Το κόστος ευκαιρίας είναι το όφελος που θυσιάζουμε ,κάνοντας μία επιλογή , έναντι της επόμενης καλύτερης εναλλακτικής.Για παράδειγμα, ξοδεύοντας το μισθόμας στην αγορά ενός κινητού τηλεφώνου , εγκαταλείπουμε την ευκαιρίανα τον χρησιμοποιήσουμε για να αγοράσουμε ένα καινούριο κρεβάτι ( πάντα υπό το πρίσμα ότι δεν μπορούμε να αγοράσουμε και τα δύο αγαθά ταυτόχρονα). Το κόστος ευκαιρίας σχετίζεται άμεσα με την οικονομική αρχή της «σπανιότητας»—δηλαδή, οι περιορισμένοι πόροι , μας αναγκάζουν όλους , άτομα και εταιρείες, να κάνουμε επιλογές σχετικά με τον τρόπο χρήσης των πόρων μας.
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι στην πραγματικότητα δεν περνούν τη ζωή τους, λαμβάνοντας αποφάσεις με αυτόν τον τρόπο, οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το κόστος ευκαιρίας αντιπροσωπεύει το πραγματικό κόστος που πρέπει να υπολογίζουμε για την λήψη μιας απόφασης. Ας υποθέσουμε ότι οι αποταμιεύσεις μιας χρονιάς ανέρχονται σε 1000 ευρώ. Μπορεί να σκεφτείτε ότι αν το ξοδέψετε σε διακοπές , τότε οι διακοπές σας κοστίζουν 1000 ευρώ. Αλλά ας υποθέσουμε , ότι αντί αυτού , θα μπορούσατε να το είχατε χρησιμοποιήσει για να εξοφλήσετε 1000 ευρώ από το χρέος της πιστωτικής σας κάρτας που συγκεντρώνει τόκους με επιτόκιο 19%.
Το κόστος ευκαιρίας είναι σημαντικό γιατί μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε το πραγματικό κόστος των αποφάσεών σας.Οι εταιρείες , χρησιμοποιούν συχνά το κόστος ευκαιρίας για να αποφασίσουν την καλύτερη χρήση για τα χρήματά τους . Αλλά οι άνθρωποι μπορούν επίσης να εξετάσουν το κόστος ευκαιρίαςκαι δεν χρειάζεται πάντα να είναι δύσκολος υπολογισμός. Οι ειδικοί συνιστούν να εξετάζεται το κόστος ευκαιρίας τόσο από βραχυπρόθεσμη όσο και από μακροπρόθεσμη προοπτική
Όταν χρησιμοποιείτε το κόστος ευκαιρίας για να σταθμίσετε τις επιλογές σας, υπάρχουν μερικά σημαντικά πράγματα που πρέπει να έχετε κατά νου , όπως ότι το κόστος ευκαιρίας δεν εξετάζει πάντα χρήματα. Για παράδειγμα, μπορείτε να επιλέξετε αν θα περάσετε δύο ώρες παρακολουθώντας τηλεόραση ή κάνοντας γυμναστική.Στις επιχειρήσεις για παράδειγμα , αν θα γίνει μια επένδυση σε τεχνολογικό εξοπλισμό ή μια προωθητική ενέργεια. Το κόστος ευκαιρίας λαμβάνεται καλύτερα υπόψη σε περιπτώσεις όπου συγκρίνονται όμοια είδη όπως τεμάχια με τεμάχια , χρήματα με χρήματα , χρόνος με χρόνο,.
Είναι αδύνατο να γνωρίζετε πάντα την ακριβή αξία κάθε επιλογής (οι επενδύσεις, για παράδειγμα, μπορεί να ανεβαίνουν ή να πέφτουν), επομένως είναι λογικό να πρέπει να προβείτε σε κάποιες υποθέσεις. Τα σχέδια είναι άχρηστα , αλλά ο σχεδιασμός είναι απαραίτητος.
Καλό θα είναι να μην σκεφτόμαστε πάντα το κόστος ευκαιρίας σε χρηματικές μονάδες.Το κόστος ευκαιρίας , προσωπικά για κάποιον , να περάσει χρόνο με ένα αγαπημένο του πρόσωπο , αντί να εργαστεί , δεν αποτιμάται εύκολα και είναι υποκειμενικό. Η χρήση του κόστους ευκαιρίας δεν σημαίνει ότι πρέπει να επιλέξετε την επιλογή που έχει τη μεγαλύτερη οικονομική λογική. Σημαίνει απλώς ότι έχετε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την επιλογή μια δεδομένη χρονική στιγμή ή να λάβει χώρα μια επιχειρηματική ενέργεια έναντι κάποιας άλλης ακόμη και αν η ενέργεια αυτή , δεν βγάζει κανένα απολύτως νόημα.
Συμπερασματικά , κάθε επιλογή έχει ένα κόστος ευκαιρίας—είτε αποφασίζουμε πώς να ξοδέψουμε τα χρήματά μας είτε τι θα κάνουμε με τον ελεύθερο χρόνο μας. Ο μέσος άνθρωπος παίρνει περίπου 2.000 αποφάσεις την ώρα , μερικές από αυτές είναι αυτόματες , ενώ άλλες απαιτούν περισσότερη σκέψη. Αυτή η σκέψη σταδιακά δημιουργεί μια κόπωση , η οποία δείχνει πως η ικανότητά μας να παίρνουμε καλές αποφάσεις αρχίζει να χειροτερεύει, καθώς αντιμετωπίζουμε όλο και περισσότερες επιλογές.Αυτό εξηγεί μερικώς , γιατί νιώθετε πάντα εκνευρισμένοι , όταν φτάνετε στην έξοδο του IKEA . Η εξέταση του κόστους ευκαιρίας μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις στην λήψη της καλύτερης δυνατής επιλογής , ανάμεσα σε δεκάδες εναλλακτικές. Το πως , είναι θέμα πολλών παραγόντων, που θα αναλύσουμε στο μέλλον.
*Ο Βασίλης Βογιατζής , είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης , ιδρυτής της Λογιστικής εταιρείας VoyiatzisGroup , με έδρα την Κω.