηρεί μια παλιά παράδοση, την κατσίκα. Εμείς οι Κώοι σε παλαιότερες εποχές, είχαμε μες στην αυλή μας μια κατσίκα, που ήταν ένα καλό νοικοκυριό και ωφέλιμη μες στην οικογένεια. Την αρμέγαμε κάθε πρωί και έβγαζε 2 κιλά γάλα. Όσοι είχανε μεγάλες οικογένειες, είχαν μέχρι και 2 κατσίκες. Τις αρμέγαμε λοιπόν και είχαμε το γάλα μας κάθε πρωί. Όσο περίσσευε το πήζαμε τυρί και έτσι είχαμε το γάλα μας, είχαμε τα τυριά μας και είχαμε τα κατσίκια μας. σφάζαμε ένα την Λαμπρή, ένα τον Δεκαπενταύγουστο και ένα τις Αποκριές.Θυμάμαι που κρατούσαμε ο κάθε ένας την κατσίκα του μ’ ένα σχοινάκι και την βόσκαμε μες στους χωματόδρομους τις ελεύθερές μας ώρες. Υπήρχε μια παράδοση στο νησί που έλεγε ότι της κατσίκας το γάλα είναι πιο ωφέλιμο από της αγελάδας, κάνει πιο έξυπνα παιδιά ενώ της αγελάδας όχι και τόσο. Αυτό το άκουσα από πολλούς λόγιους διότι η κατσίκα είναι πιο έξυπνη από την αγελάδα και έτσι το γάλα της έκανε πιο έξυπνα παιδιά.Σήμερα το πρωί που έπινα τον καφέ μου είδα τον Χασάν δίπλα στο καφενείο και άρμεγε την κατσίκα του. Τον εκτιμώ ιδιαιτέρως τον Χασάν που διατηρεί ακόμα εκείνο το ευεργετικό έθιμο. Που το είχαμε μες στον πόλεμο και πιο πριν ακόμα, όλοι οι Κώοι, Ρωμιοί και Τούρκοι. Άρμεξε την κατσίκα και γέμισε μία καφιζερί γύρω στα 2 κιλά, παρόλο που τέτοια εποχή οι κατσίκες είναι μισοαποστειρωμένες. Αν την άρμεγε Απρίλη μήνα, θα έβγαζε πιο πολύ γάλα. Οι παλιοί πιστικοί λέγανε μια παροιμία σχετικά με τις κατσίκες και τους τζιτζίκους: «Τζίτζικας ελάλησεν σκατά στο τυροβόλι». Δηλαδή όταν λαλήσει ο τζίτζικας το τυροβόλι δεν γεμίζει.Τα γράφω αυτά όπως τα έζησα και τα ξαναφέρνω στο νου μου, τα γράφω και τα ξαναγράφω και βγάζω βαθύ αναστεναγμό και κάνω σύγκριση με τις εποχές μας και τους καιρούς, δηλαδή, θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια που βαστούσαμε την κατσίκα με το σχοινάκι και βόσκαμε και σήμερα οι γυναίκες για να βγούνε στον δρόμο να μιλήσουν να ξεσκάσουνε, βαστούν τους σκύλους από το σχοινάκι και τους βόσκουνε.  Εγώ στην ζωή μου ότι δουλειά έκανε υπολόγιζα το κέρδος που θα μου έμενε, στην κάθε δουλειά, στην κάθε εργολαβία, γιατί μόνο ένας στραβός βαδίζει στα κουτουρού. Οι σημερινοί ανθρώποι έχουν ξεφύγει από αυτό το νοικοκυριό, δεν κάνουν αυτοί τέτοιους λογαριασμούς. Από την κατσίκα είχαμε το γάλα μας, τα τυριά μας και τα κατσίκια μας. και τι ήταν τα έξοδα, μηδαμινά. Τα λαρατίζαμε τα αμπέλια μας και τους βλαστούς όταν ξεραθούνε τους δέναμε και τους βάζαμε μέσα σ’ ένα παράσπιτο, μαδούσαμε και τις συκιές μας, αφήναμε τις συκοφύλλες να ξεραθούν, μετά τις τσουβαλιάζαμε και εκείνες και τις βάζαμε μέσα στο παράσπιτο και έτσι περνούσαμε την κατσίκα τον χειμώνα.Και πάμε τώρα στους σκύλους. Ο σκύλος έχει τα έξοδά του. δεν είναι φυτοφάγος, θέλει κάθε μέρα κονσέρβες αγοραστές να τρώει. Θέλει τις εξετάσεις, τα εμβόλιά του, τα κομμωτήριά του. Έχει τα έξοδά του ως έανς άνθρωπος.Βλέπουμε λοιπόν πόσα μας προσφέρει μια κατσίκα και πόσο παθητικοί είναι οι σκύλοι.Και μένα οι δικοί μου δεν ξέφυγαν από την κακοήθη εξέλιξη.Έχουμε και μεις 7 σκύλους και ο καθένας έχει τα έξοδά του. Όλη η δική μου η πατριά, που αρχίζει από εμένα, έχουμε και λέμε: προπαππούδες, παππούδες, γονείς, μάνες, παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα, ζούμε μαζί με τους σκύλους. Έχουμε και δίπλα μας έναν ανιψιό τον Νίκο τον Μανιά που έχει 5 σκύλους μοναχός του.Και σαν να μην μας έφταναν οι 12 σκύλοι, έχουμε και μια υπηρέτρια που έχει και κείνη τον δικό της σκύλο. Εγώ σήμερα κάνω σύγκριση των καιρών, της μαύρης μας μοίρας και η κατάντια μας. Όλα οφείλονται στην αλλαγή των καιρών, από την κατσίκα, στον σκύλο και από το όφελος στην χρεοκοπία. Από τότε που παρατήσαμε την κατσίκα και την θέση της την πήρε ο σκύλος, έχουμε γίνει πιο φτωχοί και πιο κακομοίρηδες έχω πάει σε πολλά σπίτια και νοικοκυρόσπιτα και βλέπω τους σκύλους πάνω στους καναπέδες ξαπλωμένους και βγάζουν τα σπίτια μια μπόχα σκυλιές σκυλιές, μέσα στα αυτοκίνητα να τον κάνουν βόλτες και να βγάζει ο σκύλος το κεφάλι του έξω, με αυτή τη ζέστη για να αναπνέει. Να πάρει ο διάολος το Ρωμαίικο σκυλολόι. Εκτιμώ ιδιαίτερα τον Χασάν που διατηρεί την παράδοση και έχει μια κατσίκα στην αυλή του και την αρμέγει κάθε μέρα και έχουν το γάλα τους. Αυτό είναι ένα περιτσέττι μέσα στο σπίτι. Ένα από τα κακά ένστικτα του λαού μας, ήτανε και η ζουλοφθόνεια, φθονούσανε το πράγμα του γείτονα. Και κάποτε ρωτήσανε έναν Ρωμιό, ποια θα ήταν η μεγαλύτερη επιθυμία του στη ζωή του και λέει: να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα. Αυτό το κάνουμε παροιμία και το λέμε ακόμα και σήμερα. Αυτός είναι ο Ρωμιός ο λεβέντης ο καραμπουζουκλής, με το γαρύφαλλο στο αυτί.Η κατσίκα για μας τους Έλληνες είναι μια μακρά παράδοση που σώζεται δια μέσω των χιλιετηρίδων και είναι μες στο πετσί μας από καταβολής κόσμου. Ακόμα και οι Θεοί του Ολύμπου είχαν τις κατσίκες τους πάνω στον Όλυμπο και πίναν το γάλα τους. Όλοι ξέρουμε τον μύθο με την αμάθεια. Η αμάλθεια ήταν η κατσίκα, το ιερό ζώο που βύζανε τον Δία μέσα στο Ιδαίον άντρον της Κρήτης. Εκεί τον έφερε η μάνα του η Ρέα, όταν τον γέννησε, να τον γλιτώσει από την μανία του Κρόνου που έτρωγε τα αρσενικά παιδιά του μην του πάρουν την εξουσία.Η Ρέα του τύλιξε μέσα στα σπάραγγια μια πέτρα του την έδωσε και την κατάπιε και πέρασε το κακό. Η αμάλθεια ξέκοφτε από το κοπάδι της και πήγαινε κάθε μέρα στο σπήλαιο και τον βύζανε και μεγάλωσε ένα Θεό. Αλλά και ο Δίας ευγνώμων δεν την άφησε έτσι, την ανέβασε στον ουρανό και την έκανε αστερισμό, τον Αιγόκερο που είναι ένας από τους 12 αστερισμούς του χρόνου. Και είναι όλοι Έλληνες τυχεροί όσοι γεννηθήκανε στον αστερισμό του Αιγόκερου. Αιγόκερως είμαι και εγώ, Η δε πέτρα που κατάπιε ο Δίας, σώζεται σήμερα στο μουσείο του Μαντείου των Δελφών και το κέρας της αμάλθειας έγινε το ιερό σύμβολο του Δωδεκάθεου και ο Κρόνος έγινε ο χρόνος, από τότε ο άνθρωπος είχε αρχίσει να τον μετρά και η Ρέα ήταν η Θεοτόκος που γέννησε τον Δία και ήτανε Θεά που έδωσε ζωή στη φύση να κινείται και να παράγει, εξ ου και το ρητό του Ηράκλειτου του Εφέσιου «τα πάντα ρει», δίδαξε στους ανθρώπους ότι πρέπει να κινούνται, να παράγουν, όχι σαν και εμάς σήμερα που καθόμαστε στους καναπέδες και βλέπουμε τηλεόραση.